H3.1: Translocatie t(9;22) bij patiënten met chronische myeloïde leukemie

Question 1

toegenomen aantal leuko’s in bloed is een normale reactie van het lichaam op bv

Answer 1

• infecties
• ontstekingsprocessen

Question 2

goed weten dat hematopoiese schema welke cellen rijp zijn herkennen

Question 2

stappen

Answer 2

1. bloedprikken voor bloedbeeld bepalen
2. morfologisch onderzoek: differentiatie analyse
3. verder onderzoek ter bevestiging van de diagnose:
   - cytogenetisch onderzoek van beenmergcellen
   - moleculair onderzoek voor BCR-ABL fusiegen

Question 3

bloedplaatjes chronische vs acute leukemie

Answer 3

chronisch zijn er heel veel, acuut ongeveer geen

Question 4

reactie van een cel op DNA-schade

Answer 4

• aanzetten van DNA herstel-mechanismen
• incorrect DNA schade herstel: cel gaat dood
• incorrect DNA schade hersel/cel gaat niet dood: mutaties gevolgd door transformatie

Question 5

welke twee typen DNA-schade?

Answer 5

• waarneembaar met microscoop: chromosoom-afwijkingen
• niet waarneembaar met microscoop: punt-mutaties, micro-deleties, micro-inserties etc

Question 6

karyogram van een pt met CML

Answer 6

• chromosoom 22 is een stuk korter geworden (het philidelphia chromosoom)
• chromosoom 9 is een stukje langer geworden

Question 7

translocatie t(9;22)

Answer 7

chromosoom 9 en 22 breken beide een stukje af, maar dat stuk verschilt in lengte. hiermee vindt translocatie plaats, waardoor 9 langer is en 22 korter

Question 8

de breuk vindt altijd plaats bij een bepaald gen

Answer 8

bij 9: ABL
bij 22: BCR

Question 9

BCR

Answer 9

gen dat op chromosoom 22 ligt
hier vindt de breuk plaats en deze breuk kan op twee verschillende intronen gebeuren.

Question 10

ABL

Answer 10

gen dat op chromosoom 9 ligt.
hier vindt de breuk plaats en deze breuk vindt altijd plaats op dezelfde intron.

Question 11

mechanisme van translocatie t(9;22)

Answer 11

1. chromosoom 22 breekt op het punt bij BCR en chromosoom 9 breekt op de plek van ABL.
2. er vindt translocatie van de afgebroken stukken plaats.
3. je krijgt het philadelphia chromossom: het BCR-ABL fusie gen.
4. dit wordt gewoon afgeschreven, waardoor je een fusie mRNA krijgt.
5. hierdoor ontstaat er een fusie BCR-ABL eiwit
6. deze cel gaat delen en krijgt een groeivoordeel tov gezonde cellen en dan krijg je heel veel leukemie cellen.

Question 12

waar is het BCR-ABL fusie eiwit aanwezig?

Answer 12

in het cytoplasma

Question 13

wat voor eiwit is BCR-ABL fusie?

Answer 13

enzym

Question 14

imatinib (=gleevec)

Answer 14

doelgerichte therapie voor CML

Question 15

wat doet BCR-ABL fusie eiwit?

Answer 15

het fosforyleert andere eiwitten. deze gefosforyleerde eiwitten gaan naar de celkern en zorgen voor een versnelde celdeling in de getransformeerde cel

Question 16

BCR-ABL fusie eiwit

Answer 16

memoraid

Question 17

imatinib mechanisme

Answer 17

BCR-ABL heeft als substraat een transcriptiefactor eiwit. deze bevat een tyrosinegroep. om geactiveerd te raken als transcriptiefactor, moet de tyrosine worden gefosforyleerd. in BCR-ABL zit een pocket waar precies ATP in past. BCR-ABL gebruikt dan 1 van de fosfaten van ATP en fosforyleert het substraat. dit substraat wordt actief, verhuist naar de kern en zorgt voor versnelde deling.

imatinib past ook precies in de ATP-pocket. hierdoor geen fosforylering en geen versnelde celdeling

Question 18

imatinib resistentie

Answer 18

het BCR-ABL fusie-eiwit kan zijn gaan muteren waardoor imatinib niet meer werkt, maar ATP wel.

Question 19

oplossing imatinib resistentie

Answer 19

andere varianten van imatinib gemaakt:
- dasatinib, nilotibib

Question 20

CML behandeling

Answer 20

1. imatinib (gleevec)
2. dasatinib, nilotinib
3. stamceltransplantatie

Question 21

hoe komt chronische leukemie bij acute uit?

Answer 21

BCR-ABL was de eerste mutatie van dat rijtje. als er nog meer mutaties optreden kom je bij de acute fase uit

Question 22

karyogram van een pt met CML in acute fase

Answer 22

9 en 22 zijn hetzelfde als in de chronische fase, maar er is ook een extra chromosoom 8 en een extra rare chromosoom 17 (maar een stukje)

er zijn iig nog meer mutaties bijgekomen

Question 23

AML gedraagt zich anders bij elke pt

Answer 23

verschillende prognose op basis van chromosoom afwijkingen