43 Tarczyca: niedoczynność, rak Flashcards
Niedoczynność tarczycy
- u dzeci/u doroslych
- u noworodków i dzieci -> kretynizm (niedorozwój umysłowy, karłowatość, starczy wygląd)
- u dorosłych > obrzęk śluzowaty (myxoedema)
Niedoczynność tarczycy
- podzial
I. pierwotna - #1 Hashimoto
II. jatrogenna (polekowa) w wyniku leczenia preparatami jodu, także po operacjach związanych z nadczynnością tarczycy
Niedoczynność tarczycy
- reakcja na amiodaron
amiodaron (antyarytmik, “bomba jodowa”, jak T4)–> 20% niedoczynność LUB nadczynnosc tarczycy
patofizjologia: zasada reakcji Wolffa-Chaikoffa –>
1. zahamowanie czynności hormonalnej tarczycy w wyniku nadmiernej podaży jodu (W rejonach z normalna podaza jodu)
2. nadczynnosc (W rejonach z mala podaza jodu)
*wplywa na dejodynaze (ham. typu I, II)
wole w niedoczynności
- co to, patofizjologia
= wole endemiczne
patofizjologia: niedobór jodu -> wtórny (+) TSH -> rozrost tarczycy
* najczescie WOLE wystepuja w eutyreozie lub nadczynnosci (oprocz tyreotoksykozy polekowej)
niedoczynność wtórna
brak TRH, TSH, defekt rec
*poprawa po podaniu TRH (czesto)
Diagnostyka niedoczynności
• (-) T3, T4
• (+) TSH
>20mU/l – pełna niedoczynność
<20mU/l przy prawidłowym poziomie T3, T4 – wyczerpanie rezerw czynnościowych tarczycy
- normalny nocny poziom TSH – pierwotna niedoczynność
- obnizony poziom TSH (nocny i nie tylko) - wtórna niedoczynność
podanie TRH
I. podanie TRH -> (+) TSH - pierwotna niedoczynność II. podanie TRH -> (+) TSH po 60 minutach – wtórna, od podwzgórza
III. podanie TRH -> brak wzrostu – wtórna, od przysadki
choroba Hashimoto
- co to, demografia
= przewlekłe zapalenie tarczycy z naciekami limfocytarnymi
- rodzinne występowanie
- K:M=8:1, sredni wiek
- antygen HLA-DR5
choroba Hashimoto
- objawy TYPOWE
- nacieki limfocytarne wokół gruczołu
- bezbolesne powiększenie tarczycy (wole)
- uczucie pełności w obrębie szyi i gardła
- wole o wzmożonej i guzowatej konsekwencji
- tkanka wola jest jędrna i sprężysta
choroba Hashimoto
- choroby towarzyszące
> choroba Addisona
niedoczynność przytarczyc
cukrzyca I
choroba Hashimoto
- patomechanizm
– defekt LTsup > LTh > LB > produkcja przeciwciał anty-Tg, anty-TPO, anty-TSH-R blok.
choroba Hashimoto
-diagnostyka
> T4 w normie
przeciwciała anty-TPO, anty-Tg
z czasem spada wychwyt jodu i T4
* przeciwciała mogą być nieoznaczalne (najpierw zanikają Tg, potem TPO)
choroba Hashimoto
- objawy z uk. kostno-mm
- parastezje
- osłabienie mięśniowe
- > miopatie (szczególnie w górnych drogach oddechowych, przeponie > <b> hipowentylacja </b>)
u dzieci osłabienie dojrzewania kości i ich wzrostu
choroba Hashimoto
- objawy metaboliczne
- obniżenie ciepłoty ciała, zła tolerancja zimna, niska przemiana podstawowa, przyrost masy ciała
choroba Hashimoto
- objawy z OUN
- CSN u dzieci – niedorozwój umysłowy
- u dorosłych – spowolnienie procesów myślowych, otępienie
choroba Hashimoto
- objawy z uk. sercowego
(-) CO, DP, (+) TPR, z czasem bradykardia
=> <b> kardiomiopatia przerostowa </b> (wtórnie do odkładania mukopolisacharydów w mięśniu sercowym)
- zgromadzenie płynu w worku osierdziowym
choroba Hashimoto
- objawy z uk. plciowego
K: cykle anowulacyjne, bo tyroksyna hamuje uwalnianie PRL ??? – stąd hiperprolaktynemia, mlekotok i amenorrhea
M: ginekomastia
choroba Hashimoto
- skóra
> utrata włosów
karotenemia (żółto-pomarańczowe zabarwienie skóry), ponieważ konwersja karotenów zachodzi w obecności hormonów tarczycy
choroba Hashimoto
- objawy z nerek
(-) RBF, GFR (od niskiego stężenia ANP)
choroba Hashimoto
- morfologia krwi
(-) Epo -> anemia normochromiczna normocytowa
achlorhydria
choroba Hashimoto
- objaw nimal patognomiczny (?)
