pankreas hastalıkları patolojileri

Question 1

konjenital anomaliler

Answer 1

pankreatik gelişim esnasında ventral ve dorsal pankreasın füzyonu ile oluşan konjenital varyasyonlardır

Question 2

pankreatik agenesis

Answer 2

nadiren pankreas tamamen yoktur
diğer ciddi malformasyonlar ile birliktedir
hayatla bağdaşmaz
PDX1 pankreas gelişimi için önemli role sahiptir
mutasyon ile agenezis meydana gelir

Question 3

pankreas divisum

Answer 3

pankreasın en sık görülen konjenital anomalisidir
%3-10 görülür
ventral ve dorsal kanal sisteminin füzyon defektidir
dorsal pankreas minör papilla ile ayrı bir yerden duodenuma açılır
Wirsung kanalı kısadır ve ampullaya açılır

Question 4

annular pankreas

Answer 4

duodenum 2. kısmını saran halka şeklinde pankreas vardır
duodenal obstrüksiyon vardır

Question 5

ektopik pankreas:
postmortem incelemelerde %2 oranında bulunur

Answer 5

bulunduğu yerler:
-mide
-duodenum
-jejunum
-meckel divertikülü
-ileum

birkaç mmden cme kadar olabilir
submukozada yerleşirler

histolojik incelemede; pankreatik asini ve bazen langerhans adacıkları bulunur
ağrı, mukozal kanama yapabilir
adacık hücreli tümörlerin %2’si ektopik pankreastan gelişir

Question 6

akut pankreatit nedir:
geri dönüşümlü parankimal hasar ve eşlik eden inflamasyondur
safra yolu hastalıkları ve alkolizm %80 vakada görülür
safra taşları vakaların %30-65’inde bulunur
K:E 3:1

Answer 6

Daha az sıklıkla görülen nedenler:
-pankreatik kanal obstrüksiyonu (pankreas divisum, tümör, kolodokosel, parazitler)
-ilaçlar
-infeksiyon (kabakulak)
-metabolik hastalıklar
-iskemi
-travma
-pankreas enzimlerinin kalıtsal hastalıkları

Question 7

akut pankreatit etiyoloji

Answer 7

%10-20 idiyopatik
son zamanlarda genetik alt yapı olduğu düşünülmektedir ve herediter pankreatit denilmektedir
çocuklukta başlayan ciddi pankreatit atakları ile seyreder:
katyonik tripsinojen geni (PRSS1) mutasyonu iledir:
-bu mekanizma tripsinin inaktivasyonu için gerekli molekülünü değiştirir
-böylece tripsin parçalanmaz, pankreatit gelişir

Serin proteaz inhibitor kazał tip1 (SPINK1)
-tripsin inhibisyonundan sorumludur
-pankreası korur
*SPINK1 mutasyonu bağlı pankreatit gelişimi otozomal resesiftir

Question 8

akut pankreatit patogenez basamakları

Answer 8

1) pankreatik kanal obstrüksiyonu
2) primer asiner hücre hasarı,
3) proenzimlerin intrasellüler defektif transportu

Question 9

1) pankreatik kanal obstrüksiyonu

Answer 9

safra taşları obstrüksiyonu ile beraber intraduktal basıncı arttırır ve enzimlerden zengin sıvı interstisyuma geçer
lipaz aktif olarak salınan enzimlerdendir ve yağ nekrozu yapar
hasarlı dokudan inflamatuar sitokinler (IL-1beta, IL-6, TNF, PDGF, substance P) salgılanır ve inflamasyon-ödem oluşur
ödem ile vasküler problemler ve asiner hücre ölümü görülür

Question 10

2) primer asiner hücre hasarı

Answer 10

virüsler, ilaçlar, travma, iskemi neden olabilir
patogenezi açık değildir

Question 11

3) proenzimlerin intrasellüler defektif transportu

Answer 11

normalde sindirim enzimleri ve lizozomal enzimler ayrı yollar ile taşınırlar
hayvan modellerde proenzimler lizozoma aktarılır ve aktifleşen enzimler hasar oluşturur

Question 12

akut pankreatit patogenezi

Answer 12

temel olay uygunsuz olarak aktive olan pankreatik enzimlerin pankreası sindirmesidir
tripsinojenin pankreas içinde aktivasyonu ana rolü üstlenir
fosfolipaz yağ hücrelerini parçalar
elastaz elastik lifleri dolayısıyla, damarları parçalar
tripsin aynı zamanda prekallikreini aktive eder
komplemin ve pıhtılaşma sistemini aktive eder
inflamasyon ve tromboz artar

Question 13

ödem ve inflamasyondan, ciddi nekroz ve kanamaya kadar değişen morfoloji vardır

Answer 13

1- mikrovasküler göllenme ve ödem
2- lipolitik enzimlerle yağ nekrozu
3- akut inflamasyon
4- parankin proeolitik destrüksiyonu
5- damar hasarı ve kanama

