20. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu - przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie Flashcards
Definicja zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
Proces rozwijający się podtwardówkowo, obejmujący tkanki opony pajęczej i miękkiej. W każdym przypadku zapalenia opon, w mniejszym lub większym stopniu występuje także zapalenie mózgu/rdzenia.
Wymień objawy oponowe
Sztywność karku
Objawy Brudzińskiego (karkowy, łonowy)
Objaw Kerniga
Objaw Amosa
Objaw Hermana (karkowo-paluchowy)
Objaw Flataua
Opistotonus
Opisz objaw Brudzińskiego
objaw karkowy – przy biernym przygięciu głowy do klatki piersiowej następuje zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych;
łonowy – zdecydowany ucisk na spojenie łonowe powoduje zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych,
objaw policzkowy – ucisk na policzek poniżej kości jarzmowej, powoduje uniesienie i zgięcie przedramion.
Opisz objaw Kerniga
Występuje, gdy pacjent odczuwa opór podczas próby wyprostowania kolana >135o , przy zgiętym pod kątem prostym stawie biodrowym i kolanowym. Objaw jest obustronny i nie powoduje bólu w przeciwieństwie do objawu Lasègue’a w rwie kulszowej.
Opisz objaw opistotonus
Opistotonus - skurcz mięśni karku i grzbietu powodujący nasilone wygięcie tułowia i głowy do tyłu.
Opisz objaw Hermana
Występuje, gdy podczas biernego przyginania brody pacjenta do klatki piersiowej dochodzi do zgięcia grzbietowego palucha.
Występowanie dodatnich objawów oponowych bez ZOMR to inaczej…
Meningismus
Co (oprócz ZOMR) może dawać dodatnie objawy oponowe?
- Proces nowotworowy opon (rakowatość)
- Sarkoidoza
- Leki (metotreksat, rekonstrukcja immunologiczna w leczeniu HIV, NLPZ)
- Środki cieniujące
- Krew w krwotoku podpajęczynówkowym
- Wyciek cyst epidermoidalnych
- Toczeń rumieniowaty układowy
Lokalizacja punkcji lędźwiowej
L3/L4 - ponieważ rdzeń kręgowy kończy się na wysokości L2
Gdzie (oprócz L3-L4) można wykonać punkcję płynu MR? Na co trzeba uważać?
C1
Można uszkodzić rdzeń przedłużony oraz tętnicę móżdżkową tylną dolną
Charakterystyka objawów ostrego bakteryjnego ZOMR
- Ostry, gwałtowny przebieg
- Wymioty, gorączka i ból głowy
- Zaburzenia świadomości (składowa mózgowa)
- Bolesność uciskowa gałek ocznych
- przy zajęciu opon podstawy mózgu: objawy z nerwów gałkoruchowych i VII
Bakteryjne ZOMR: co w badaniach obrazowych?
TK, MR - T2, MR - FLAIR: wzrost gęstości opon. Należy zwrócić uwagę, czy nie ma zmian sugerujących tworzenie ropnia.
Powikłania bakteryjnego ZOMR (3)
Ropnie mózgu
Upośledzenie przepływu PMR
Uszkodzenie nerwów czaszkowych
Opisz powikłanie po ZOMR związane z zaburzeniem przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego (nazwa zespołu i patogeneza)
Zespół Hakima - skutek zmian w okolicy zatoki strzalkowej górnej, w którym upośledzone jest wchłanianie zwrotne PMR. Występuje wodogłowie normotensyjne
Wymień objawy zespołu Hakima
Chód na szerokiej podstawie
Otępienie
Nietrzymanie moczu
Wymień leki wywołujące jatrogennie ZOMR
Amoksycylina, NLPZ, metronidazol, naproksen, dożylne immunoglobuliny, azatiopryna
Charakterystyka objawów przewlekłego bakteryjnego ZOMR
Słabo zaznaczone objawy oponowe
Dominują objawy ogólne: rozbicie, ból głowy, chudnięcie
Najważniejsze czynniki etiologiczne przewlekłego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
Borelioza
Kiła
Gruźlica
Objawy gruźliczego ZOMR
Głownie psychiczne: dezorientacja, senność, labilność emocjonalna
Także : Bóle głowy, mięśni, uszkodzenie nerwów czaszkowych
Gruźliczaki, ropnie mnogie, naczyniowopochodne ogniska rozmiękania: objawy ogniskowe
Gruźlicze ZOMR - jak wykryjesz?
PCR
Barwienie prątków z PMR metodą Ziehla-Neelsena (prątki będą wewnątrz monocytów)
Gruźlicze ZOMR - opisz zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym
Bakteryjne ZOMR - opisz zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym
Leki stosowane w gruźliczym ZOMR
Pirazynamid
Ryfampicyna
Izoniazyd
Kiłowe ZOMR: etiopatogeneza
Czynnik: krętek blady
Wywołuje zapalenie opon i naczyń, w szczególności w tylnej jamie czaszki i pniu mózgu. Pojawiają się nacieki zapalne i zmiany naczyniowe.
