41: Ból: typy (again? WHY, Thor??) Flashcards

1
Q
  1. ból przewlekly
A
  • choroba sama w sobie (zaburzenia snu i apetytu, drazliwosc, zly nastroj, obnizone libido, meczliwosc, OBNIZENIE progu bolu??, uzaleznienia od lekow)

> receptorowy (nocyreceptorowy) = skutek pobudzenia specyficznych zespolow nocyreceptywnych
nienocyreceptorowy = neuropatyczny, psychogenny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q
  • choroby/ dolegliwosci zwiazane z bolami przewleklymi receptorowymi
A

prz. rec:
> choroba zwyrodnieniowa stawow
> bole naczyniowe, glowy, trzewne
> choroba nowotworowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q
  1. bol nowotworowy

- %, patogeneza

A
  • 80% pacjentow z nowotworem

patogeneza:

  1. rozrost w narzadach otorebkowanych (bo torebka ma rec. czuciowe)
  2. naciekanie tkanek: nerwow, blon surowiczych
  3. rozrost -> martwica litych narzadow (np. trzustka)
  4. rozrost -> zamkniecie naczynia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q
  1. bol trzewny

- rozni sie od powierzchownego tym, ze… (c)

A

a. wywoluje go stymulacja (np. zapalenie i przekrwienie) tylko niektorych narzadow
b. rozlany = slabo zlokalizowany, *bol rzutowany
c. NIE ma korelacji pomiedzy uszkodzeniem a bolem (moze nawet byc BRAK uszkodzenia tkanki, ale bol jest)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

sposob odbierania bolu przez nocyreceptory trzewne

A
  1. nocyreceptory trzewne wzdluz naczyn trzewnych
  2. przez niespecyficzny zapis intensywnosci bodzca
  3. przez obwodowa rekrutacje receptorow o szerokim zakresie progow pobudliwosci (sumowanie bodzcow - centralne)
    * n X?
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q
  1. bol neuropatyczny
    - co to, najczestsze przyczyny, choroby
    - charakter
A
- pierwotne uszkodzenie lub dysfunkcja u. nerwowego
#1 urazy, infekcje, zaburzenia metaboliczne
#1 choroby -> cukrzyca! półpasiec!
  • samoistny (piekacy) lub napadowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

patofizjologia bolu neuropatycznego

A

I. uszodzenie -> (+) bradykininy, serotoniny, PG, NGF, cytokiny IL-6, TNF-a, RTF -> obnizenie progu bolowego

*moze powstac bol BEZ strukturalnego uszkodzenia nerwu (przez zapalenie)

II. uszkodzenie -> glej -> BDNF (brain-derived neuron factor) -> hamuje szlaki gly/GABA -> obniza prog bolowy

III. uszodzenie -> glej -> akt. mikroglej -> TNF-a, IL-6 -> bezposrednio depolaryzuje neurony

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

rozumne slowka opisujace odpowiedz na TNF-a

A

alodynia

hiperalgezja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

prawo psychologiczne bolu przewleklego

A

BRAK wprost proporcjonalnego zwiazku miedzy bodzcem wywolujacym bol a reakcja (+sybiektywny czynnik)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q
  1. bol psychogenny
A
  • bol patologiczny o podlozu psychologicznym = NIE ma przyczyn organicznych
    a. bol histeryczny (konwersyjny, hipochondryczny
    b. bol zwiazany z depresja (K>M!!!)
    c. bol urojeniowy lub halucynacyjny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q
  1. bol psychogenny

> bol histeryczny (konwersyjny, hipochondryczny

A
  • rozlany, ciagly bol, nie budzi w nocy, zmienna intensywnosc (chyba zalezna od nasilenia emocji)
  • rozpoznanie to min. 1 czynnik:
    > emocja -> bol (zaleznosc czasowa)
    > mozliwosc unikniecia przez chorego nieporzadanej czynnosci lub uzyskania wsparcia ze strony srodowiska (????)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q
  1. bol psychogenny

