H5.5: Metastasering Flashcards
begin invasie van de matrix mechanismeL verplaatsen van epitheliale cel naar buiten het BM naar bindweefsel daar omheen
- begint met losmaken van interceullulaire junctions (tight junstions, hemidesmosomen, desmosmen, gapjunctions) o.a. door verlies van E-cadherine
- begin van migratie door de BM (detachment) met proteolyse (afbraak van BM)
- begin met matrixafbraak, waarin metalloprotease (MMP-9) een hoofdrol heeft.
metalloprotease (MMP-9)
- protease
- hoge expressie in invasieve tumoren
- klieft collageen type IV
invasie van de matrix
- voltooien afbraak van de ECM met proteases, vrijkomen van angiogene-, chemtactische- en groei bevorderende factoren
- verplaatsing van tumorcellen door ECM en manipulatie van ECM tbv tumor stroma vorming
EMT: epitheliale mesenchymale transitie
- epitheelcel verandering die cruciaal is voor invasie
- epitheelcel gaat de klassieke epitheliale eigenschappen verliezen en gaat eigenschappen van stromale of mesenchymale cellen opreguleren
- hierdoor kan een cel beter invaderen en uitgroeien
- heel veel genen moeten up/down gereguleerd worden
wat voor EMT veranderingen?
- vormverandering
- eiwitexpressie verandert
welke transcriptiefactoren zijn belangrijk bij EMT die de up/down regulatie reguleren?
- ZEB
- Twist
- Snail
invasering betekent niet automatisch dat er daarna meta is, is niet aan elkaar gekoppeld
bv ;
- basaalcelcarcinoom van huid; invasief, maar meta vrijwel nooit
- bijniercarcinoom: meta bijna nooit
tumor die bij heel klein al meta
melanoom
metastase def.
het vermogen om zich te verplaatsen EN te VESTIGEN
wat bepaalt de kans op meta?
- tumor type
- grootte
- intrinsieke eigenschappen
- stage
- morfologie
- immuun response
- invasie
3 hoofdgroepen van manieren van metastasering
- lymfatische verspreiding
- hematogene verspreiding
- anders: transcoelomisch (in lichaamsholtes) en/of seeding
lymfatische verspreiding
- tumor groeit lymfevat in
- lymfevat draineert naar lymfeklier toe
- daar kan tumor zicht nestelen
meeste urologische tumoren (blaas, prostaat, uterus, cervix) metastaseren het eerst naar
lymfeklieren in het kleine bekken
tumoren in penis of vulva metastaseren eerst naar
lymfeklieren in de lies
testis tumor metastaseert naar eerst
lymfeklieren naast abdominale aorta