41: Ból: typy (again? WHY, Thor??) Flashcards
- ból przewlekly
- choroba sama w sobie (zaburzenia snu i apetytu, drazliwosc, zly nastroj, obnizone libido, meczliwosc, OBNIZENIE progu bolu??, uzaleznienia od lekow)
> receptorowy (nocyreceptorowy) = skutek pobudzenia specyficznych zespolow nocyreceptywnych
nienocyreceptorowy = neuropatyczny, psychogenny
- choroby/ dolegliwosci zwiazane z bolami przewleklymi receptorowymi
prz. rec:
> choroba zwyrodnieniowa stawow
> bole naczyniowe, glowy, trzewne
> choroba nowotworowa
- bol nowotworowy
- %, patogeneza
- 80% pacjentow z nowotworem
patogeneza:
- rozrost w narzadach otorebkowanych (bo torebka ma rec. czuciowe)
- naciekanie tkanek: nerwow, blon surowiczych
- rozrost -> martwica litych narzadow (np. trzustka)
- rozrost -> zamkniecie naczynia
- bol trzewny
- rozni sie od powierzchownego tym, ze… (c)
a. wywoluje go stymulacja (np. zapalenie i przekrwienie) tylko niektorych narzadow
b. rozlany = slabo zlokalizowany, *bol rzutowany
c. NIE ma korelacji pomiedzy uszkodzeniem a bolem (moze nawet byc BRAK uszkodzenia tkanki, ale bol jest)
sposob odbierania bolu przez nocyreceptory trzewne
- nocyreceptory trzewne wzdluz naczyn trzewnych
- przez niespecyficzny zapis intensywnosci bodzca
- przez obwodowa rekrutacje receptorow o szerokim zakresie progow pobudliwosci (sumowanie bodzcow - centralne)
* n X?
- bol neuropatyczny
- co to, najczestsze przyczyny, choroby
- charakter
- pierwotne uszkodzenie lub dysfunkcja u. nerwowego #1 urazy, infekcje, zaburzenia metaboliczne #1 choroby -> cukrzyca! półpasiec!
- samoistny (piekacy) lub napadowy
patofizjologia bolu neuropatycznego
I. uszodzenie -> (+) bradykininy, serotoniny, PG, NGF, cytokiny IL-6, TNF-a, RTF -> obnizenie progu bolowego
*moze powstac bol BEZ strukturalnego uszkodzenia nerwu (przez zapalenie)
II. uszkodzenie -> glej -> BDNF (brain-derived neuron factor) -> hamuje szlaki gly/GABA -> obniza prog bolowy
III. uszodzenie -> glej -> akt. mikroglej -> TNF-a, IL-6 -> bezposrednio depolaryzuje neurony
rozumne slowka opisujace odpowiedz na TNF-a
alodynia
hiperalgezja
prawo psychologiczne bolu przewleklego
BRAK wprost proporcjonalnego zwiazku miedzy bodzcem wywolujacym bol a reakcja (+sybiektywny czynnik)
- bol psychogenny
- bol patologiczny o podlozu psychologicznym = NIE ma przyczyn organicznych
a. bol histeryczny (konwersyjny, hipochondryczny
b. bol zwiazany z depresja (K>M!!!)
c. bol urojeniowy lub halucynacyjny
- bol psychogenny
> bol histeryczny (konwersyjny, hipochondryczny
- rozlany, ciagly bol, nie budzi w nocy, zmienna intensywnosc (chyba zalezna od nasilenia emocji)
- rozpoznanie to min. 1 czynnik:
> emocja -> bol (zaleznosc czasowa)
> mozliwosc unikniecia przez chorego nieporzadanej czynnosci lub uzyskania wsparcia ze strony srodowiska (????)
- bol psychogenny
> bol urojeniowy lub halucynacyjny
- konkretna urojeniowa przyczyna “wyjasniajaca” bol
- NIE wystepuje u dzieci
- zwykle w przebiegu: bipolar, schizofrenia, psychoz
alodynia
bol wywolany przez bodziec FIZJOLOGICZNY (?) przy zmianach progu bolowego
analgezja
zniesienia czucia bolu
anestezja
zniesienie wszystkich rodzajow czucia
hipo/hiperalgezja
-/+ wrazliwosc na bol
hiperpatia
np. w bolach wzgorzowych
- rozlany bol obejmujacy konczyne/polowe ciala
- etio: (+) progu bolowego i uposledzenie czucia!
(wiec jak by hipoalgezja?? tylko gorzej)
rodzaje reakcji na bol (5)
- PSYCHICZNA
- ruchowa
- wegetatywna
- hormonalna
- immunologiczna