4 Wtrzas Flashcards

1
Q

Wstrząs to…?

A

Stan niedostatecznej perfuzji narządów życiowo ważnych i tkanek obwodowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

wstrzas prowadzi do..?

A
  • niedotlenienie (dominuje glikoliza beztlenowa, kumuluje się kwas mlekowy).
  • zaburzenia metaboliczne, (-) spadek zasobów energetycznych -> uszkodzenie komórek
  • S mediatorow procesu zapalnego
  • uszkodzenie RFT (w reperfuzji)

Mikroskopowo: niewydolność pomp jonowych, spadek potencjału membranowego, wzrost stężenia jonów Na+ i Ca++ i wody w komórce oraz kwasice śródkomórkową ==> obrzęk komórki i jej lizę.

=> dysfunkcja mikrokrążenia i zapaśc krążeniowa.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wskaźniki wstrząsu (4)

A
.1) Pskurcz (-) o 40mmHg
2) wskaźnik Algoevera = Psk/HR <1 ==> Allgowera>1
3) diureza <20ml/h
                  <0,25ml/h/kg
4) CI = CO/BSA <2 l/m2
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Podział ze względu na etiologię: (6)

A
 kardiogenny – od zaburzenia mechanicznej
czynności serca
 (oligo-) hipowolemiczny – od spadku
objętości krwi, najczęstszy
 dystrybucyjny (naczyniowy, niskooporowy) –
od spadku wypełnienia naczyń wtórnie do
poszerzenia łożyska naczyniowego, chory
„wykrwawia się do naczyń”
 obstrukcyjny – od utrudnienia przepływu
przez serce
 endokrynny
 metaboliczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Fazy wstrząsu

A
  1. wyrównana – uruchomienie mechanizmów kompensacyjnych
  2. krytyczna – otwieranie anastomoz tt-żż, spada przepływ tkankowy
  3. niewyrównana – uszkodzenie śródbłonka naczyń, nasilenie objawów wstrząsu
  4. MODS / zdrowienie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wstrząs oligowolemiczny (mechanizm)

A

Spada V krwi ==> spada SV ==> spada CO ==> spada perfuzja przez narządy życiowo ważne i tkanki
obwodowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Przyczyny hipowolemii (4)

A

1) ostry krwotok wskutek urazu

2) w przebiegu uprzednio istniejącej choroby (wrzód, żylaki przełyku, tętniak aorty)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Krwawienie może być:

A

 jawne (np. wymioty krwawe bądź fusowate lub smoliste stolce)
 utajone (np. pęknięta ciąża pozamaciczna, pourazowe uszkodzenie wątroby, śledziony)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

utrata innych płynów ustrojowych (przyklady, 4)

A

1) oparzenie
 sekwestracja płynu w III przestrzeni, np. w jamie brzusznej
 utrata płynu z przewodu pokarmowego na skutek wymiotów lub biegunek
 nerkowa utrata płynu w cukrzycy (diureza osmotyczna), moczówce, wielomoczu i innych
zaburzeniach funkcji nerek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Mechanizm

I - wstrząs wyrównany

A

(utrata do 10% krwi)
(-) wypełnienia łożyska naczyniowego -> (-) preload -> (-) CO, SV -> tachykardia
(+) u.wspolcz. -> NA, A, ADH, ACTH, RAA -> skurcz naczyń -> (+)TPR -> w mikrokrążeniu dominuje resorpcja ==> powrót do normy objętości krwi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

II - faza krytyczna

A

(utrata do 20-25% krwi)
Centralizacja krazenia -> (-) RR (cisnienia) =>
1) (-) przeplywu krwi przez nerki (anuria), mozg (lek), serce (bole)
2) (++) adrenergiczne -> tachykardia, tachypnoe, bladosc, oziebienie, pot

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

III - wstrząs niewyrównany

A

dalsze niedokrwienie, zaburzenia metabolismu
1) GLIKOLIZA beztlenowa -> kwasica -> rozkurcz prekapilar (przez uszkodzenie &laquo_space;(+) TPR

===> uszkodzienie komorek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Objawy wstrząsu (po III fazie)

A

 (-) CO -> (-) P tetn.
 centralizacja krążenia -> niedokrwienie narządów, które wywołuje niewydolność wielonarządową (MODS) ==> uszkodzienie komorek
*sluzowki pokarmowego - TOKSEMIA (bo toksymy przenikaja do oragizmu prze zniszczona bariere)
*martwica kanalikow nerkowych - NIEWYDOLNOSC NEREK
*agregacja PLT - DIC
*naczyn plucnych - OBRZEK PLUC

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wstrząs kardiogenny

Przyczyny: (3)

