HC.7 - Borstvoeding Flashcards
Waarom is moedermelk uniek per diersoort?
De samenstelling van moedermelk is optimaal aangepast aan de behoeften van de nakomelingen. Voor mensen bevat moedermelk bijvoorbeeld veel suiker voor hersenontwikkeling.
Waarom zijn de borstvoedingscijfers in Nederland laag?
Kort bevallingsverlof. Sterke melkindustrie en consumptie van kunstvoeding. Beperkte maatschappelijke ondersteuning.
Welke voordelen biedt moedermelk aan zuigelingen?
Immunologische bescherming (bijv. IgA, lactoferrine). Verminderde kans op infecties zoals necrotiserende enterocolitis (NEC). Lagere kans op obesitas, diabetes type 2 en cardiovasculaire ziekten op lange termijn. Betere neurologische ontwikkeling en mogelijk hoger IQ.
Wat is het effect van moedermelk op vroeggeborenen?
Lagere incidentie van infecties en NEC. Betere psychomotore ontwikkeling. Snellere overgang naar volledige enterale voeding.
Hoe beschermt moedermelk tegen wiegendood (SIDS)?
Het verlaagt het risico met ongeveer 45%, waarschijnlijk door vermindering van luchtweginfecties.
Hoe verandert de samenstelling van moedermelk?
Colostrum (eerste dagen): rijk aan eiwitten, immuunglobulines, en lactoferrine. Overgangsmelk en rijpe melk: lagere eiwitgehaltes, meer vetten en suikers aangepast aan de behoeften van de baby.
Welke voedingsstoffen moeten worden aangevuld bij borstvoeding?
Vitamine K: de eerste 3 maanden. Vitamine D: minimaal tot 4 jaar.
Wat zijn pre- en probiotica in moedermelk?
Probiotica: Levende bacteriën zoals lactobacillen en bifidobacteriën. Prebiotica: Voedingsstoffen zoals oligosacchariden die gezonde darmflora ondersteunen.
Welke hormonen zijn betrokken bij lactatie?
Prolactine: Stimuleert melkproductie, afgegeven door de hypofysevoorkwab. Oxytocine: Verantwoordelijk voor de toeschietreflex en versterkt de moeder-kindband.
Hoe werkt de melkproductie en -uitstroom?
Melk wordt geproduceerd in de alveoli. Opgeslagen in de alveoli en melkgangen. Uitstroom via de tepel, gestimuleerd door oxytocine.
Wat is het effect van domperidon op borstvoeding?
Het verhoogt de prolactinespiegel en stimuleert melkproductie.
Wat zijn mogelijke complicaties bij borstvoeding?
Tepelkloven. Verstopping van melkgangen. Mastitis of abcesvorming.
Wat zijn contra-indicaties voor borstvoeding?
Actieve borstlesies zoals TBC, varicella, HSV. HIV (in Nederland). Gebruik van chemotherapie, lithium of harddrugs.
Wat zijn sociale bezwaren tegen borstvoeding?
Schaamte of ongemak in het openbaar. Moeilijkheden bij combinatie met werk.
Is medicatie vaak een reden om borstvoeding te staken?
Nee, veel medicijnen kunnen veilig worden gebruikt. Gebruik bronnen zoals LactMed voor specifieke informatie.
Wat is het verschil in medicatieblootstelling tijdens zwangerschap en lactatie?
Tijdens lactatie bereikt een kleiner percentage van de medicatie de baby door metabolisme in borstklier en MDK van de baby.
Waarom is borstvoeding belangrijk voor prematuren?
Vermindert risico op NEC met 6-10 keer. Ondersteunt betere groei en neurologische ontwikkeling. Vermindert heropnames na ontslag.
Wat zijn aanbevelingen voor moedermelk bij prematuren?
Gebruik van fortifiers (extra eiwitten, calcium en fosfaat). Donormelk als eigen melk niet beschikbaar is.
Wat is het advies van de WHO over de duur van borstvoeding?
Minimaal 6 maanden exclusief en daarna zolang moeder en kind willen.
Wat zijn de maatschappelijke voordelen van borstvoeding?
Kostenbesparing door minder ziektekosten. Betere gezondheidsuitkomsten op lange termijn.
Wat is borstvoeding?
Borstvoeding is de natuurlijke voeding voor baby’s en bevat alle benodigde voedingsstoffen, immuunfactoren en bioactieve stoffen voor groei en ontwikkeling.
Wat is het unieke voordeel van borstvoeding ten opzichte van kunstvoeding?
