De Zieke Patiënt Flashcards
Hoe verloopt het lichamelijk onderzoek bij breathing?
Look:
- Inspectie van de thorax -> Kleur/huidafwijkingen/rash/zweten
- Postuur
- Ademhalingsfrequentie (!)
- Ademhalingsinspanning
- Symmetrie van de ademhaling
- Intrekkingen
Listen:
- Ademgeruis, bijgeluiden?
Feel:
- Trachea deviatie
- Thoraxexcursies
- Percussie
- Subcutaan emfyseem
- Ademfrequentie tellen
Wat zijn de mogelijke oorzaken van kortademigheid (ABCDE)?
- A: Obstructie
- B: Astma aanval, exacerbatie COPD, longoedeem, (Spannings)pneumothorax, pneumonie, pleuravocht, longembolie
- C: Shock
- D: Metabole ontregling
- E: Koorts
Hoe wordt de B gemonitord?
- SpO2 -> Percentage hemoglobine dat O2 heeft gebonden (Saturatiemeter)
- X-thorax
- Bloedgas -> Zuurstofspanning in het bloed, opgelost in het plasma (Uit de bloedgas)
Wat is de algemene behandeling van B?
- Zuurstof toedienen (Neusbril, venturi-masker, non-rebreathing masker)
- Verder afhankelijk van oorzaak
- Bij bronchospasme (Expiratoire stridor): Bronchusverwijders
- Spanningspneumothorax: Naald thoracocentesis, thoraxdrain
Wat zijn potentieel levensbedreigende oorzaken van kortademigheid?
Respiratoir:
- Astma
- Exacerbatie COPD
- Longoedeem
- Pneumothorax
- Pneumonie
- Pleuravocht
- Longembolie
Niet-respiratoir:
- Metabole acidose
- Neurologische oorzaken
Wat is de pathologie van astma en hoe is het te herkennen?
- Verhoogde luchtwegreactiviteit -> (Reversibele) luchtwegobstructie
- Symptomen -> Piepen, kortademigheid, hoesten
Hoe wordt astma behandeld en wat is de cave?
Het wordt behandeld met luchtwegverwijders of ontstekingsremmers.
De cave is een silent chest
Wat zijn 2 verschillende vormen van COPD en de kenmerken hiervan?
Chronische bronchitis:
- Inflammatie en beschadiging van de bronchiën
- Toename slijmproductie en slijmvliesdikte
- >3 maanden/jaar klachten
Longemfyseem:
- Beschadiging van de alveoli
- Veranderde structuur
- Collaborerende longblaasjes
Hoe wordt COPD behandeld?
- Ontstekingsremmers
- Luchtwegverwijders
- Eventueel antibiotica
Wat is de pathologie van longoedeem?
Vochtophoping in de longen waarbij er minder gasuitwisseling is en kan uiteindelijk tot respiratoir falen lijden
Wat is het verschil tussen cardiogene en niet cardiogene longoedeem?
Cardiogeen: Hart krijgt vocht niet uit het longcirculatie gepompt
Niet-cardiogeen: Oedeem ten gevolge van schade aan het longparenchym
Wat is de behandeling van longoedeem?
Optimaliseren van de ademhaling en behandelen van de oorzaak
Wat is spanningspneumothorax en wat zijn de oorzaken hiervan?
Lucht in de pleurale holte
Oorzaken:
- Zonder bekende afwijkingen
- Anatomie van de patiënt (Dunne, jonge mannen vaak)
- Bij chronische longafwijking
- Posttraumatisch/iatrogeen
Het heeft een ventielwerking
Hoe wordt een spanningspneumothorax behandeld?
Als het nodig is met een drainage of naalddecompressie als het een spanningspneumothorax is
Wat zijn de verschillende classificaties van pneumonie en wat is de behandeling?
Pneumonie is een luchtweginfectie met infiltratie
Classificatie:
- Ontstaan -> Cap vs hap
- Lokalisatie -> Lobulair, interstitieel, bronchus
- Verwekker -> Typisch, atypisch
De behandeling is gericht op de vermoede verwekker (Bacterie)
Wat zijn de transsudaat en exsudatieve oorzaken van pleuravocht?
Pleuravocht is vocht tussen beide longvliezen.
Transsudaat:
- Decompensatie Cordis
- Pancreatitis
- Levercirrose
Exsudaat:
- Maligniteit
- Pneumonie
- Empyeem
- Haemathorax
- Chylothorax
- Auto-immuun
De behandeling is afhankelijk van de oorzaak
Hoe wordt de diagnose van longembolie vastgesteld en behandeld?
Longembolie is een embolus in de longarterie op basis van een trombus. Diagnose wordt vastgesteld door de YEARS-score, CT of V/P scan (Bijna nooit meer)
Het wordt behandeld met antistolling of trombolyse
Hoe wordt metabole acidose behandeld en wat zijn de mogelijke oorzaken?
