Gospodarka wodno elektrolitowa Flashcards
HIPONATREMIA
<135mmol/l
Spowodowane niedoborem sodu lub rozcieńczeniem płynów ustrojowych wodą
OBJAWY: uczucie zmęczenia, osłabienie, bóle i zawroty głowy, brak uczucia pragnienia i
łaknienia, nudności, wymioty, drgawki i śpiączka
PODZIAŁ
a) Hiponatremia hipertoniczna- w przypadku hipertonii płynu pozakomórkowego przyczyną
jest hiperglikemia (glikemia obniża natremię i zwiększa molalność)
b) Hiponatremia izotoniczna- w przypadku prawidłowej osmolalności płynu
wewnątrznaczyniowego obniżone stężenie sodu jest skompensowane obecnością substancji
interferujących- białek i lipidów
c) Hiponatremia hipotoniczna
Hipotonia
Z odwodnieniem (=odwodnienie hipotoniczne)- powoduje utrata sodu i wody przez:
Nerki (choroby nerek z utratą soli, stosowanie leków moczopędnych, niedoczynność kory
nadnerczy)
Przewód pokarmowy (wymioty, biegunka)
Skórę (nadmierna potliwość)
Z izowolemią
SIADH (brak zahamowania wydzielania wazopresyny mimo hipomolalności osocza–> osocze
jest hipoosmolalne, wypełnienie łożyska naczyniowego prawidłowe, a stężenie sodu
obniżone)
Niedobór GKS
Polidypsja pierwotna
Niedoczynność tarczycy
Z przewodnieniem- zwiększone wydzielanie wazopresyny wstanach względnego
zmniejszenia efektywnej objętości wewnątrznaczyniowej
HIPERNATREMIA
> 148mmol/l
W hipernatremii dochodzi do hipertonii płynu pozakomórkowego, co powoduje odwodnienie
komórek
OBJAWY: utrata łaknienia, nudności, wymioty, pragnienie, zaburzenia orientacji, wysoka
gorączka, drgawki, śpiączka
PRZYCZYNY
Utrata wody w stanach gorączkowych
Utrata hipotonicznych płynów przez skórę (nadmierna potliwość), przewód pokarmowy
(wymioty, biegunki), nerki (moczówka prosta, zdekompensowana cukrzyca)
Uszkodzenie ośrodka regulacji pragnienia w OUN, szczególnie u osób starszych
Nadmierna podaż sodu lub za mała podaż wody
HIPOKALIEMIA
<3,5mmol/l
Każde obniżenie stężenia w przestrzeni zewnątrzkomórkowej powoduje jego uwalnianie z
przestrzeni śródkomórkowej
1. OBJAWY
Zaburzenia czynności układu nerwowego (senność, śpiączka)
Zaburzenia czynności mięśni szkieletowych (osłabienie siły, porażenie wiotkie)
Zaburzenia czynności serca (skurcze dodatkowe, częstoskurcz)
Zmiany w EKG (spłaszczenie załamka T, obniżenie odcinka ST, pojawienie się załamka U)
Zaburzenia czynności nerek (zaburzenia zagęszczania moczu, wielomocz)
Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej (zasadowica metaboliczna)
- PRZYCZYNY
Niedostateczna podaż
Utrata przez przewód pokarmowy (wymioty, biegunki, przetoki)
Utrata drogą nerek (kwasica cewkowa, hiperaldosteronizm, leki moczopędne, steroidy)
Wzmożony transport potasu do komórek (działanie insuliny, zasadowica)
HIPERKALIEMIA
> 5mmol/l
OBJAWY
Zaburzenia pracy serca (zwolnienie akcji serca, skurcze dodatkowe, asystolia lub migotanie
komór)
Zmiany w EKG (skrócenie odcinka ST, zanik załamka P, wysoki załamek T, poszerzenie
zespołu QRS)
Zaburzenia pracy mięśni (osłabienie, skurcze, porażenie)