Het biedt zowel voedings- als immunologische voordelen die niet volledig kunnen worden nagebootst door kunstvoeding.
Wat zijn de borstvoedingscijfers in Nederland?
Exclusief na 6 maanden: <20%. Bij 3 maanden: ongeveer 50% (inclusief deels borstvoeding).
Waarom is er wereldwijd een verschuiving naar meer borstvoeding?
WHO-campagnes. Bewustwording over de gezondheidsvoordelen. Wetgeving rond zwangerschaps- en borstvoedingsverlof.
Welke fysiologische veranderingen treden op tijdens de zwangerschap om borstvoeding mogelijk te maken?
Toename van alveoli en melkgangen door oestrogeen en progesteron. Voorbereiding van melkproductie door prolactine.
Wat gebeurt er na de bevalling om lactatie op gang te brengen?
Afname van progesteron en toename van prolactine. Oxytocine stimuleert de toeschietreflex.
Wat is de rol van oxytocine bij borstvoeding?
Contractie van myoepitheliale cellen in de melkklieren. Toeschietreflex om melk vrij te geven.
Wat zijn de hoofdbestanddelen van moedermelk?
Koolhydraten: Lactose. Eiwitten: Caseïne en wei-eiwitten (waaronder lactoferrine). Vetten: Langeketenvetzuren (DHA, AA). Immunologische componenten: IgA, lactoferrine, oligosacchariden.
Hoe verandert de samenstelling van moedermelk in de tijd?
Colostrum: Hoog in eiwit, immuunglobulines, weinig vet. Rijpe melk: Meer vet en lactose, minder eiwit.
Wat zijn Human Milk Oligosaccharides (HMO’s) en hun functie?
Prebiotica in moedermelk. Bevorderen gezonde darmflora. Beschermen tegen pathogenen zoals E. coli.
Hoe ondersteunt moedermelk de hersenontwikkeling?
Het bevat essentiële vetzuren zoals DHA en AA, die belangrijk zijn voor neurale ontwikkeling en myelinisatie.
Hoe beschermt moedermelk tegen infecties?
IgA vormt een beschermlaag in het maagdarmkanaal. Lactoferrine remt bacteriële groei door ijzerbinding. Oligosacchariden blokkeren adhesie van pathogenen.
Wat zijn de voordelen van moedermelk tegen allergieën?
Het vermindert het risico op atopische ziekten door immuunmodulerende factoren.
Wat zijn de medische indicaties voor borstvoeding?
Prematuren of SGA-baby’s. Baby’s met immuundeficiënties. Na infecties zoals diarree of luchtweginfecties.
Wat zijn contra-indicaties voor borstvoeding?
Actieve tuberculose zonder behandeling. HIV-infectie (in Nederland). Gebruik van bepaalde medicijnen zoals chemotherapie.
Is borstvoeding veilig bij COVID-19?
Ja, borstvoeding is veilig, mits hygiënemaatregelen worden gevolgd.
Wat zijn veelvoorkomende problemen bij borstvoeding?
Tepelkloven. Mastitis of borstontsteking. Verstopping van melkgangen.
Hoe behandel je mastitis?
Frequent voeden of afkolven. Antibiotica bij infectieuze mastitis.
Wat zijn oorzaken van onvoldoende melkproductie?
Slechte aanlegtechniek. Frequente stress of slaapgebrek. Onvoldoende stimulatie (bijv. te weinig voedingen).
Hoe bepaal je of medicatie veilig is tijdens borstvoeding?
Raadpleeg bronnen zoals LactMed. Vermijd medicijnen met hoge lipofiliteit en lage eiwitbinding.
Welke medicijnen zijn veilig tijdens borstvoeding?
Paracetamol, ibuprofen, antibiotica zoals penicillines en macroliden.
Wat zijn uitdagingen bij borstvoeding combineren met werk?
Tijd en ruimte om af te kolven. Korte verlofperiode in sommige landen.
Wat is de wetgeving rond borstvoeding en werk in Nederland?
Werknemers hebben recht op kolfruimte en tijd voor borstvoeding tot 9 maanden na de geboorte.
Wat zijn de voordelen van borstvoeding op lange termijn voor de moeder?
Verminderde kans op borstkanker en eierstokkanker. Snellere uterusinvolutie na de bevalling. Langzamere gewichtstoename na de zwangerschap.
Wat zijn de voordelen van borstvoeding op lange termijn voor het kind?
Lagere kans op obesitas en diabetes type 2. Betere cognitieve ontwikkeling. Verminderd risico op hypertensie en cardiovasculaire ziekten.