Metabole acidose geeft een respiratoire compensatie -> Kortademigheid. De diagnose wordt gesteld op basis van de arteriële/veneuze bloedgas
Oorzaken zijn erg uitgebreid:
- Ketoacidose
- Lactaatacidose
- Nierinsufficiëntie (Ernstige vorm)
Behandeling is afhankelijk van de oorzaak
Wat is het verschil tussen de SpO2 en pO2?
SpO2: Saturatiemeter. Percentage O2 gebonden aan erytrocyt. Dit heeft de voorkeur.
pO2: Uit bloedgas (Arterieel), meestal niet nodig. Zuurstofspanning in het bloed, opgelost in plasma.
Hoe wordt de circulatie beoordeeld?
Look:
- Kleur
- Zweet
- CVD
Listen:
- Cor tonen (S1S2)
- Souffles
Feel:
- Pols
- Temperatuur van de extremiteiten
- Capillary refill time
Hoe wordt de C gemonitord?
- Saturatie
- Bloedgas met lactaat
- Pols & Bloeddruk
- ECG
- Urine productie
Wat zijn de resuscitatie mogelijkheden bij C?
- IV toegang
- Resuscitatie met vocht/bloedproducten
- Afhankelijk van de oorzaak van de shock -> Specifieke behandeling
Wat is de definitie van shock?
Shock is een syndroom waarbij de circulatie ontoereikend is om aan de zuurstofbehoefte van de weefsels te voldoen
Er is dus een reductie in systemische weefselperfusie -> Verminderd O2 toevoer
Wat is het effect van shock op cellulair niveau?
- Celmembraam-pomp disfunctie
- Intracellulair oedeem
- Lekkage van de celinhoud naar extracellulair
- Verstoring van de pH (Metabole acidose)
Wat zijn de systemische effecten van shock?
- Verstoring van de pH (Metabole acidose)
- Endotheel disfunctie
- Stimulatie van inflammatoire en anti-inflammatoire cascades
Hoe ziet de flowchart van shock wat betreft de definitie eruit?
Reductie in systemische weefselperfusie -> Minder zuurstof toevoer -> Celdood -> Eindorgaan schade -> Multi-orgaan falen -> Overlijden van de patiënt
Wat zijn de oorzaken van een hypovolemische shock?
Hypovolemische shock ontstaat door een tekort aan circulerend volume (CO = SV * HF)
Oorzaken:
- Bloedverlies
-> Trauma
-> Gastro-intestinale bloeding
-> Inwendige bloeding
- Vocht/zouten-verlies:
-> Diarree, braken
-> Heatstroke
-> Transpireren
-> Brandwonden
-> Verlies naar de ‘derde ruimte’
Hoe ziet een hypovolemische shock er in de kliniek eruit?
- Hypotensie/Tachycardie/Tachypnoe
- Lage CVD (!)
- Koude extremiteiten
- Oligurie
Marmerachtig huid kan een teken zijn van een hypovolemische shock
Wat is de behandeling van een hypovolemische shock?
- ABCDE-aanpak
- Oorzaak behandelen
- Resuscitatie
- Get expert help
Wat zijn de mogelijke oorzaken van een cardiogene shock?
Cardiogene shock is het pompfalen van het hart waardoor er een verlies van de cardiac output is (CO = SV * HF)
Oorzaken:
- Cardiomyopathie (Met name als gevolg van een myocardinfarct)
- Aritmieën:
-> Atriumfibrilleren
-> Atriumflutter
-> Ventrikeltachycardie
-> Ventrikelfibrilleren
-> Compleet hartblok
-> Bradyaritmie
- Mechanische afwijkingen:
-> Klepfalen
-> Geruptureerde ventrikelwand
-> VSD/VSR
Hoe ziet een cardiogene shock er in de kliniek eruit?
- Hypotensie/tachycardie/tachypnoe
- Longoedeem
- CVD verhoogd
- Koud en klam
- Oligurie
Wat is de behandeling van een cardiogene shock?
- ABCDE-aanpak
- Oorzaak behandelen
- Niet vullen
- Geen diuretica
- Get expert help
- Inotropica
Wat zijn de mogelijke oorzaken van een distributieve shock?
Een distributieve shock wordt veroorzaakt door vaatverwijdering door een afname van de vaatwandspanning/weerstand (BP = HF * Perifere vaatweerstand)
Oorzaken
- Sepsis
- Anafylaxie
- Neurogene shock/dwarslaesie
Hoe ziet een distributieve shock er in de kliniek eruit?
