B&K.4+5_P.028 Flashcards
‘IV+V.
‘28.1
‘4.11
न किंचिदपि गृहे स्थैर्यमालम्बते ।
न किंचिदपि गृहे स्थैर्यमालम्बते । THIS IS SOMEWHAT SUBTLE, SINCE आलम्बते APPARENTLY CANNOT JUST MEAN “STAYS/STAYED” (SEE BELOW), SO RATHER: “She did not become attached to anything at home.”, “She felt no attachment for anything at home.”, “She felt no attachment for her home.” (?)
\
√आलम्ब् ālamb √आलम्ब् 1 Ā. 1 To rest or lean upon, support oneself on; शाखामालम्ब्य Rām. -2 To lay hold of, seize, take; अथालम्ब्य धनू रामः Bk.6.35,14.95. -3 To support, hold or take up; आथोरणालम्बितम् R.18.39. -4 To win, conquer, overcome; तस्य कविता मच्चित्तमालम्बते Dhūrtas -5 To resort to, have recourse to, take, assume; अमुमेवार्थमालम्ब्य Mu.2.2; स्वातन्त्र्यमालम्ब्य K.181; Ki.13.14; यशः शरीरं नवमाललम्बे Mv.7.18 obtained; Ki.17.34; so ध्यानम्, धैर्यम्, क्रोधम्, औदास्यम्, दक्षिणाम् दिशम् &c. -6 To hang from, be suspended; मुखालम्बित- हेमसूत्रम् V.5.2. -7 To depend upon; तमालम्ब्य रसोद्गमात् S. D 63. -8 To stretch forth; V.4.62. -9 To strike up (a tune or note).
‘IV+V.
‘28.4
‘4.11
लावण्य n.
लावण्य n. lāvaṇyam लावण्यम् [लवणस्य भावः ष्यञ्] 1 Saltness. -2 Beauty, loveliness, charm; तथापि तस्या लावण्यं रेखया किंचिदन्वितम् Ś. 6.13;7.18; (लावण्य is thus defined in Śabdak.:– मुक्ताफलेषु छायायास्तरलत्वमिवान्तरा । प्रतिभाति यदङ्गेषु तल्लावण्यमिहोच्यते ॥). Shri Kshitishachandra points out in his Mañjūṣā that the word does not seem to have any connection with लवण (salt). The word रामण्यक (= beauty) occurs in the Rāmāyaṇa (वनरामण्यकं यत्र जलरामण्यकं तथा Araṇya- kāṇḍa 25.5). ‘रलयोरभेद इति न्यायेन सन्निहितयोरनुनासिकयो रेकस्य विषमीकरणप्रक्रियया चाननुनासिकीकरणेन लावण्यमिति निष्पन्न- मिति प्रतिभाति’ ।’ Amaruśataka gives a verse containing a pun on the word लावण्य (saltness, loveliness):– पीता यतः- प्रभृति कामपिपासितेन तस्या मयाधररसः प्रचुरः प्रियायाः । तृष्णा तदा प्रभृति मे द्विगुणत्वमेति लावण्यमस्ति बहु तत्र किमत्र चित्रम् ॥ -Comp. -अर्जितम् the private property of a married woman given to her at her marriage by her father or mother-in-law. -कलित a. endowed with beauty. -लक्ष्मीः great beauty. लावण्यमय lāvaṇyamaya लावण्यवत् lāvaṇyavat लावण्यमय लावण्यवत् a. Lovely, handsome.
‘IV+V.
‘28.4
‘4.11
स्मरबाण m.
स्मरबाण m. ‘an arrow of Kama (LIT. ‘MEMORY’), the God of Love’
\
smaraḥ स्मरः [स्मृ-भावे अप्] 1 Recollection, remembrance; स्मरो वावाकाशाद्भूयः Ch. Up.7.13.1,2. -2 Love; स्मर एव तापहेतुर्निर्वापयिता स एव मे जातः Ś.3.11. -3 Cupid, the god of love; स्मर पर्युसुक एष माधवः Ku.4.28,42,43. -4 The 7th astrological mansion. -Comp. -अङ्कुशः 1 a finger-nail. -2 a lover, lascivious person. -अगारम्, -कूपकः, -गृहम्, -मन्दिरम् the female organ. -अधिवोसः the Aśoka tree. -अन्धः a. blinded by love, infatuated with passion. -आकुल, -आतुर, -आर्त, -उत्सुक a. pining with love, love-sick, smit with love. -आसवः saliva. -उद्दीपनः a sort of hair-oil. -उन्मादः amorous folly. -उपकरणम् implement of love (as perfumes &c.). -कथा lovers’ prattle. -कर्मन् n. any amorous action, a wanton act. -कार a. exciting love. -गुरुः an epithet of Viṣṇu. -चक्रः, -चन्द्रः a kind of sexual union. -छत्रम् the clitoris. -दशा a state of love, state of the body produced by being in love (these are ten). -दुर्मद a. infatuated by love. -ध्वजः 1 the male organ. -2 a fabulous fish. -3 N. of a musical instrument. (-जम्) the female organ. (-जा) a bright moon-light night. -प्रिया an epithet of Rati. -भासित a. inflamed by love. -मोहः infatuation of love, passion. -लेखः a loveletter. -लेखनी the Sārikā bird. -वल्लभः 1 an epithet of Spring. -2 of Aniruddha. -वीथिका a prostitute, harlot. -शासनः an epithet of Śiva. -शास्त्रम् a manual of erotics. -सखः 1 the moon. -2 the spring. -स्तम्भः the male organ. -स्मर्यः a donkey, an ass. -हरः an epithet of Śiva; श्मशानेष्वाक्रीडा स्मरहर पिशाचाः सहचराः Śiva-mahimna 24.