> bol urojeniowy lub halucynacyjny

A
  • konkretna urojeniowa przyczyna “wyjasniajaca” bol
  • NIE wystepuje u dzieci
  • zwykle w przebiegu: bipolar, schizofrenia, psychoz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

alodynia

A

bol wywolany przez bodziec FIZJOLOGICZNY (?) przy zmianach progu bolowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

analgezja

A

zniesienia czucia bolu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

anestezja

A

zniesienie wszystkich rodzajow czucia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

hipo/hiperalgezja

A

-/+ wrazliwosc na bol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

hiperpatia

A

np. w bolach wzgorzowych
- rozlany bol obejmujacy konczyne/polowe ciala
- etio: (+) progu bolowego i uposledzenie czucia!
(wiec jak by hipoalgezja?? tylko gorzej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

rodzaje reakcji na bol (5)

A
  1. PSYCHICZNA
  2. ruchowa
  3. wegetatywna
  4. hormonalna
  5. immunologiczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

reakcja psychiczna

A
  • lek, depresja (#1 przewlekle bole)
    1) - pobudzenie ruchowe/proba znalezenia pozycji ciala gdzie mniej boli
    2. - zahamowanie ruchowe i zmniejszenie reaktywnosci na bodzce bolowe (
20
Q

reakcja ruchowa

A
  1. ucieczka/obrona przed bodzcem (odruch wyprzedza swiadomosc)
  2. przykrcz miesni NAD ogniskiem bolu (bez swiadomosci) = OBRONA MIESNIOWA
    * np deskowaty brzuch w zap. otrzewnej
    * napieciowe bole glowy
    * w dyskopatiach (mm. przykregoslupowe)
  3. reakcja ruchowa z komponenta psychiczna - wyraz twarzy czy zaciskanie piesci, przytrzymanie reki nad miejscem bolu (ostanie - swiadoma reakcja, ogolnie to uwarunkowane osobniczo)
21
Q

reakcja wegetatywna

A

(+) MAS ->zaburzenia czynnosci podwzgorza -> zaburzenie dzialania UKLADU AUTONOMICZNEGO

u. sercowy: objaw Mannkopfa-Rumpfa = (+) HR, bywa (+) P
u. oddechowy: ostry bol-> zatrzymanie oddechu, przewlekly -> zmiany rytmu oddechu
pokarmowy: hamowanie wszystkiego lub biegunka
moczowy: (+) czestosci diurezy

22
Q

reeakcja hormonalna

A

(+) podwzgorze -> przysadka -> nadnercza -> ACTH, GH, endorfiny, aminy katecholowe, sterydy nadnerczowe

23
Q

reakcja immunologiczna

A

bol przewlekly:

  • > spadek odpornosci przez zaburzenia ukladu autoimmunologicznego (patrz MAS)
  • > (+) ryzyka nowotworow przez obnizenie aktywnosci komorewk NK
24
Q

Szczegolne postacie bolu

1. Hiperalgezja

A

= przeczulica (zwiekszona wrazliwosc na bol)
- czucia glebokie I powierzchowne

etio: zapalenie
1. PG, LT
2. przewodzenie antydromowe w odruchu aksonalnym -> uwalnianie SP, CGRP -> rozszerzenie naczyn -> obrek i (+) przepuszczalnosc tkanek => <b> zapalenie neurogenne </b>
3. uszkodzenie nerwu czuciowego -> samoistna generacja potencjalow -> bodzce bolowe
4. impulsacja bolowa -> zwrotne uwalnianie NA -> uwrazliwienie nocyreceptorow (???) *w bolach mm