A
  • (-) CZYNNOSCI MECHANICZNEJ
    1) niedomykalnosc/zwezenie zastawek
    2) tetniak serca
    3) ostra roztrzen
  • USZKODZENIE MIESNIOWKI
    1) zawal serca (!!!najcz!!!)
    2) niewydolnosc zastoinowa
    3) wstrzas septyczny
  • ZABURZENIA RYTMU
    1) blok prz-kom
    2) rozkojarzenie elektro-mechaniczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wstrząs obstrukcyjny

przyczny (2)

A

(-) przepływu krwi przez serce wtórnie do:

1) obstrukcji drogi napływu (pneumothorax)
2) upośledzenia wypełniania serca (tamponada serca)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wstrząs obstrukcyjny

Patofizjologia

A

1) (-) powrotu żylnego -> (-) preload -> (-) CO
2) masywna zatorowość płucna ==> utrudnienie odpływu krwi z serca -> (-)SV -> niewydolnosc PK -> (+) ESP -> WTORNE UTRUDNIENIE WYPELNIANIA SERCA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wstrząs dystrybucyjny

przyczyny, typy

A
  • prawidłowy lub zwiększony CO serca i obwodowa wazodylatacja

Typy wstrząsu dystrybucyjnego:

1) NEUROGENNY
2) ANAFILAKTYCZNY
3) SEPTYCZNY
4) TOKSYCZNY
5) FARMAKOLOGICZNY

18
Q

Wstrząs dystrybucyjny

MECHANIZM - I faza

A

I faza – wstrząs hiperdynamiczny (ciepły)
HIPERMETABOLIZM = (+) T, (+) przemiana materii, (+) przepływ krwi

ALE nie ma lepszego utlenowania, bo zwiększony przepływ krwi dotyczy anastomoz tt-zz

19
Q

Wstrząs dystrybucyjny

MECHANIZM - II faza

A

II faza – wstrząs hipodynamiczny (zimny)

*USZKODZENIE SCIAN NACZYN
 (+) przepuszczalności
-> hipowolemia (zwolniony przepływ krwi -> (+) lepkości krwi -> (+) agregację PLT => koagulopatia ze zużycia (DIC) z wtórną hiperfibrynolizą
-> obrzęk
->zagęszczenie krwi, (+) Ht
  • USZKODZENIA SRODBLONKA
  • > (+) RTF, cytokiny, (+) ekspresja adhezyn => (—) skurczowej f. mięśniówki naczyń

*HIPERMETABOLIZM
-> (+) katabolizm białek, lipolizę, glikolizę
beztlenową (kwasica mleczanowa) ze (+) glukoneogenezy
-> zaburzenia elektrolitowe: kwasica metaboliczna ( (+)fosforanow (-)Na, K, Ca)
==> kwasica poraża zwieracze przedwłosowate ==> poszerzenie łożyska, ucieczka płynu
naczyniowego do tkanek i pogłębienie hipowolemii
-> (+) kortyzolu i hormonów tarczycy

20
Q

1) wstrząs neurogenny… to?

A

= jest to nadmierne zwiększenie objętości łożyska naczyniowego na skutek odruchowej reakcji układu autonomicznego na silny bodziec z następową
nieadekwatną perfuzją tkanek.

21
Q

1) wstrząs neurogenny

przyczyny

A

 ból
 uraz czaszkowo-mózgowy
 krwotok do OUN

22
Q

1) wstrząs neurogenny

mechanizm, skora

A

wazodylatacja -> (+) wzrost CO -> odruchowa bradykardia -> (-) powrotu żylnego -> (-) CO -> tachykardia

Skóra w początkowym okresie może być zaczerwieniona, sucha i ciepła - odruchowa reakcja autonomiczna.

23
Q

2) wstrząs anafilaktyczny to…?

mechanizm

A

= uogólniona reakcja nadwrażliwości na antygen, w odpowiedzi na (+) mastocyty i bazofile
(+) przepuszczalność kapilar -> (-) V osocza -> obrzęk tkanek.

24
Q

2) wstrząs anafilaktyczny:

Wstrząs ten charakteryzuje się charakterystycznymi objawami klinicznymi…

A

 natychmiastową reakcją

 objawami skórnymi – pokrzywka, zaczerwienienie, świąd, obrzęk naczyniowy
 objawy oddechowe – stridor, duszność, zaburzenia oddychania

25
Q

2.1) wstrząs septyczny

A

wskutek sepsy bakteryjnej występuje:
 zwiększona produkcja cytokin
 aktywacja C’, krzepnięcia, kinaz, krzepnięcia
 spadek potencjału membranowego, porażenie
arterioli, wzrost przepuszczalności śródbłonka
 działają czynniki depresyjne na mięsień sercowy VDS

26
Q

3) wstrząs farmakologiczny

A

= hipotensja w wyniku działania leków lub ich przedawkowania. Czynnikiem etiologicznym
może być każdy lek mogący obniżyć ciśnienie systemowe.