– białka, mukopolisacharydy, kwas hialuronidowy, chondroityna = kompleksy => gromadzą się w skórze, zatrzymują wodę i sód => obrzęk śluzowatego (myxoedema)
*w krtani takie zmiany powodują suchość, ochrypłość głosu
Podostre zapalenie tarczycy
- etio, zwiazek z innymi chorobami
= zapalenie tarczycy ziarniniakowe/ olbrzymiokomórkowe = de Quervaina
ETIO: wirusowe
*pewien związek z przebytym zapaleniem ślinianek przyusznych i zakażeniami górnych dróg oddechowych
Podostre zapalenie tarczycy
- fazy
I. faza: nadczynnosc
II. faza: niedoczynność
III. normalizacja
Podostre zapalenie tarczycy
- w badaniu tarczycy
- obrzek (bo w tarczycy ziarnina), goraczka
- nie ma nacieków limfocytarnych
- spadek wychwytu jodu (bo zapalenie)
- BOLESNA tarczyca
Eutyreoza
- co to, etio
1 przyczyna powiększenia tarczycy
= wole proste / endemiczne* / rozlane nietoksyczne
*endemiczne gdy związane z dietą
etio:
- występuje w okresie dojrzewania, ciąży, przekwitania, - defekt syntezy hormonów tarczycy
> jedzenie wolotwórcze (rzepa, rzodkiew, szpinak, soja, orzeszki ziemne)
> polekowo
> cykliczne pobudzanie i hamowanie czynności tarczycy
Eutyreoza
- patogeneza
(-) produkcji T4 > (+) TSH > (+) wychwytu jodu > (+) st. T3/T4 (T3 norma, T4 niski)
Eutyreoza
- objawy
~objawy niedoczynności i jednocześnie:
- <b> hiperplazja </b> komórkowa (po TSH)
- powiększenie pęcherzyków (od magazynowania Tg)
Eutyreoza
- stala stymulacja TSH
stała stymulacja TSH > powstawanie guzków w pewnych częściach tarczycy i włóknienie w innych > rozrost wola niezależny od TSH (autonomiczny)
Eutyreoza
- objawy
b/o
objawy – duża tarczyca (1kg) powodująca zaburzenia oddychania, połykania poprzez mechaniczny ucisk
Eutyreoza
- z czym zwiazany rozrost wola autonomiczny
mutacja w obrębie onkogenu gsp
stymulacją przez GF
Raki tarczycy
- pierwszy objaw
– pierwszy objaw to zwykle guzek na szyi,
90% łagodny gruczolak, 10% jako źródło raków
Raki tarczycy
- ogólnie jak wyglądają
– pojedyncze, twarde guzki do 5cm
– otoczone torebką włóknistą
– zwykle nie skracają życia!
Raki tarczycy
- czynniki ryzyka
- młody wiek
- M>K
- <b> zimny </b> guzek w scyntygrafii
- przebyta radioterapia głowy lub szyi
- znaczne powiększenie tarczycy w krótkim czasie
- twarda „kamienna” konsystencja
Raki tarczycy
- badania
- BAC
* ostateczna diagnoza – badanie histologiczne
Raki tarczycy
- najczestsze
- rak brodawczakowaty
* rak rdzeniasty
Raki tarczycy -> rak brodawczakowaty
(czesciej dobrze zroznicowany, moze zwiazany z UV)
– piaskowate zwapnienie
Raki tarczycy -> rdzeniasty
- jak wyglada, rokowanie, z czym zwiazane
“lite, jednorodne zwapnienie”, z komórek C tarczycy
- 5% neo tarczycy
- gorsze rokowanie
- rodzinny (20% - dziedziczne, protoonkogen RET)
Raki tarczycy-> rdzeniasty
- cechy typowe
- wytwarzanie kalcytoniny, PG, serotoniny, ACTH, somatostatyny, CGRP
Raki tarczycy -> rdzeniasty
- markery i wyniki diagnostyczne
- CEA
- sprawdzenie mutacji w RET
- zmiany poziomu białek wiążących hormony tarczycy (TBG)
– (+) TBG -> (-) fT3,T4 > (+) TSH > (+) fT3,T4 -> nowy stan równowagi o wyższych poziomach T4, T3 > eutyreoza