25
Szczegolne postacie bolu 2. Zespol Sudecka > mechanizm, typy
= odruchowa dystrofia wspolczulna 1. kauzalgia 2. nerwoból pourazowy mechanizm: uszkodzenie nerwu -> aktywacja wlokien wspolczulnych
26
zespol sudecka | - objawy
*objawy: potliwosc, dermografizm, zmiany dystroficzne typu zaniku skory, mm, kosci, wlosow. - ból i obrzęk kończyny - zaburzenia krążenia w obrębie tejże kończyny - zmiany troficzne (dystroficzne) skóry i mm - osteoporoza w obrębie zajętej kończyny
27
zespol sudecka | - diagnostyka
- syntygrafia kosci (wzmozony wychwyt znacznika) - RTG konczyn (osteoporoza) - dermografia
28
punkty spustowe | - co ot, etio, w jakich zespolach/jednostkach chorobowych wystepuja
#triggered - nadwrażliwe obszary w obrębie brzuśca mięśniowego lub powięzi mięśnia. - pod wpływem nacisku -> tkliwość, ból promieniujący lub rzutowany etio: skutek m.in. stresu, przemęczenia, urazów i mikrourazów, zaburzeń układowych jak i pooperacyjnych, a także niewydolności mięśniowej. + napedzanie z NA przez zapalenie > w hiperalgezji > w fibromatozie
29
Szczegolne postacie bolu 2. Fibromialgia - co to
= zespol przewleklej nadwrazliwosci neuronow OUN - przewlekly, rozlany ból w układzie mm-szkiletowym z występowaniem punktów spustowych (MIN 11 z 18) * K>M
30
Szczegolne postacie bolu 2. Fibromalgia - objawy
- obnizenie progu bolu - zaburzenia snu - zespol nadwrazliwego pecherza moczowego - nietolerancja zimna - zespol niespokojnych nog - objawy wegetatywne: Raynauda, hipotensja - zaburzenia emocjonalne (depresja, lek)
31
Bole glowy - demografia - najczestsze - etio (klasyfikacja)
- K>M - #1 migrena lub klasterowy bol etio: 1. wewnatrzczaszkowe - NACZYNIOWE = zatoki zylne, opona twarda w okolicy duzych naczyn zylnych, naczynia opony twardej, tetnice podstawy mozgu 2. zewnatrzczaszkowe - WSYSZTKO = skora, sluzowki, tt, zz, powiezie, mm 3. nerwy czaskowe: V, V II, I X, X 4. nerwy rdzeniowe: C2, C3
32
Bole glowy: szczegolne przypadki I. migrena - co wywoluje, demografia
- K>M, mlodzi - uwarunkowanie genetyczne 70% - czynniki moze? wywolujace: stres, swiatlo, owulacja, jedzzzzonko (jaja, sery, mleko, orzechy, seler, kakao, czekolada)
33
Bole glowy: szczegolne przypadki I. migrena - objawy
BOL: narasta, pulsujacy, jednostronny, czesto aura: sensacje wzrokowe lub wegetatywne ``` objawy towarzyszace (czesciej miedzy napadami) = zaburzenia wegetatywne > bole brzucha i klatki piersiowej > zaburzenia rytmu serca > zaburzenia snu > omdlenia > biegunki ```
34
Bole glowy: szczegolne przypadki I. migrena - etiopatogeneza
1. teorie biochemiczne > substancje wazoaktywne > endorfiny 2. teorie naczynio-ruchowe aura: SKURCZ naczyn (niedokrwienie, zaburzenie widzenia) pozniej: patologiczny ROZKURCZ naczyn (tetniacy bol przez uderzenie fali tetna o zwiotczone sciany naczyn) ~obrzeki okolo-naczyniowe (rzadkie)
35
Bole glowy: szczegolne przypadki I. migrena - typy migreny
1. klasyczna z aura = oczna 2. zwykla = bez aury 3. stan migrenowy
36
Bole glowy: szczegolne przypadki I. migrena - migrena zwykla: objawy prodromalne, w czasie napadu, po napadzie
