H5.4: Rol van cel - cel contact bij tumorgenese

Question 1

ECM

Answer 1

basaal membraan + insterstitiële matrix

Question 2

waaran hechten epitheliale cellen zich?

Answer 2

• onderling = adhesief
• aan een basaalmembraan

Question 3

waarom is cel-cel contact belangrijk?

Answer 3

• nutrient opname en sap productie (darm)
• barriere (huid)
• gespecialiseerde epitheel cellen maken haar en talg
• hormoon secretie (endocrien), zweet, tranen, melksecretie (exocrien)
• zintuig (oor, cornea, oog)

Question 4

basale lamina is een open structuur dus …

Answer 4

daar kunnen moleculen makkelijk doorheen bewegen, maar cellen natuurlijk niet

Question 5

basaal membraan definitie

Answer 5

• hele georganiseerde laag van het ECM die onder de epitheelcellen liggen
• waar epitheelcellen zich ook aan hechten
• ook te vinden rond endotheelcellen en gladde spiercellen

Question 6

waardoor wordt de basaal membraan gemaakt?

Answer 6

door de cellen die er bovenop liggen (epitheelcellen) en de cellen die er onderop liggen (mesenchymale cellen)

Question 7

wat voor structuur is het basaal membraan?

Answer 7

kippengaas

Question 8

waaruit is het basaal membraan vooral opgebouwd?

Answer 8

• type IV collageen
• laminine

Question 9

integrines

Answer 9

gaan vanuit plasma membraan naar buiten en hebben interactie met basaal membraan ; ankerpunten van de cellen op het basaalmembraan

Question 10

model basaal membraan

Answer 10

memoraid

Question 11

BM vs interstitieel matrix

Answer 11

• bevatten dezelfde bouwstenen maar in een andere samenstelling
• worden tezamen de ECM genoemd
• maligne cellen lijken het vermogen te hebben om de compositie van intersitiele matrix aan te sturen post-invasie

Question 12

ECM

Answer 12

memoraid

Question 13

wat is een belangrijke eigenschap van epitheliale cellen?

Answer 13

ze zijn gepolariseerd

Question 14

welke verschillende onderlinge hechtingen TUSSEN epitheel cellen zijn er?

Answer 14

• tight junctions
• adherens junctions
• desmosomen
• gap junctions

Question 15

welke hechtingen liggen tussen het basaalmembraan en de onderkant van de epitheel cel?

Answer 15

hemi-desmosomen

Question 16

tight junctions

Answer 16

de hoogste verbinding en de dichtste verbinding

Question 17

kan er vloeistof door tight junctions?

Answer 17

nee

Question 18

belangrijkste componenten van tights junctions

Answer 18

• CAR
• JAM
• claudin
• occludin

Question 19

tight junctions functie

Answer 19

seals neighboring cells together in an epithelial sheet to prevent leakage of molecules between them

Question 20

adherens junctions functie

Answer 20

joins an actine bundle in one cell to a similar bundle in a neighboring cell

Question 21

gap junction functie

Answer 21

forms channels that allow small water-soluble molecules, including ions, to pass from cell to cell

Question 22

desmosomen functie

Answer 22

joins the intermediate filaments in one cell to those in a neighbor

Question 23

hemidesmosomen functie

Answer 23

anchors intermediate filaments in a cell to the basal lamina

Question 24

waaruit bestaan een adherens junction?

Answer 24

• intra-cellulair component
• extra-cellulair component

Question 25

via wat werken adherens junctions?

Answer 25

actine; aan de binnenkant van de cel zitten adherens junctions aan actine vast

Question 26

waaruit bestaan de intermediaire filamenten van desmosomen?

Answer 26

keratine

Question 27

E-cadherine

Answer 27

• shared component of adherens junctions en desmosomen
• ligt in het plasma membraan van een cel, bindt direct aan een identieke cadherine molecuul gebonden aan het plasmamembraan van de buur

Question 28

wat voor binding is er tussen E-cadherines?

Answer 28

homophilic binding

Question 29

waaraan binden E-cadherines?

Answer 29

• aan de binnenkant: intermediaire filamenten of actines
• aan de buitenkant: aan elkaar

Question 30

waarvan is de cadherine functie afhankelijk?

Answer 30

Ca 2+

Question 31

waar komt de naar E-cadherine vandaan?

Answer 31

epithelial cadherine

Question 32

E-cadherine memoraid

Answer 32

memoraid

Question 33

wat is een speciale functie van actine?

Answer 33

in embryonale ontwikkeling kan het samentrekken zodat een buisvorming epitheel kunnen maken

Question 34

desmosomen zijn een soort

Answer 34

knoopjes in het celmembraan

Question 35

wat heeft E-cadherine te maken met kanker?

Answer 35

het remt uitzaaiing van kankercellen: verlies van cadherines vaak betrokken bij metastasering

Question 36

beta catenine

Answer 36

is ook onderdeel van Wnt-signaling complex, maar ook in het celmembraan omdat het onderdeel is van een linker molecule

Question 37

desmosomen vs hemidesmosomen

Answer 37

E-cadherine vs integrine

Question 38

waaruit bestaan integrine?

Answer 38

dimeer opgebouwd uit een alfa en beta keten

Question 39

samenstelling dimeer bepaalt …

Answer 39

welk ECM eiwit gebonden wordt

Question 40

hoe gebeurt de binding van eCM eiwit aan integrine?

Answer 40

via RGD sequenties

Question 41

integrines wat voor soorten binden

Answer 41

heterotypisch

Question 42

componenten interstitiele matrix

Answer 42

• collageen type I
• elastine
• fibronectine
• proteoglycanen

Question 43

wat heb je nodig om van dysplasie naar metastasering te gaan?

Answer 43

• cellen verliezen hun polariteit
• verliezen verbinding aan cellen om zich heen
  => hierdoor kunnen ze migreren

als ze eenmaal interactie hebben met interstitiele matrix:
- genen opreguleren zoals integrines, zodat ze beter vast kunnen zitten aan interstitiele matrix
- proteinases produceren zodat ze kunnen verplaatsen en de bloedvaten kunnen invaseren

als ze vanuit het bloedvat op een andere plek naar buiten willen
- alles weer omgedraaid

Question 44

tumorigenen stappen

Answer 44

1. normaal: proliferatie en differentiatie normaal, cel-cel en cel-ECM normaal
2. dysplasie: gestoorde differentiatie en proliferatie, verminderde cel-cel en cel-ECM
3. carcinoma in situ: gestoorde differentiatie in alle lagen, BM nog niet doorbroken, verminderde cel-cel en cel-ECM
4. imvasief carcinoom: autonome groei, tumorcellen penetreren omringende ECM, veranderde cel-cel en cel-ECM
5. metastase: autonome uitgroei, gedeeltelijk herstel van cel-cel en cel-ECM