Układu nerwowego (parestezje, apatia)
PRZYCZYNY
Nadmierna podaż potasu u osób z przewlekłą niewydolnością nerek
Zmniejszenie wydalania potasu przez nerki (ostra i przewlekła niewydolność nerek,
niedoczynność kory nadnerczy, hipoaldosteronizm)
Nadmierne uwalnianie potasu z komórek (po oparzeniu, zespół zmiażdżenia, OZT, hemoliza,
kwasica)
HIPOKALCEMIA
<2.1mmol/l
OBJAWY
Objawy tężyczkowe: parestezje obwodowe i okołoustne, kurcze nadgarstków i stóp, niepokój,
napady drgawek bez utraty przytomności, skurcz krtani i oskrzeli, objaw Chwostka, Trousseau, i Erba,
Równoważniki tężyczki: skurcz mięśni powiek, krtani, naczyń wieńcowych, mózgowych,
objaw Raynauda
Zmiany psychiczne: depresja, niepokój
Zmiany troficzne skóry, włosów i paznokci
Zaćma
PRZYCZYNY
-Niedostateczna podaż i wchłanianie z przewodu pokarmowego
-Niedobór witaminy D3
-Niedostateczna mobilizacja uwalniania wapnia z kości (niedoczynność przytarczyc, rzekoma
niedoczynność przytarczyc)
-Nadmierne odkładanie wapnia w tkankach
-Nadmierna utrata przez nerki
HIPERKALCEMIA
> 2,6mmol/l
OBJAWY
Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: nudności, wzdęcia, zaparcia, metaliczny smak w ustach,
rzadko choroba wrzodowa, OZT
Zaburzenia nerwowo-mięśniowe: osłabienie, adynamia mięśniowa
Serce: wydłużenie odcinka PR, skrócenie QT, częstoskurcze
Przełom hiperkalcemiczny (przy stężeniu wapnia >3,5 mmol): wielomocz, odwodnienie,
nudności, tachykardia, senność, śpiączka
a) Zwiększone uwalnianie wapnia z kości
Nowotwory
Czynniki endokrynne: nadczynność przytarczyc
b) Zwiększone wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego
c) Upośledzenie wydalania wapnia przez nerki (PTH)
Długotrwała hiperkalcemia może powodować odkładanie się złogów wapnia i fosforanów w
ścianie naczyń, tkance łącznej wokół stawów, błonie śluzowej żołądka, rogówce, miąższu
nerek, co prowadzi do upośledzenia czynności tych narządów
Hiperkalcemia jest przyczyną zwiększonego wydalania wapnia z moczem i kamicy nerkowej
HIPOFOSFATEMIA
OBJAWY: osłabienie siły mięśniowej, rabdomioliza, upośledzenie czynności wątroby i
nerek, neuroencefalopatia, upośledzenie czynności układu krwiotwórczego, hiperkalciuria,
hipermagnezuria
PRZYCZYNY
Ograniczona podaż i niedostateczne wchłanianie z przewodu pokarmowego (przewlekły
alkoholizm, wymioty, zespoły złego wchłaniania)
Przemieszczenie fosforanów do komórek (w czasie leczenia insuliną chorych na cukrzycę z
kwasicą ketonową, podaż węglowodanów u głodzonych, zasadowica)
Nadmierna utrata fosforanów przez nerki (nadczynność przytarczyc, niedobór witaminy D,
tubulopatie)
HIPERFOSFATEMIA
OBJAWY
Spowodowane hipokalcemią napady tężyczki lub jej równoważników
PRZYCZYNY
Upośledzenie wydalanie fosforanów drogą nerek (ostra i przewlekła niewydolność nerek,
niedobór PTH lub GKS)
Masywny rozpad komórek (zespół zmiażdżenia, hemoliza, zespół lizy nowotworu)
Nadmierna podaż fosforanów
Kwasica metaboliczna
