karaciğer hastalıkları patolojisi Flashcards
karaciğerin zon sayısı
3
hepatosellüler hasar
hepatosellüler değişiklikler birçok hastalıkta hasara ve Hemostaz değişikliğine cevap olarak gelişir
karaciğerin metabolik, toksik, enfeksiyöz, vasküler ve neoplastik gibi çok sayıda hastalıkları olmakla birlikte temel histolojik hasar patenlerinden birini oluştururlar
1- hepatosellüler dejenerasyon ve madde birikimi
2- hepatosit nekrozu
3- inflamasyon
4- fibrosis
Mallory cisimcikleri
hepatosit içindeki eozinofilik inklüzyonlardır
bozulan hücre iskeletinde CK8, CK18 ve ubiquitin oluşturduğu dejenere iskelet yumağıdır
akut hepatit
-diffüz hepatosit balonlaşma dejenerasyonu
-farklı hepatosit hasar paternleri görülür
-fokal nekroz
-hücre membran rüptürü
-fokal hepatosit kaybı
-makrofaj kümesi bulunur
-inflamasyon belirgin ve karakteristik bulgudur
kupfer hücreleri hiperplaziye uğrar ve lipofuksin yüklüdür
portal alanda mikst iltihap görülür. inflamatuar hücreler parankime dökülür ve interface hepatit (piecemeal nekroz) oluşturur
-kolestaz
kanaliküllerde ve hepatositlerde safra pigmenti görülür
kanaliküler kolestaz hepatositin kontraktilite kaybı ile oluşur
Fulminant hepatit
kronik karaciğer hastalığı bulunmaksızın semptomların başlangıcından 2-3 hafta içinde hepatik yetmezliğe ilerlemesidir
-viral hepatit vakaların %12’sinden sorumludur
HCV, HSV
-nonenfeksiyöz nedenler de yer alır
asetaminofen, mantar
-otoimmün hepatit
-Wilson hastalığı
-%15 vakada neden belirsizdir
karaciğer nasıl rejenere olur
hiring kanallarındaki kök hücrelerden proliferasyonla
Hepatit A
hepatovirüs, RNA virüsüdür
fekal-oral yolla bulaşır
endemik bölgelerde ve kalabalık, hijyeni kötü yerlerde sıktır
GİS’ten absorbe olur ve karaciğere gelir
asemptomatik enfeksiyon veya akut hepatit yapar
dünyadaki akut hepatitlerin %15’ini oluşturur
semptomlar non-spesifiktir: halsizlik, iştahsızlık, sarılık
hepatit a; self-limited enfeksiyon yapar
kronik enfeksiyonu ve taşıyıcılığı yoktur
fulminant hepatit nadirdir
Hepatit B
hepadnovirüs ailesindendir
DNA virüsüdür
bulaşma şekli coğrafyaya göre değişir:
-perinatal
-horizontal
-iv ilaç kullanımı
-hetero/homoseksüel ilişki
-transfüzyon
inkübasyon 4-26 haftadır
%70 vaka asemptomatik
%30 vaka iştahsızlık, ateş, sarılık, üst sağ kadran ağrısı
Fulminant hepatit %0.1-0.5
**kronik hepatite gidebilir
Hepatit C
flavivirus ailesinden tek sarmallı bir RNA virüsü
çok sayıda genotip ve fenotip oluşturur
*en sık görülen kan yolu ile bulaşan hastalıktır
risk faktörleri:
-iv ilaç kullanımı
-multiple partner
-cerrahi
-iğne batması
-HCV ile enfekte hastaya temas
-medikal dental iş
-bilinmeyen
Anti HCV-IgG oluşumu
aktif enfeksiyon sonrası efektif immunity oluşturmaz
Hepatit C
asemptomatik özelliğine karşın siroz %20-30 vakada 5-10 yıl içinde gelişir
kronik hepatitli vakalarda HCV-RNA testi mutlaka yapılmalıdır
