H4.3: Wnt/beta-catenine signaling en darmkanker Flashcards

1
Q

darmcellen aan de oppervlakte

A
  • enterocyten die vocht opnemen uit de darm
  • enteroendocriene cellen die hormonen produceren
  • goblet cellen die heel veel slijm produceren
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

onderin een crypte in de darm

A

een niche waarin stamcellen liggen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

niche

A

speciale omgeving waarin bepaalde factoren, zoals WNT, rondzweven waardoor de stamcellen goed in stand kunnen blijven

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

welke cellen liggen in de niche?

A
  • stamcellen
  • paneth cellen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

wat produceert de paneth cel?

A

WNT signaal.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

WNT signaal

A

belangrijk voor stamcel om stamcel te blijven

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

functies paneth cellen

A
  • WNT signaal produceren
  • enzymen produceren zodat er geen bacterien kunnen groeien in de buizen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

differentiatie darmcellen

A

memoraid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

onderin de buis

A

actief WNT signalling en daardoor celproliferatie

boven in de buis is geen actieve WNT signaling en daardoor geen celproliferatie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

inactieve WNT pathway

A

MEMORAID!
1. boven in de cel is een WNT receptor, geactiveerd door WNT
2. APC (oftewel destruction complex) is actief
3. APC bindt aan beta-catenine
4. APC breekt beta-catenine af
5. beta-catenine kan geen rol spelen in het cytoplasma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

welke twee factoren zorgen voor de balans in de WNT pathway?

A
  • beta catenine
  • APC
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

wat zijn twee functies van beta-catenine?

A
  • WNT pathway transcriptie regulatie (cytoplasma, kern)
  • cel-cel adhesie (membraan)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

waar is E-cadherine bij betrokken?

A

epitheliale cel-cel adhesie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

beta-catenine heeft 3 locaties:

A
  • cytoplasma
  • kern
  • membraan
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

actieve WNT pathway

A

MEMORAID
1: WNT bindt aan de WNT-receptor
2: er zijn signalen
3: het APC destructie complex valt uit elkaar
4: beta-catenine wordt nu niet meer afgebroken
5: beta-catenine gaat ophopen in het cytoplasma
6: dan differentieert het naar de kern toe
7: in de kern is de transcriptiefactor TcF aan het wachten op beta-catenine. TcF werkt alleen maar als het gebonden is aan beta-catenine
8: transcriptie zorgt ervoor dat genen worden aangezet die tot proliferatie leiden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

concentratie WNT, beta-catenine, APC

A
  • WNT vooral beneden bij de bron (paneth cellen)
  • beta-catenine vooral beneden en minder boven in de crypt
  • APC is vooral boven en juist minder beneden
17
Q

wat bevatten WNT eiwitten?

A

een lipidegroep. zodra WNT wordt gesecreteerd extracellulair, bindt het heel snel aan membranen van cellen. door die lipidegroep werkt WNT dus heel lokaal.

18
Q

WNT invloed op stamcel

A

1: WNT bindt aan stamcel
2: dat punt van de cel zorgt ervoor hoe/in welke richting de cel gaat delen (hoe de metafase plaat gaat liggen).
3: de cel deelt weg van het WNT signaal (asymmetrisch)
4: de cel die na de deling het dichtst bij het WNT signaal ligt, blijft stamcel

19
Q

wat gaat er mis bij FAP (familiaire adenomateuze polypsis)?

A

mutaties in het APC gen

20
Q

FAP

A
  • autosomaal DOMINANTE predispositie voor ontwikkeling van multipele adenomateuze poliepen in colon en rectum
  • pt hebben ook verhoogd risico op andere tumoren
  • ontstaat op relatief jonge leeftijd (20-30)
  • veroorzaakt door mutaties in het APC gen
  • klinische variabiliteit in leeftijd waarop de eerste symptomen optreden, aantal poliepen in de darm, soort en aantal andere tumoren (genotype-fenotype relatie)
  • tapijt van poliepen
21
Q

wat is het gen voor darmkanker?

22
Q

APC is het gen voor darmkanker

A
  • kiembaan APC mutaties zijn verantwoordelijk voor FAP
  • somatische APC mutaties worden gevonden in het grootste deel van sporadische colorectaal tumoren ongerelateerd aan histologische stages
23
Q

WNT pathway bij APC mutatie

24
Q

WNT pathway als er geen APC is

A

beta-catenine wordt niet afgebroken en de pathway staat dus constitutief aan => ongereguleerde proliferatie

25
een klein percentage CRC gevallen heeft...
een oncogene beta-catenine mutatie. hierbij is beta-catenine biologisch nog functioneel maar het wordt door APC niet meer herkend en dus ook niet afgebroken, waardoor de WNT pathway continu aan staat
26
85% vd darmtumoren
- het APC tumorsuppressor gen wordt geinactiveerd - hierdoor werkt het destructiecomplex niet meer - de beta-catenine concentratie stijgt - door de hoge beta-catenine concentratie gaat beta-catenine ook naar de kern - daar vormt beta-catenine een complex met TCF - beta-catenine en TCF samen activeren transcriptie
27
5% vd darmtumoren
- er treedt een oncogene mutatie op in het beta-catenine gen - beta catenine kan niet meer worden afgebroken door het destructie complex - etc
28
TCF 0f beta-catenine kunnen alleen IN COMPLEX transcriptie aanzetten, alleen NIET
29
is APC een oncogen of een tumorsuppressorgen?
tumorsuppressor
30
welke targets worden aangezet door de WNT pathway?
- cycline D => stimuleert celcyclus - CDK4 => stimuleert celcyclus - MYC => stimuleert celcyclus - LGR5 => zorgt voor niche en zorgt ervoor dat de stamcel happy blijft
31
cycline D en CDK4
activering celcyclus
32
MYC
hoge expressie leidt tot korte duur van de G0 fase van de celcyclus MYC activeert expressie van CDKs en inactiveert CDKI
33
LGR5
belangrijk voor onderhoduen stamcel karakter
34
volgorde van mutaties darmkanker
1. APC 2. KRAS 3. p53, SMAD
35
leeftijdsgroep bevolkingsonderzoek
55-75
36
WNT pathway als therapie target
remming COX2: aspirine; reduceert zowel incidentie als mortaliteit
37
COX2
- productie door tumorcellen en inflammatie - induceert PGE2 productie - activeert WNT signaling
38
tumorsuppressor gen vs oncogen
docu
39