39 Ból: klasyfikacja Flashcards
BÓL
wywołany przez:
- istniejące lub potencjalne zagrożenie uszkodzeniem tkanek i narządów lub “odnoszone do takiego uszkodzenia” (whatever it means..)
do powstania odczucia bolówego konieczna jest interakcja systemów…?
- czuciowo-dyskryminacyjny
- motywacyjno-efektywny
- pownawczo-oceniający
system:
1. czuciowo-dyskryminacyjny
informacja:
- siła
- intensywność
- czaso-przestrzeń
system:
2. motywacyjno-efektywny
(u. limbiczny, pień mózgu)
modyfikuje odruchy warunkowe i zachowanie osobnicze
system:
3. pownawczo-oceniający
wpływa na wyuczone zachowanie sie związane z bólem:
- blokuje/moduluje/zwiększa odczucia bólowe
podział bólu
1. Ból fizjologiczny
- powierzchowny
- wywolany draznieniem receptorow <b> skory// sluzowki// rogowki </b> przez czynnik uszkadzajacy
- (rodzaj zmysłu) czucie nocyceptywne ma rolę informacyjno-ostrzegawcza (EUDYNIA)
podział bólu
2. Ból patologiczny
- wywolany przewleklym draznieniem receotorow bolowych przez mediatory bolowe uwalniane z uszkodzonych tkanek
podział bólu
3. Ból anatomiczny
fizjologiczny receptorowo-czynnosciowy (ochronny) lub patologiczny bedacy wynikiem zmian lokalnych
podział bólu
4. Ból głęboki
– patologiczny
– receptorowy, przewodowy, osrodkowy
zrodlo: naczyniowy, kostno-stawowy, mięśniowy, narządowy
g-> 5. Bóle naczyniowe
– pobudzenie receptorów bólowych w <b> przydance </b> dużych naczyń tętniczych i żylnych: pulsujące bóle głowy (rozciaganie naczyn)
g-> 6. Bóle kostno-stawowe
- z receptorów <b> torebki stawowych i okostnej </b>
g-> 7. Bole mięśniowe
– receptory w mięśniach i powięziach
– metabolity – zakwaszenie, obciążenie zmęczenie, wysiłek: choroba wieńcowa, chromanie przestankowe, zawał serca
g-> 8. Bóle narządowe
– kolka: żółciowa, nerkowa
- Bóle przewodowe
NEUROPATYCZNY (Pierwotne uszkodzenie układu nerwowego: neuralgia, kauzalgia, radicalgia, ból splotowy, fantomowy)
– bodziec działa na <b> nerw lub drogi przewodzenia bólu w rdzeniu kręgowym </b>
p-> 10. Nerwoból
= neuralgia//rwa, dotyczy pojedynczego nerwu
> twarzowa (n. V)
> kulszowa
> udowa
> nerwu skórnego bocznego uda (choroba Rotha)
p-> 11. Ból korzeniowy
= radicalgia
– ucisk korzeni tylknych nerwow rdzeniowych przez wypadniete jadro miazdzyste lub guz zewntarzrdzeniowy
*nasila się przy <b> kaszlu, wysiłku </b> i promieniuje wzdłuż przebiegu nerwu do skory
p-> 12. Ból splotowy
- ucisk na splot nerwowy: neo, zmiany zapalne w okolicy szyi, w szczycie płuca, lub miednicy mniejszej.
p-> 13. Kaulgazja
– nerwoból z komponentą wegetatywną (+ dystrofia)
-> dotyczy urazów dużych nerwów zawierających dużą liczbę włókien współczulnych
– powstaja EFAPSY = synapsy odsl. nerwu wspolczulnego z komponenta czuciowa)
BÓL: palące, piekące, oraz objawy wegetatywne dystroficzne (sinica, obrzek. zaniki miesni)
p-> 14. Ból fantomowy
– utrwalona pamięć bólu przed operacją
– latwiejsze przewodzenie w rogu tylnym rdzenia
– wieksza pobudliwosc neuronow kory czuciowej
- Bóle ośrodkowe
- Zmiany organiczne lub czynnościowe w samym mózgu, mózg nie posiada receptorów bólowych
- Bóle głowy są skutkiem aktywacji receptorów naczyniowych i opony twardej tworzącej zatoki
Bóle ośrodkowe
> ból organiczny
- bole wzgórzowe (hiperpatie) - skutek uszzkodzenia III beuronu czuciowego
- bole korowe - uszkodzenie plata ciemieniowego przez #1 udar mozgu (tam sa pola projekcyjne czucia)
Bóle ośrodkowe
> ból czynnościowy
- zwiazany ze strukturami miesniowymi
- nasladuja kazdy typ bolu
- czesto w depresji
kliniczne cechy bólu
(cechy glownie subiektywne)
- czas trwania
- lokalizacja
- natezenie
- jakosc
ból odbity
= rzutowany
- narzady wewnetrzne nie maja receptorow bolowych, a otrzewna ma -> rzutowanie na powloki skorne nad narzadem
- konwergencja w rogach tylnych rdzenia impulsacji z narzadow wewnetrznych i powlok ciala
– wspolne unerwienie segmentalne narzadow i skory -> przeczulica
konwergencja neuronalna
Pojęcie konwergencji oznacza sytuację odwrotną, kiedy to kilka komórek tworzy synapsy z jednym neuronem. W przypadku większej sieci zorganizowanej w ten sposób, zbieganie się sygnałów różnych komórek na jedną pozwala na integrację informacji
najwieksza tolerancja bolu
kobiety
kliniczne cechy bólu
> czas
- ostry <3 msc
- przewlekly > 3 msc
- przetrwaly - bol pomimo wygojenia sie tkanek (np. fanromowy, neuralgia, bol osrodkowy)
kliniczne cechy bólu
> czas
- ostry <3 msc
- przewlekly > 3 msc
- przetrwaly - bol pomimo wygojenia sie tkanek (np. fanromowy, neuralgia, bol osrodkowy)
kliniczne cechy bólu
> natezenie + czas
- ostre
- napadowe
- narastajace - zwalniajace
bole narastajace
najczesciej nowotworowe
bole zwalniajace
= nasilenie bolu zalezne od od pory dnia/WYSIŁKU
- napieciowe bole glowy
- choroba reumatyczna
ostry bol
- zapalenie/uraz narzadow
ostry bol
- zapalenie/uraz narzadow
bole napadowe
- kolka
- rwa
- dna moczanowa