H5.5: Metastasering

Question 1

begin invasie van de matrix mechanismeL verplaatsen van epitheliale cel naar buiten het BM naar bindweefsel daar omheen

Answer 1

1. begint met losmaken van interceullulaire junctions (tight junstions, hemidesmosomen, desmosmen, gapjunctions) o.a. door verlies van E-cadherine
2. begin van migratie door de BM (detachment) met proteolyse (afbraak van BM)
3. begin met matrixafbraak, waarin metalloprotease (MMP-9) een hoofdrol heeft.

Question 2

metalloprotease (MMP-9)

Answer 2

• protease
• hoge expressie in invasieve tumoren
• klieft collageen type IV

Question 3

invasie van de matrix

Answer 3

• voltooien afbraak van de ECM met proteases, vrijkomen van angiogene-, chemtactische- en groei bevorderende factoren
• verplaatsing van tumorcellen door ECM en manipulatie van ECM tbv tumor stroma vorming

Question 4

EMT: epitheliale mesenchymale transitie

Answer 4

• epitheelcel verandering die cruciaal is voor invasie
• epitheelcel gaat de klassieke epitheliale eigenschappen verliezen en gaat eigenschappen van stromale of mesenchymale cellen opreguleren
• hierdoor kan een cel beter invaderen en uitgroeien
• heel veel genen moeten up/down gereguleerd worden

Question 5

wat voor EMT veranderingen?

Answer 5

• vormverandering
• eiwitexpressie verandert

Question 6

welke transcriptiefactoren zijn belangrijk bij EMT die de up/down regulatie reguleren?

Answer 6

• ZEB
• Twist
• Snail

Question 7

invasering betekent niet automatisch dat er daarna meta is, is niet aan elkaar gekoppeld

Answer 7

bv ;
- basaalcelcarcinoom van huid; invasief, maar meta vrijwel nooit
- bijniercarcinoom: meta bijna nooit

Question 8

tumor die bij heel klein al meta

Answer 8

melanoom

Question 9

metastase def.

Answer 9

het vermogen om zich te verplaatsen EN te VESTIGEN

Question 10

wat bepaalt de kans op meta?

Answer 10

• tumor type
• grootte
• intrinsieke eigenschappen
• stage
• morfologie
• immuun response
• invasie

Question 11

3 hoofdgroepen van manieren van metastasering

Answer 11

• lymfatische verspreiding
• hematogene verspreiding
• anders: transcoelomisch (in lichaamsholtes) en/of seeding

Question 12

lymfatische verspreiding

Answer 12

1. tumor groeit lymfevat in
2. lymfevat draineert naar lymfeklier toe
3. daar kan tumor zicht nestelen

Question 13

meeste urologische tumoren (blaas, prostaat, uterus, cervix) metastaseren het eerst naar

Answer 13

lymfeklieren in het kleine bekken

Question 14

tumoren in penis of vulva metastaseren eerst naar

Answer 14

lymfeklieren in de lies

Question 15

testis tumor metastaseert naar eerst

Answer 15

lymfeklieren naast abdominale aorta

Question 16

hoofd-hals tumoren metastaseren naar

Answer 16

lymfeklieren in hoofd-hals

Question 17

mamma tumoren en melanomen van rug/arm metastaseren eerst naar

Answer 17

oksel

Question 18

als lymfogene metastasering heel uitgebreid is,

Answer 18

komt uiteindelijk in ductus thoracicus. die mondt uit in supraclaviculaire lymfeklier

Question 19

bronchustumoren gaan eerst naar… en dan naar …

Answer 19

eerst intrabronchiale klieren en dan naar hilaire klieren etc

Question 20

lymfevaten komen uit

Answer 20

aan de buitenkant van de lymfeklier: randsinus. daar begint dus ook de uitzaaiing

Question 21

tijdens operatie bij bv borst wil de chirurg bij het allereerste lymfevaatje kijken of er subtiel meta is. hoe?

Answer 21

• radioactieve stof inspuiten in het gebied waar je gaat opereren: kijken naar waar die radioactieve stof zit opgehoopt

Question 22

in de lymfeklier is metastase

Answer 22

licht

Question 23

in transit metastase

Answer 23

een uitzaaiing van kanker die zich verspreidt via lymfevaten tussen de oorspronkelijke tumor en de dichtstbijzijnde lymfeklieren, maar die de lymfeklieren zelf nog niet heeft bereikt. Dit komt vooral voor bij huidkankers zoals melanoom. dus je hebt onderweg al een vastloping.

Question 24

skip metastasering

Answer 24

bepaalde lymfeklieren worden overgeslagen

Question 25

eerste lymfeklier die een lymfbaan tegenkomt =

Answer 25

sentinel node

Question 26

hoe kan skip metastase voorkomen?

Answer 26

als er bv al eerder in het gebied is geopereerd kan het zijn dat de lymfedrainage is verstoord

Question 27

lymfangitis carcinomatosa

Answer 27

- massaal tumor deposities in lymfevaten - de term pleuritis carcinomatosa wordt ook wel gebruikt maar verwijst dan naar pleuraholte

Question 28

tumordeposits

Answer 28

je ziet een tumorgroei buiten het orgaan, maar niet in een duidelijke lymfeklier structuur dus er is

Question 29

hoe kan tumordeposits ontstaan?

Answer 29

1. in transit metastase 2. lymfeklier waar metastase in is geweest en de metastase is zo gegroeid dat de hele lymfeklier is vernietigd dus je ziet de rets van de lymfeklier niet meer

Question 30

betekent een vergrote lymfeklier nabij een primaire tumor altijd metastase?

Answer 30

nee. - tumor produceert allerlei stoffen die een immuunreactie laten plaatsvinden en vaak leiden deze stoffen ertoe dat lymfeklieren reactief gaan vergroten

Question 31

entmetastasering voorbeelden

Answer 31

- pleuraholte, bv pleuradoorgroei longtumor: pleuravocht, pleuritis carcinomatosa - peritoneumholte bv door doorgroei maagtumor: ascites, peritonitis carcinomatosa - pericardholte, bv bij maligne mesothelioom - steekkanaal buikwand metastase na naald biopsie van levertumor

Question 32

er kan ook door het nemen van een biopt uitzaaiing zijn door priktraject door

Question 33

hematogene metastasering

Answer 33

leidt vooral tot eindfase en dood van pt, vooral via grote vaten

Question 34

routes hema meta

Answer 34

- v cava - v porta - mediaanlijntype bv bij schildklier en prostaat, die vooral naar/langs de wervelkolom meta

Question 35

hema meta mechanisme

Answer 35

1. tumor gaat bloedvat in (wil nog niet zeggen dat het meteen metastaseert) 2. EMT en daarna MET

Question 36

welke tumoren verspreiden liever hema dan lymf/

Answer 36

sarcoom

Question 37

papillair schildkliercarcinoom

Answer 37

lymf

Question 38

folliculair schildklier carcinoom

Answer 38

hema