27
Q

2.1.1) wstrząs toksyczny

A

Odmiana wstrząsu w przebiegu sepsy, w którym czynnikiem etiologicznym jest zakażenie gronkowcami lub paciorkowcami. Dlatego ta postać wstrząsu jest typowa dla pacjentów oddziałów chirurgicznych

28
Q

SIRS

A

=SYSTEMIC INFLAMMATORY RESPONSE SYNDROME

To ogólnoustrojowa odpowiedź zapalna w wyniku działania różnych uszkadzających czynników.
≥2 OBJAWY:
 temperatura >38°C lub < 36°C
 częstość serca > 90/min
 częstość oddechu > 20/min
 leukocyty > 12 000/mm3 lub < 4000/rnm3

W skrajnych przypadkach SIRS => MODS

29
Q

MODS
co to…?
co poraza najczesciej

A

= Zespół niewydolności wielonarządowej (Multiple Organ Dysfunction Syndrome)

Jest to zaburzenie funkcji DWOCH lub WIECEJ narządów w niekontrolowanej odpowiedzi zapalnej na
ciężką chorobę lub uraz.

*Dotyczy przede wszystkim układu oddechowego, wątroby i nerek

30
Q

MODS

typy

A

 pierwotny - zmiany czynności narządów u chorych w ciężkim stanie, gdzie homeostaza nie może być utrzymana bez interwencji lekarskiej
 wtórny - skutek SIRS

31
Q

MODS

A

3

32
Q

Objawy kliniczne MODS

A

 do 24h – niewielka gorączka, hiperdynamika, hipermetabolizm, zwykle ARDS
 7-10 doba – intensyfikacja hipermetabolizmu, hiperdynamiki krążenia, bakteriemia
od bakterii jelitowych uległych translokacji, niewydolność wątroby i czasem nerek
 14-24 doba – pełna niewydolność wątroby i nerek, zaburzenia w układzie
pokarmowym i immunologicznym
 25-28 doba – śmierć lub wyzdrowienie

33
Q

Uszkodzenia narządowe we wstrząsie

 układ krążenia

A

– hiper- lub hipodynamika

34
Q

Uszkodzenia narządowe we wstrząsie

 metabolizm komórek

A

1) kwasica metaboliczna -> hamuje zużycie glukozy -> hiperglikemia
2) nasilaja sie zaburzeni gospodarki wodno-elektrolitowej

35
Q

Uszkodzenia narządowe we wstrząsie

 nadnercza

A
  • uruchomione mechanizmy kompensacyjne powodują zwiększone uwalnianie aldosteronu, glikokortykoidów i katecholamin
36
Q

Uszkodzenia narządowe we wstrząsie

 nerki

A
  • (-) GFR -> azotemii (bo nerki ten azot nie wywodza), niedokrwienie kanalików nerkowych (=> ATN - ostra martwica kanalikowa)
  • oliguria, anuria, ONNN (rozpad białek, rabdomioliza = rozpad m. szlielet. -> uszkodzenie nerek mioglobina)
37
Q

Uszkodzenia narządowe we wstrząsie

 układ oddechowy

A

– ARDS, sepsa, uszkodzenie śródbłonka kapilar, pęcherzyków,

- włóknienie płuc ==> wzrost pracy oddechowej, zmęczenie mięśni oddechowych

38
Q

Uszkodzenia narządowe we wstrząsie

 mózg

A

– np. zaburzenia przytomności

- udar niedokrwienny na końcu tętniczek mózgowych

39
Q

Uszkodzenia narządowe we wstrząsie

 układ krwiotwórczy (3)

A

1) trombocytopenia (hemodylucja = kontrolowane rozcieńczenie krwi, obniżające ryzyko powstania zakrzepów)
2) DIC - koagulopatia ze zużycia czynników krzepnięcia 3) zakrzepy, krwawienia

40
Q

Uszkodzenia narządowe we wstrząsie

 przewód pokarmowy - watroba

A
  • spadek perfuzji
  • zaburzenia procesów syntezy i detoksykacji => spadek syntezy białka i czynników krzepnięcia

!!uszkodzenie CENTRALNEJ części zrazika (żylnej), zachowana część wrotna (tętnicza).

41
Q

Uszkodzenia narządowe we wstrząsie

 przewód pokarmowy - jelita

A
  • niedotlenienie jelita => uszkodzenie bariery śluzówkowej (przejście toksyn do układu krążenia), TRANSLOKACJA bakteryjna,
  • powstawanie owrzodzeń stresowych żołądka i dwunastnicy
42
Q

Zespół Waterhouse’a-Friderichsena

A

krawienie do nadnerczy