Question 14

hafif formlarda akut interstisyel pankreatit görülür

Answer 14

hafif inflamasyon
interstisyel ödem
pankreas içi ve dışında fokal yağ nekrozu

Question 15

şiddetli formlarda akut nekrotizan pankreatit görülür

Answer 15

asiner duktal yapılar ve langerhans adacıkları nekrotiktir
vasküler hasar kanamaya neden olur
makroskopide kırmızı-siyah kanama ve içinde sarı-beyaz yağ nekrozu alanları vardır
peritonda seröz, hafif bulanık, yağ globülleri içeren sıvı bulunur

Question 16

en şiddetli hemorajik pankreatitte

Answer 16

yaygın nekroz ve yoğun kanama vardır

Question 17

akut pankreatit klinik

Answer 17

%5 vakada ciddi hastalık ve şok gelişir
pankreatik apse, psödokist oluşabilir
%40-60 vakada nekrotik debris enfekte olur

Question 18

kronik pankreatit

Answer 18

ekzokrin pankreasın obstrüksiyonu, inflamasyonu ve fibrosisidir
akut pankreatit atakları sonucu gelişir
pankreatik fonksiyonların kalıcı bozukluğu ile karakterizedir
geç dönemde endokrin pankreas etkilenir
hastalar genellikle orta yaşlı erkeklerdir

Question 19

kronik pankreatit etiyoloji

Answer 19

en sık nedeni uzun süre alkol kullanımı
pankreatik kanalın psödokist, taş, travma, neoplazm ile obstrüksiyonu
tropik pankreatit (asya-afrikada görülür)
Herediter pankreatit (PRSS1, SPINK1 mutasyonu vardır)
CFTR gen mutasyonu:
-mutasyonla birlikte pankreatik duktus hücrelerinden bikarbonat sekresyonu bozulur ve protein tıkacı oluşumuna zemin hazırlar
-idiyopatik pankreatitli hastaların %25-30’unda bu mutasyon tespit edilmiştir

%40 vakada altta yatan bir faktör bulunmaz
idiyopatik vakalarda genetik mutasyonlar artan miktarlarda saptanmaktadır

Question 20

kronik pankreatit;
patogenezinde duktal obstrüksiyon

Answer 20

pankreatik sıvıda protein konsantrasyonundaki artış ile birlikte duktal tıkaç oluşur ve sonuçta pankreatit gelişir

Question 21

kronik pankreatit;
patogenezinde toksik etki

Answer 21

alkol ve metabolitleri asiner hücreler için toksiktir

Question 22

kronik pankreatit;
oksidatif stres

Answer 22

serbest radikaller oluşur ve membran lipidlerinde oksidasyon ile kemokinler oluşur
inflamasyon ve nekroz meydana gelir
IL-8, TGFbeta, PDGF periasiner stellat hücreleri aktive eder ve fibrosis oluşur

Question 23

kronik pankreatit morfoloji

Answer 23

pankreas dokusu serttir
fibrozis ve asinüslerde kayıp ile karakterizedir
pankreatik kanallar dilatedir
duktus epiteli atrofik, hiperplastik veya metaplastik olabilir
bu değişikliklere lobüller etrafında inflamasyon eşlik eder
langerhans adacıkları nispeten korunmuştur
langerhans adacıkları bağ doku içinde birleşip büyük adalar şeklinde görülür, sonra bu adacıklar da kaybolur

Question 24

konjenital kistler

Answer 24

pankreatik duktusun anormal gelişimi iledir
uniloküler, ince duvarlı, 5cm büyüklüğüne kadar ulaşan kistlerdir
basık-kübik epitel ile döşelidir, dışta ince fibröz duvar vardır
içinde berrak sıvı doludur
sporadik olabilirler
polikistik böbrek hastalığı, Von Hippel Lindau hastalığının komponenti olabilir

Question 25

psödokist:
pankreatik enzimlerden zengin nekrotik-hemorajik materyal birikimidir
2-30cm arasında değişir

Answer 25

pankreas kistlerinin %75’idir
akut pankreatit ve travma sonrası oluşabilir
psödokistler soliterdir
yerleşim yerleri:
-pankreas
-omental kesede
-mide karaciğer arası
-mide transvers kolon arası
-subdiafragmatik

Question 26

psödokist morfolojisi

Answer 26

duvarları peripankreatik hemorik yağ nekrozu ve bağ dokudan oluşur
epitel örtüsü yoktur

spontan regrese olabilir
sekonder enfeksiyon oluşabilir
çevre yapılarda kompresyon veya perforasyon görülebilir

Question 27

kistik neoplaziler

Answer 27

pankreas kistlerinin %5-15’i neoplastiktir
seröz kistik neoplaziler benigndir
müsinöz kistik neoplaziler benign-malign olabilir