hem viral enfeksiyon değerlendirilir hem de HCV enfeksiyonu doğrulanır
Hepatit C’de fulminant hepatit nadirdir
HCV ile enfekte olan bireylerde çoğunlukla kronik karaciğer hastalığına ilerleme vardır
ataklar ve dalgalanmalar halinde seyreder
%20-30 kronik HCV siroza ilerler
Hepatit D
RNA virüsü
hücre şoklusu HBV’ye bağlıdır
Koenfeksion B + D
(klasik HBV enfeksiyonundan ayrılamaz. Karaciğer yetmezliği insidansı yüksektir)
Superenfeksiyon B-D %80-90 görülür
Latent enfeksiyon
Hepatit E
zarfsız bir RNA virüsü
hayvanlar rezervuar
enteric yolla daha çok su ile bulaşır
akut self-limited enfeksiyon yapar ve kronikleşmez**
orta yaş erişkinde sıktır
gebelikte ölüm insidansı yüksektir %20
klinik hastalıkta önce HEV-RNA pozitiftir
2-4 haftada düzelir
en sık görülen zonal nekroz tipi
Sentrilobüler Nekroz (Zon 3)
Sentrilobüler Nekroz
Zone 3’te balonlaşma dejenerasyonu ve az sayıda apoptotic cisimcik oluşumu iledir
kollabe olmuş stromada inflamatuar hücreler
kupfer hücre hipertrofisi ve lipofuskin pigmenti vardır
Masif nekroz
son dönem nonspesifik hasar paterni olarak da düşünülmektedir
morfoloji fulminant viral hepatiti hatırlatır
akut hepatit benzeri hasar
bütün asiner zonları tutar
düzensiz dağılım gösterir
akut hepatosellüler hasar, fokal veya konfluent nekroz formundadır
bazı vakalarda nekroz zonaldir
kronik hepatit nedir
6 aydan uzun süren semptomatik, biyokimyasal veya Seroloji hepatit hastalığıdır
en sık kronik viral hepatit nedeni
HCV
HCV’ye bağlı kronik hepatitlerde
portal lenfoid agregatlar, safra kanal değişiklikleri ve steatoz bir bulgudur
HBV’ye bağlı kronik hepatitlerde
buzlu cam hepatositler görülür
kronik karaciğer hasarının temel bulgusu
fibröz doku birikimi
kronik karaciğer hasarı inflamasyon ve fibrosis açısından değerlendirilir
hepatik hasarı ve inflamasyon - grade
fibrosis derecesi -stage
otoimmün hepatit genel özellikler
kronik progresif hepatittir
etiyolojisi belirsizdir
immün reaksiyon virüs, ilaçlarla tetiklenir
diğer otoimmün hastalıklarla da sıklıkla ilişkilidir
%78 vaka premenopozal kadındır
otoimmün hepatitin 2 alt tipi vardır
antikor durumuna göre değişir
otoimmün hepatit Tip 1
40’lı yaşlardaki kadınlarda sık görülür
-Antinükleer Antikor (ANA)
-Anti smooth muscle antikor (ASMA)
-Antiaktin (AAA)
-Anti soluable liver antijen/ liver pankreas antijen (Anti SLA/LP)
otoimmün hepatit Tip 2
çocuklarda sıktır
2-14 yaş
-Anti liver kidney mikrozomal 1 (Anti LKM1)
-Anti liver cytosol antikor 1 (ALC-1)
otoimmün hepatit
patogenezden T hücre aracılıklı otoimmünite sorumludur
CD4+ ve CD8+ T hücrelerce üretilen IFN-gama ve CD8+ T hücre ilişkili sitotoksisite hepatosit hasarından sorumludur
kronik hepatitlerin tüm spektrumu görülür
plazma hücre kümelerinden oluşan interface hepatit nispeten karakteristiktir
akut hastalık sıktır %40 ve fulminan seyir gösterebilir
asemptomatik veya klinik tanı olmadan siroz ile presente olabilir