\
bāṇaḥ बाणः 1 An arrow, shaft, reed; Bṛi. Up.3.8.2; धनुष्यमोघं समधत्त बाणम् Ku.3.66. -2 An aim or mark for arrows. -3 The feathered end of an arrow. -4 The udder of a cow. -5 The body (शरीर); ते प्रकाश्श्याभिवदन्ति वयमेतद्बाणमवष्टभ्य विधारयामः Praśna Up.2.2. -6 N. of a demon, son of Bali; cf. उषा. -7 N. of a celebrated poet who lived at the court of king Harṣavardhana and flourished in the first half of the seventh century; see App. II). He is the author of कादम्बरी, हर्षचरित and of some other works; (Govardhana in his Āryāsaptaśatī 37 speaks in these terms of Bāṇa :– जाता शिखण्डिनी प्राग् यथा शिखण्डी तथावगच्छामि । प्रागल्भ्यधिकमाप्तुं वाणी बाणो बभूवेति ॥; so हृदयवसतिः पञ्चबाणस्तु बाणः P. R.1.22). -8 A symbolical expression for the number ‘five’. -9 A sound voice. -1 Fire. -11 Lightning. -12 A form of Śiva. -13 The versed sine of an arc. -णः, -णा The hinder part or feathered end of an arrow. -णः, -णा, -णम् a blue flowering Barleria -नीलझिण्टी (Mar. कोऱ्हांटी); अनाविलोन्मीलितबाणचक्षुषः Ki.4. 28. Śi.6.46. -Comp. -असनम् a bow; स पार्थबाणासन- वेगमुक्तैर्दृढाहतः पत्रिभिरुग्रवेगैः Mb.8.89.86. ˚यन्त्रम् a kind of bow with a mechanical contrivance at one of its ends for tightening the string and letting off the arrow; Dk.1.1. -आवलिः, -ली f. 1 a series of arrows. -2 a series of five verses forming one sentence. -आश्रयः a quiver. -गङ्गा N. of a river said to have been produced by Rāvaṇa’s arrow; सोमेशाद् दक्षिणे भागे बाणेनाभि- बिभिद्य वै । रावणेन प्रकटिता जलधारातिपुण्यदा । बाणगङ्गेति विख्याता या स्नानादघहारिणी ॥ Varāha P. -गोचरः the range of an arrow; अवतीर्णो$सि रतिरमणबाणगोचरम् Māl.1.19/2. -जालम् a number of arrows. -जित् m. an epithet of Viṣṇu. -तूणः, -धिः a quiver; क्षीणबाणो विबाणधिः Mb. 8.63; बबन्धाथ च बाणधी (du.) Bk.14.17; Ki.18.1. -निकृत a. pierced or wounded by an arrow. -पत्रः N. of a bird (कङ्क). -पथः the range of an arrow. -पाणि a. armed with arrows. -पातः 1 an arrowshot (as a measure of distance). -2 the range of an arrow. -3 a bed of arrows (बाणशय्या, शरतल्प); बाणपातान्तरे रामं पातितं पुरुषर्षभम् Rām.6.45.25. ˚वर्तिन् a. being within the range of an arrow. -पुरम् Śoṇitapura, the capital of Bāṇāsura. -मुक्ति f., -मोक्षणम् discharging or shooting an arrow. -योजनम् a quiver. -रेखा a long wound made by an arrow. -लिङ्गम् a white stone found in the river नर्मदा and worshipped as the लिङ्ग of Śiva. -वारः a breast-plate, an armour, cuirass; cf. वारबाणः. -वृष्टिः f. a shower of arrows. -संधानम् the fitting of an arrow to the bow-string; का कथा बाणसंधाने ज्याशब्देनैव दूरतः Ś.3.1. -सिद्धिः f. the hitting of a mark by an arrow. -सुता an epithet of Uṣā, daughter of Bāṇa; see उषा. -हन् m. an epithet of Viṣṇu.
‘IV+V.
‘28.4
‘4.11
रतिदक्षिणा f.
रतिदक्षिणा f. ‘the gift of sexual pleasure’
‘IV+V.
‘28.5
‘4.11
पत्युः
पत्युः = GEN/ABL OF IRREGULAR NOUN पति m. ‘husband’ ASSIMILATED TO THE DECLENSION OF OTHER NOUNS OF RELATION THAT END IN ॰ऋ SUCH AS पितृ , ETC.
‘IV+V.
‘28.14
‘4.11
कदाचित्पृष्ठतः कश्चित्समागमिष्यति ।
कदाचित्पृष्ठतः कश्चित्समागमिष्यति ।
= ‘Perhaps / at some point someone will come looking for her.’
‘IV+V.
‘28.27
‘4.11
देवदत्ता f.
देवदत्ता f. SEEMS TO MEAN “ADULTRESS” , JUST AS देवदत्त m. IS USED AS A GENERIC NAME FOR AN “ADULTERER” IN OTHER STORIES.
‘IV+V.
‘28.27
‘4.11
कण्ठनिवेशितहस्तयुगला f.
कण्ठनिवेशितहस्तयुगला f. ‘she, neck-clothed-hand-pair-ed’
I.E. SHE WAS COVERING HER THROAT WITH BOTH HANDS (SO AS AT LEAST TO CONCEAL HER BREASTS, I GUESS)