1. prodromalne objawy: > zmiany nastroju: sennosc, lek, niepokoj > wegetatywne: zmiany laknienia i pragnienia, slinotok, zaparcia/biegunki/wielomocz > zmyslowe: nadwrazliwosc czuciowa, zaburzenia sluchu i wzroku 2. napad: > bol glowy narasta od rana, tepy > nudnosci, nietolerancja czuciowa +/- objawy wegetatywne 3. ponapadowy > sennosc, moze jescze pobolewac nie za bardzo
37
Bole glowy: szczegolne przypadki I. migrena - migrena klasyczna: objawy prodromalne, w czasie napadu, po napadzie
0. prodromalne objawy 1. aura po okresie prodromalnym (zwiastunow) od kilku minut do pol godziny: (OCZNE) > mroczek migoczacy > ubytki w widzeniu > omamy 2. napad bolowy (ALBO JEGO BRAK!) 3. ponapadowy
38
Bole glowy: szczegolne przypadki I. migrena - stan migrenowy
- napady wystepuja jeden po drugim lub utrzymuja sie przez kilka dni ``` obraz kliniczny: > adynamia (= bezsilność) > bladosc > zaburzenia swiadomosci, psychiczne > +/- objawy oponowe > goraczka > uporczywe wymioty ``` WYMAGA POBYTU W SZPITALU
39
Ból głowy Hortona | - demografia, czynniki wyzwalajace
= klasterowy/gromadny ból głowy - sredni wiek, M!>K - brak powiazan dziedzicznych - wywolany przez: alkohol, wazodylacje
40
Ból głowy Hortona | - patogeneza
patogeneza: 1. rozszerzenie naczyn tt szyi 2. patologia klebka szyjnego 3. patologia podwzgorza
41
Ból głowy Hortona | - objawy
BOL: napadowy, pulsujacy, jednostronny, moze promieniowac do zuchwy, karku, objemuje oczodol - objawy glownie wiosna/lato, co 1-3 dni po 45-60 min w okresach miesiaca = KLASTERY - objawy towarzyszace: +/- objaw Hornera, pocenie sie POLOWY twarzy, zaczerwienienie twarzy, lzawienie - wrazliwosc na ucisk w okolicy rozgalezen tt. szyjnej wewnetrznej
42
Zespol szyjny gorny | - demografia, czynniki wyzwalajace, od czego zalezy
= migrena szyjna, kregowopochodny bol glowy - K!, starsi - czesto w z-lach depresyjno-hipochondrycznych - napady zaleza od pory dnia (NIE roku jak b.g.H) - w nocy silne - wywoluje ruch/dlugie unieruchomienie glowy
43
Zespol szyjny gorny | - objawy
BOL: napadowy, tepy, umiarkowany, jedno/obustronny; okolicy potylicy i karku, promieniuje na czolo = OBJAW Zdejmowania Kasku objawy towarzyszace: ograniczenie ruchomosci kr. szyjnego, nudnosci i omdlenia, zlewne poty, zawroty glowy, kolatanie serca, drzenie rak
44
Zespol szyjny gorny | - patogeneza
1. zwyrodnienie/zaburzenie/uraz kregoslupa szyjnego 2. czynnik naczyniowy 3. czynnik hormonalny (MENOPAUZA)
45
Napieciowy bol glowy | - demografia, %
= zwykly naczyniowo-ruchowy bol glowy - K>M - 90% wszystkich bolow glowy - nie uwarunkowany genetycznie - mlodzi (bo u pacjentow z "LABILNYM ukladem emocjonalnym" = u mopow)
46
Napieciowy bol glowy | - objawy, co wplywa na bol, roznicowanie od innych zespolow bolowych
BOL: napadowy, niepulsujacy, umiarkowany, narastajacy, t.j. "KLESZCZE" na glowie *narasta przy pochylaniu, kaszlu, defekacji, w zimnie! BEZ objawow wegetatywnych - OBECNE punkty spustowe (czepiec i kark) -> zawroty glowy po draznieniu
47
Napieciowy bol glowy | - patogeneza
1. emocje -> nadmierne napiecie mm glowy 2. teoria naczyniowo-ruchowa = zla regulacja naczyn czepca i ich wtorny skurcz 3. endorfiny i uklad monoaminoergiczny