H7.1: Secundaire preventie - screening

Question 1

screening

Answer 1

het onderzoeken van een in principe gezonde populatie om asymptomatische gevallen van een ziekte/erfelijke aanleg/risicofactoren op het spoor te komen, in de veronderstelling dat deze aandoening in een vroeg stadium misschien beter te behandelen is

Question 2

doel van screening

Answer 2

verhogen van (gezonde) levensverwachting/kwaliteit van leven in de populatie
= bij screening op ziekte door vroege behandeling
= bij screening op erfelijke aanleg en risicofactoren door verandering van levensstijl en/of intensievere screening

Question 3

klinische praktijk draait om detectie van ziekte (van belang om niets te missen)

Answer 3

=> hoge sensitiviteit

Question 4

screening richt zich op gezonde mensen (van belang om de nadelen te bespreken)

Answer 4

=> hoge specificiteit

Question 5

Wilson and Junger criteria for screening 3 belangrijkste

Answer 5

• bewijs voor de effectiviteit van screening
• voordelen van screening zijn groter dan de nadelen
• redelijke balans tussen kosten en netto voordelen van screening

Question 6

bewijs voor effectiviteit van screening

Answer 6

• langere survival van screendetected kankers vs klinisch gediagnosticeerde kankers niet genoeg, want als de diagnose EERDER wordt gesteld (met screening), ga je nog steeds op hetzelfde moment dood, maar het lijkt een langere survival te zijn omdat de tijd tussen diagnose en sterfte langer is. ook is er sprake van length time bias
• het enige dat je dus echt kan doen om effectiviteit van screening aan te tonen is gerandomiseerde studies

Question 7

lead time bias

Answer 7

Lead time bias happens when survival time appears longer because diagnosis was done earlier (for instance, by screening), irrespective of whether the patient lived longer.

Question 8

lead time

Answer 8

the duration of time between the detection of a disease (by screening or based on new experimental criteria) and its usual clinical presentation and diagnosis (based on traditional criteria).For example, it is the time between early detection by screening and the time when diagnosis would have been made clinically (without screening).

Question 9

length time bias

Answer 9

Length time bias (or length bias) is an overestimation of survival duration due to the relative excess of cases detected that are asymptomatically slowly progressing, while fast progressing cases are detected after giving symptoms. [citation needed]

Length time bias is often discussed in the context of the benefits of cancer screening, and it can lead to the perception that screening leads to better outcomes when in reality it has no effect. Fast-growing tumors generally have a shorter asymptomatic phase than slower-growing tumors. Thus, there is a shorter period of time during which the cancer is present in the body (and so might be detected by screening) but not yet large enough to cause symptoms, that would cause the patient to seek medical care and be diagnosed without screening.

Question 10

gerandomiseerde studies voor effectiviteit van screening

Answer 10

je neemt een gezonde groep mensen. de helft bied je screening aan, de andere helft niet. dan ga je kijken hoeveel mensen dood gaan aan de kanker waarin je geinteresseerd bent. maar hier heb je enorme grote groepen voor nodig, omdat de event-rate zo laag is

Question 11

voordelen zijn groter dan nadelen

Answer 11

screening heeft een groot positief effect op de gezondheid voor een paar mensen en een klein negatief effect voor velen -> de vorodelen van screening moeten opwegen tegen de nadelen

Question 12

gezondheidsraad

Answer 12

adviseert of balans voordelig uitvalt voor screening

Question 13

waarom worden kosten ook meegenomen?

Answer 13

als ineffectieve interventies worden vergoed, zijn minder middelen beschikbaar voor efficiente interventies en wordt de gezondheid van de bevolking niet gemaximaliseerd

Question 14

twee vormen van screening

Answer 14

1. georganiseerde screening (population based screening/mass screening)(zoals in NL)
2. opportunistische screening (case-finding)

Question 15

oppertunistische screening

Answer 15

we vergoeden screening voor een bepaalde leeftijdsroep voor bepaalde ziektes, maar we laten het aan het individu om actie te ondernemen om naar de kliniek te gaan

Question 16

bij welke soort screening is de kwaliteit hoger?

Answer 16

georganiseerd. redenen dat dit hogere kwaliteit heeft:
1. quality insurance is heel belangrijk aspect van georganiseerde screening
2. dan is het maar in een beperkt aantal centra, terwijl oppertunistisch iedereen naar hun eigen praktijk gaat.

Question 17

welke screening is duurder?

Answer 17

niet duidelijk

Question 18

georangiseerde screeningen

Answer 18

• vraagt om hoge investeringen
• leidt wel tot betere kwaliteit van screening

Question 19

wet op het bevolkingsonderzoek (WBO)

Answer 19

bepaalde vormen van screening hebben een vergunningplicht

Question 20

screenings met vergunningsplicht (!)

Answer 20

• met ioniserende straling
• naar kanker
• als er geen behandeling of preventie mogelijk is

Question 21

effect op incidentie en sterfte

Answer 21

• eerste jaren na screening:
  =stijging/hogere incidentie
  =geen effect op mortaliteit
• lange termijn:
  =incidentie stabiliseert (mogelijk daling als er gescreend wordt op voorstadia dus het kan worden voorkomen)
  =daling/lagere mortaliteit