%40 vakada siroz gelişir
immünsupresif tedavi etkilidir
son dönem hastalıkta transplantasyon tedavi seçeneğidir
alkol ile oluşan 3 farklı morfolojik karaciğer hasar tablosu vardır
1- Steatoz
2- Steatohepatit
3- Siroz
Alkolik karaciğer hastalığında riski arttıran faktörler
-Kadın cinsiyette daha sık görülür
östrojen barsaktan endotoksin geçişini ve bu endotoksinlerin Kupffer hücre reseptörü CD14 ekspresyonunu arttırır
-Irk
Afrikan-Amerikanlarda siroz oranı fazladır
-Genetik
Aldehit dehidrogenaz (ALDH) alkolü detoksifiye eder
ALDH*2 varyantı %50 asyalılarda bulunur ve alkolü yavaş detoksifiye eder
-Eşlik eden faktörler
HBV
HCV
Demir birikimi
alkolik karaciğer hastalığı
hepatomegali
halsizlik
iştahsızlık
kilo kaybı
ciddi hepatik yetmezlik sık görülmez
akut kolestatik sendrom görülebilir
alkolik hepatit, alkol alımının kesilmesiyle yavaşça düzelir
%10-15 alkolikte siroz gelişir
alkolik steatoz
hepatositlerde mikroveziküler ve makroveziküler yağ vakuolleri birikir
karaciğer ağrılaşır (4-6 kg), yumuşak kıvam ve sarı renk alır
fibrozis yoktur
alkolün kesilmesi ile geri döner
alkolik hepatit
steatoz vardır
nötrofiller, makrofajlar ve lenfositler dejenere hepatositler etrafında toplanır
hepatosit şişmesi, nekroz ve Mallory Cisimciği görülür
sıklıkla sinüzoidal, perivenüler, parankimal hücreleri ayıran fibrosis vardır (Chicken wire fibrosis)
fibrosisin ilerlemesi ile siroz gelişir
asetaldehit; lipid peroksidasyonunda, hücre iskeletinde ve membranında bozulmalara yol açar
reaktif oksijen türleri oluşur
hepatik metionin metabolizması bozulur, glutatyon seviyesi düşer ve oksidatif hasara karşı hassasiyet artar
alkol sinüzoidal endotelden endotelin sentezi ve vazokonstrüksiyon ve stellar hücrelerde kasılmaya neden olur
böylece sinüzoidal Perfüzyon düşer
alkolik hepatit
metabolik karaciğer hastalıkları
kazanılmış veya kalıtımsal olabilir
kalıtımsal metabolik hastalıklar içinde sık olanlar:
-alfa 1 antitripsin eksikliği
-Wilson hastalığı
-hemokromatoz
en sık kazanılmış metabolik hastalık
non alkolik steatohepatit
Non Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAFLD) etiyoloji
obezite ve metabolik sendrom ile ilişkilidir
alkol kullanımı yoktur veya 20g/haftanın altındadır
obez kişilerin %70’inden fazlasında NAFLD vardır
steatozdan steatohepatit siroza uzanan spektrum görülür
steatoz belirgin klinik problem oluşturmaz
steatohepatit, karaciğer hasarı ve %10-20 siroz geliştirir
Non Alkolik Yağlı Karaciğer hastalığı patogenez
tam patogenez belli değildir
Çift vuruş hipotezi öne sürülmektedir:
-hepatik yağ birikimi
-oksidatif stres
Non Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı
steatozlu hastalar genellikle asemptomatiktir
görüntüleme yöntemleri ile yağlı karaciğer görülür
diğer semptomlar halsizlik ve hepatomegaliye bağlı abdominal rahatsızlıktır
serum ALT, AST düzeyleri %90 hastada yüksektir