Question 28

seröz kistadenom

Answer 28

kistik neoplazmlarınn 1/4’ünü oluşturur
kadınlarda 2 kat daha sık
7. dekadda görülür
1-3mmlik küçük kistlerden oluşan benign neoplazmlardır
kistik berrak sıvı ile doludur
santral skar vardır
mikroskopide küçük kistleri döşeyen şeffaf hücreler vardır

Question 29

müsinöz kistik neoplazm

Answer 29

benign-müsinöz kistadenom.
%95 kadınlarda görülür
pankreas kuyruk veya gövdesinde gelişir
kistleri seröz kistadenomdan büyüktür, müsin ile doludur
malign-müsinoz kistadenokarsinom
müsinoz kistik neoplazmların 1/3’ünde invazyon vardır
kistler müsinöz epitel ile döşelidir
epitel altında over stromasına benzer stroma görülür

Question 30

intraduktal papiller müsinöz neoplazm (IPMN)

Answer 30

müsin üreten intraduktal neoplazmlardır
erkeklerde sıktır
pankreas başında sık görülür
benign IPMN’lerde invazyon yok, malign IPMN’lerde invazyon vardır

Question 31

IPMN/müsinöz kistik neoplazm

Answer 31

müsinöz kistadenom ile ayrımında overian stroma olmaması ve ana duktal sistem ile ilişkisinin bulunmaması önemli özellikleridir

Question 32

solid psödopapiller neoplazm

Answer 32

genç kadınlarda görülür
büyük, düzgün sınırlı kitlelerdir
solid, kistik komponentleri bulunur
kistler hemorajik debris ile doludur
lokal agresif olmakla birlikte cerrahi rezeksiyon küratiftir
histolojide uniform hücrelerin solid, papiller gelişimi vardır
beta-katenin mutasyonları bulunur

Question 33

pankreatik karsinom

Answer 33

infiltratif duktal karsinom olarak da bilinir
yüksek Mortalite ile seyreder
5 yıllık yaşam %5’ten azdır
genetik mutasyonlar:
-KRAS %90
-P16 %95
-P53 %50-70
-SMAD %55 görülür

Question 34

pankreas tümörlerinde öncül lezyonlara Pankreatik İntraepitelyal Neoplazi (PanIN) denir

Answer 34

PanIN dağılımı, invaziv kanser ile paralellik gösterir
PanIN, invaziv karsinom alanlara komşu parankim içinde görülür

Question 35

pankreatik kanserler etiyoloji

Answer 35

sıklıkla 60-80 yaş arasında görülür
sigara risk faktörüdür
yağdan zengin diyet
kronik pankreatit
ailesel pankreatik kanserler mutasyonlar ile birlikle görülür (BRCA2, p16)

Question 36

pankreatik karsinom yerleşim

Answer 36

karsinomlar sert, gri-beyaz, kötü sınırlı kitlelerdir
%60 pankreas baş kısmında, %15 gövdesinde, %5 kuyrukta yerleşir; %20 tüm pankreası tutar

Question 37

pankreatik karsinom diğer özellikleri

Answer 37

karsinomların çoğunda distal koledok obstrüksiyonu vardır
%50 vakada biliyer sistemde distansiyon ve sarılık olur
gövde ve kuyruk tümörleri biliyer sistem ile ilgili belirti vermezler ve sessizdirler

Question 38

pankreatik karsinom morfoloji

Answer 38

orta-kötü diferansiye adenokarsinom morfolojisi vardır
mikroskobik olarak değişen derecede duktal diferansiasyon gösterir ve tümör stroması yoğun kollajenizedir (dezmoplastik reaksiyon)

Question 39

pankreatik karsinomda daha az olarak

Answer 39

adenoskuamoz karsinom
kolloid (müsinöz) karsinom
medüller karsinom
taşlı yüzük hücreli karsinom görülür

Question 40

pankreatik karsinom;
tanı anında yaygın hastalık görülür
sinirler boyunca yayılırlar
perinöral, lenfatik ve büyük damar invazyonu sıktır
komşu nodları sıklıkla tutulur
uzak metastazlar karaciğer, akciğer ve kemik

Answer 40

komşu yapılara invaze oluncaya kadar asemptomatiktir
ağrı ilk semptom olabilir
obstrüktif sarılık (baş kısım tümörlerinde)

Question 41

pankreatik karsinom;
Migratuar tromboflebit (Trousseau işareti) %10 vakada görülür
tümörden ve nekrotik dokulardan trombosit agregasyon faktörleri salınımı ile ilgilidir

Answer 41

kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik, güçsüzlük ileri dönem bulgularıdır
klinik süreç kısa ve progresiftir
%20’den az vaka tanı anında rezektabledır