- Hypotensie/tachycardie/tachypnoe
- Warme extremiteiten
- Vasodilatatie en klam
- Normale CVD
- Oligurie
- Tekenen van infectie, anafylaxie of neurologische afwijkingen
- Febriel
Wat is de behandeling van een distributieve shock?
- ABCDE-aanpak
- Behandel de onderliggende oorzaak
- Indien sepsis -> Zo snel mogelijk antibiotica
- Indien anafylaxie -> Zo snel mogelijk adrenaline
- Get expert help
- Resuscitatie
- Vullen (!)
Wat is de SIRS criteria?
- Ademhalingsfrequentie: >20/min of PaCO2 <4.25 kPa
- Hartfrequentie: >90/min
- Lichaamstemperatuur: >38.0 C of <36.0 C
- Leukocyten: >12 of <4
Wat zijn de mogelijke oorzaken van een obstructieve shock?
Een obstructieve shock wordt veroorzaakt door een obstructie in de circulatie
Oorzaken:
- Ruiterembolus
- Spanningspneumothorax
- Tamponade
Hoe ziet een obstructieve shock er in de kliniek eruit?
- Hypotensie/tachycardie/tachypnoe
- Verhoogde CVD
- Oligurie
Wat is de mogelijke behandeling van een obstructieve shock?
- ABCDE-aanpak
- Behandel onderliggende oorzaak
- Indien ruiterembolus/grote longembolie -> Antistollingstherapie
- Indien spanningspneumothorax -> Zo snel mogelijk venflon/thoraxdrain
- Indien tamponade -> Pericardiocentesis
- Get expert help
Wat moet er gedaan worden bij de D?
Herbeoordeel en behandel ABC
- Beoordeel bewustzijn (Denk aan antidota): (A)lert, (V)erbal, (P)ain, (U)nresponsive
- Pupil reactie beoordelen
- Glucose controleren
- Nekstijfheid (Ja of nee)
- Herken een neurologische uitval
Wat is de Glasgow coma scale voor de eye?
4: Spontaan open
3: Op aanspreken
2: Op pijnprikkel
1: Geen reactie
Wat is de Glasgow coma scale voor de motoriek?
6: Opdrachten uitvoeren
5: Pijn lokaliseren
4: Terugtrekken
3: Abnormaal buigen
2: Abnormaal strekken
1: Geen beweging
Wat is de Glasgow coma scale voor verbaal?
5: Georiënteerd En adequaat
4: Verward
3: Losse woorden
2: Geluiden, kreunen
1: Geen reactie
Wat betekenen de verschillende uitkomsten voor de Glasgow coma scale?
- EMV: 9-14: Gedaald bewustzijn (V op AVPU)
- EMV: <8: Is coma als >6 uur, bedreigde luchtweg. Overweeg intubatie (P of U bij AVPU)
Bij een neurotrauma:
- EMV: 13 of hoger: Minor
- EMV: 9-12: Moderate
- EMV: <9 Severe
Wat moet er gecontroleerd worden bij de pupil?
- Grootte
- Isocorie
- Reactie op licht
PEARRL: Pupils are Equal and Round, Reactive to Light
Wat zijn de oorzaken van pinpoint pupillen?
- Opioïden
- Barbituraten
- Ponsletsels
Wat zijn de oorzaken van kleine reactieve pupillen?
- Metabole encefalopathie
- Seniele miosis
- Inklemming
Wat zijn de oorzaken van gedilateerde reactieve pupillen?
- Metabool
- XTC, Amfetamines
Wat zijn de oorzaken van gedilateerde lichtstijve pupillen?
- Anticholinergica
- Oogdruppels
- Peri ictaal
- Hypothermie
- Hypoxemie
Wat zijn de oorzaken van wijde, niet reactieve pupillen en kleine, reactieve pupillen?
Wijd, niet reactief:
- Druk op n. III door massa
- Inklemming
Klein, reactief:
- Horner’s syndroom
- Fysiologisch
Wanneer wordt er een glucose infusie gegeven en wat voor infusie?
De glucosewaarde moet als eerst snel worden gemeten door een vingerprik of door de bloedgas. Bij glucose onder 4.0 mol/L moet er een infusie gegeven worden. Infusie bestaat uit een bolus glucose 10 gram (Bijv. 50 ml glucose 20%)
Het effect moet worden gecontroleerd middels frequente glucose metingen
Wanneer kan er sprake zijn van nekstijfheid?
- Meningitis
- Encefalitis
- Subarachnoïdale bloeding
- Meningisme bij pneumonie
Stijve nek betekent niet nekstijfheid
Hoe wordt er getest op nekstijfheid?
- Kernig’s sign: Bij omhoog doen van de been flexie nek
- Brudzinski’s neck sign; Bij flexie nek buigen van de knie
Hoe wordt er gehandeld bij een neurologische uitval?