Zmniejszone stężenie HCO3- uwarunkowane:
Nadmierna podaż lub nadmierna synteza kwasów endogennych )
Utrata zasad przez przewód pokarmowy (biegunki)
Upośledzona regeneracja zasad przez nerki i niedostateczne wydalanie jonów wodorowych
przez nerki
KOMPENSACJA: układy buforowe, mechanizm oddechowy (hiperwentylacja), mechanizm
nerkowy (zwiększona regeneracja wodorowęglanów), uruchomienie zasad zdeponowanych w
kościach
OBJAWY: spadek ciśnienia, spadek oporu naczyniowego, upośledzenie kurczliwości
kardiomoicytów, objawy niewydolności lewej komory, odwapnienie kości,
Podział kwasic metabolicznych ze względu na przyczyny
1) Addycyjne
Kwasica ketonowa
Kwasica mleczanowa
Podaż egzogennych
2) Retencyjne (zmniejszone wydalanie kwasów przez nerki)
Ostra i przewlekła niewydolność nerek
Kwasica cewkowa dystalna
3) Subtrakcyjne (utrata jonów wodorowęglanowych)
Przez przewód pokarmowy (biegunki)
Nerki
Podział kwasic metabolicznych ze względu na lukę anionową
1) Ze zwiększoną luką anionową
Nadmierna synteza kwasów endogennych w kwasicy ketonowej i mleczanowej
Nadmierna podaż kwasów egzogennych
Z prawidłową luką anionową
Utrata węglowodanów przez przewód pokarmowy (biegunki)
Nerki
→ Kwasica mocznicowa- uwarunkowana zmniejszeniem ilości czynnego miąższu nerkowego
→ Kwasica kanalikowa- zmniejszona zdolność zagęszczania moczu (zaburzenie regeneracji
zasad spowodowane zaburzeniem amoniogenezy i wytwarzania kwaśności miareczkowej)
kwasica ketonowa
Rozwija się u chorych na cukrzycę z powodu niedoboru insuliny
Niedostateczne działanie insuliny prowadzi do utrudnienia przenikania glukozy do komórek,
występuje zahamowanie glikolizy oraz stymulacja wydzielania glukagonu i nasilenie lipolizy.
Powstający na drodze beta-oksydacji acetylo-CoA nie ulega spalaniu w cyklu kwasów trójkarboksylowych a powstają z niego ciała ketonowe
OBJAWY: odwodnienie, zaburzenia świadomości, śpiączka, bóle brzucha, nudności,
wymioty, oddech Kussmaula, zapach acetonu z ust
KWASICA ODDECHOWA
Spowodowana upośledzeniem wydalania CO2 na skutek zaburzeń wentylacji lub perfuzji płuc
lub depresji ośrodka oddechowego
Przyczyną mogą być zmiany w płucach -> hipowentylacja, zaburzenie stosunku wentylacji do perfuzji,
KOMPENSACJA: bufory wewnątrzkomórkowe i zewnątrzkomórkowe, mechanizm nerkowy
(kwaśność miareczkowa, amoniogeneza, spadek GFR i ukrwienia)
OBJAWY: sinica, senność, bóle głowy, cechy przeciążenia prawego serca
przyczyny kwasicy oddechowej
1) Ostra kwasica oddechowa
Zwężenie/niedrożność dróg oddechowych
Zmniejszenie czynnej objętości płuc/powierzchni wymiany gazowej
Zahamowanie ośrodka oddechowego
Zaburzenia motoryki klatki piersiowej
Niedostateczna wentylacja mechaniczna
2) Przewlekła kwasica oddechowa
Zwężenie dróg oddechowych w przebiegu przewlekłych chorób obturacyjnych (POChP,
astma)
Zmniejszenie czynnej objętości płuc/powierzchni wymiany gazowej
Zahamowanie ośrodka oddechowego
Zaburzenia motoryki klatki piersiowej