- Herken lateralisatie
- Herken afasie
- FAST -> Face, Arm, Speech, Time
Wat moet er gedaan worden bij exposure?
- Temperatuur meten
- Huid bekijken
- Voorkom afkoeling
Hoe moet de Airway worden beoordeeld?
Kijk:
- In de mond: Verontreiniging? Braaksel, bloed?
- Losse tanden? Corpus alienum?
Luister: Hoorbare ademhaling?
- Partiële obstructie: Veranderd geluid (Snurken, stridor, rochelen)
- Volledige obstructie: Geen ademgeluid aan de mond hoorbaar
- Beoordeel de stem: Heesheid?
Voel:
- Is er luchtstroom?
Ga altijd op zoek naar een obstructie (Larynx, pharynx, subglottisch)
Wat zijn de verschillende geluiden die te horen zijn bij een luchtwegobstructie?
Afhankelijk van het niveau van de obstructie is er een bepaald geluid hoorbaar
- Rochelen -> Verontreiniging in de mondholte (Inspectie mondholte)
- Snurken -> Verslapte tongmusculatuur (A moet vrij gemaakt worden, is er potentieel nekletsel). De luchtwegmanoeuvres of luchtwegdevices kunnen toegepast worden
- Stridor -> Zwelling ter plekke van de larynx (A moet vrij gemaakt worden, interventie is afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak)
Wat zijn de mogelijke oorzaken van stridor?
- Anafylaxie -> Adrenaline toedienen
- Na halsoperatie: Bloeding in OK-gebied -> Bloeding ontlasten
- Infectieus: Kroep/pseudokroep (Viraal, bacterieel) -> Steroïden geven
- Oedeem na radiotherapie KNO-gebied -> Dexamethason geven
Wat zijn stabiliserende acties bij de Airway?
- Altijd zuurstof 15/L via NRM
- Overweeg immobilisatie CWK
- Uitzuigen
- Luchtweg manoeuvres (Head-tilt/chin-lift of Jaw thrust)
- Mayo tube/nasale tube
- Overweeg noodaak intubatie
- Stabiele zijligging
Wat zijn de Red Flags bij Breathing?
- Verminderd bewustzijn
- Cyanose
- Saturatie <90%
- Asymmetrische thoraxexcursies
- Trachea deviatie en distress
- Ademfrequentie <10 en >29
- Onvermogen om tot 5 te tellen binnen 1 ademhaling
Wat zijn de Red Flags bij de Airway?
- Verminderd bewustzijn
- Snurkende ademhaling
- Stridor
- Zwelling van de tong
- Stemverandering
Welke soorten shock zijn er en hoe wordt er onderscheid gemaakt?
- Hypovolemische shock: Koude temperatuur, verlaagde CVD, normale longgeluiden
- Obstructieve shock: Koude temperatuur, verhoogde CVD, afwezig/VAG longgeluiden
- Cardiogene shock: Koude temperatuur, verhoogde CVD, Crepitaties
- Distributieve shock: Warme temperatuur, verlaagde CVD, normale longgeluiden
Op welke manier kan shock worden ingedeeld?
- Bloedverlies >40% is een acute levensbedreigende situatie -> Klassieke shockverschijnselen duidelijk zichtbaar
- Bloedverlies ca. 50% is een bewustzijnsverlies -> Wegvallen meetbare pols en bloeddruk
Wat zijn de Red Flags bij Circulation?
- Verminderd bewustzijn
- Diffuse bleekheid
- Duidelijk zweten
- Systolische bloeddruk <90 mmHg
- Hartfrequentie >140/min
- Gemarmerde huid/knieën
- Aritmieën gepaard met hypotensie
Wat moet er gedaan worden bij inklemming?
Supratneorial herniation:
1) Uncal
2) Central (Transtentorial)
3) Cingulate (Subfalcine)
4) Transcalvarial
Infratentorial herniation:
5) Upward (Upward cerebellar or upward transtentorial)
6) Tonsillar (Downward cerebellar)
Hoe gaat de monitoring en behandeling van de D?
Monitoring:
- Vervolgen EMV-score
- Vervolgen glucose
Overweeg:
- Antidota
- Antibiotica
- Antivirale therapie
- Anti-epileptica
- Aanvullende diagnostiek/expert help
Welke tekenen kunnen gezien worden op de huid bij E?
- Rash door bijvoorbeeld geneesmiddelen
- Urticaria
- Petechiën (<3mm)
- Purpura (3-10 mm)
- Ecchymosen (>10 mm)
- Meningococcensepsis
- Cullen’s sign
- Grey Turner’s sign
- Battle’s sign
- Raccoon eyes
- Spuitplekken
- Steek- en schietverwondingen
- angio-oedeemwonden
- Trauma
- Littekens
