Cognitieve Stoornissen en Dementie Flashcards
Wat is cognitie?
De mentale activiteit en het proces van kennisverwerving door waarneming en het verwerken van de daarmee opgedane informatie door het denken
Wat is dementie?
Verzamelnaam voor het symptomen die invloed hebben op de cognitieve functies
Wat zijn de risicofactoren van dementie (7)?
- Gehoorverlies
- Leeftijd
- Lage opleidingsniveau
- Genetica (10% van Alzheimer)
- Depressie
- Alcohol/roken
- Cardiovasculair -> Hypertensie, diabetes, metabool syndroom, roken
40% van de oorzaken van dementie zijn mogelijk te voorkomen gedurende het leven. Luchtvervuiling speelt ook mee als een risicofactor
Wat zijn de criteria voor dementie?
- Interferentie in dagelijks functioneren
- Afgenomen ten opzichte van eerder
- Niet verklaard door delier/depressie
- Diagnose op basis van objectieve testen
- Cognitieve achteruitgang in 2 of meer domeinen
-> Geheugenproblemen
-> Executieve functies
-> Visuospatieel
-> Taal
-> Gedrag & persoonlijkheid
Wat is een Mild Cognitieve Impairment (MCI)?
- Aandoening in 1 of meer cognitieve domeinen
- Geen interferentie in dagelijks functioneren
- Belangrijke kenmerken (50% binnen 3 jaar dementie, tussen 40-60 is de kans minder dan oudere patiënten)
- Er is geen behandeling hiervoor
- Dit is geen dementie op zichzelf (Mensen zijn bang dat ze dementie krijgen)
Wat is de ziekte van Alzheimer en de criteria hiervoor?
Meest voorkomende vorm van dementie (>50%) waarbij er verlies is van cholinerge neuronen in de hippocampus
Criteria:
- Traag beloop maanden/jaren
- Aangedane cognitieve domeinen
- Als eerst verlies op:
-> Geheugen/woordvindstoornis
-> Visuopatieel
-> Executieve functies: Oordeelsvermogen, planning, probleemoplossend vermogen
- Afwezigheid van cerebrovasculaire schade
NB: Zekerheid diagnose bij genmutatie PSEN1/2, APP (Is geassocieerd met familiair voorkomend Alzheimer
Toekomst mogelijk biomarker based diagnose op basis van amyloid
Wat is de pathofysiologie van Alzheimer?
Tau disfunctie
Wat zijn de vasculaire oorzaken van dementie?
- Hypoperfusie (Shock, stenose)
- Bloeding
- Infarct
Wat zijn de criteria voor vasculaire dementie?
- Afwijkingen zowel bij lichamelijke onderzoek als op beeldvorming te zien
- Interferentie in het dagelijks functioneren
- Er is een relatie tussen functioneren en radiologische afwijken merkbaar door bijvoorbeeld:
-> Ontstaan binnen 3 maanden na CVA
-> Abrupte verslechtering cognitieve functie
-> Fluctuaties of stapsgewijze verslechtering
Wat zijn de verschillen tussen vasculaire dementie vs. alzheimer?
- Sudden or gradual vs. gradual
- Slow, stepwise fluctuation vs. constant insidious decline
- Evidence of focal deficits vs. subtle or absent
- Mildly affected vs. early and severe deficit
- Early and severe vs. late
- Subcortical vs. cortical
- Infarcts or white matter lesions vs. normal -> Hippocampus atrophy of normal
- Often disturbed early vs. usually normal
- TIA, stroke, risk factors vs. less common
Wat is de Lewy Body Dementie?
- 3.5 per 100.000 persoonsjaren
- Begint met stoornis in aandacht en visuopatieel
- Alfa-syncucleine eiwit (Eiwit betrokken bij neurotransmissie) gaat kapot en vormt Lewy Bodies
Wat zijn de klinische verschijnselen van een Lewy Body Dementie?
2 of meer kernsymptomen:
- Fluctuaties cognitieve achteruitgang
- REM-slaap stoornissen
- Terugkerende gedetailleerde visuele hallucinaties
- Parkinsonisme (Bradykinine, tremors, rigiditeit)
Overige symptomen:
- Overgevoeligheid antipsychotica
- Wanen
- Angst/apathie
- Hypersomnia
- Depressie
Indicatieve biomarkers:
- PSG
- DAT-scan
- MIBI scan
Er is een alpha syncucleine (Eiwit betrokken bij neurotransmissie)
Hoe wordt er diagnostiek gedaan voor dementie?
- CGA
- Neuropsychologische onderzoek
- Beeldvorming van de hersenen
- Op indicatie liquor punctie
Hoe vindt het neuropsychologisch onderzoek plaats?
NPO:
- Anamnese
- Heteroanamnese
- Cognitieve testen en observatie van het gedrag
- Duurt 2-3 uur
- Tijdens het gehele NPO, vanaf binnenkomst tot vertrek wordt het gedrag, zowel verbaal als non-verbaal geobserveerd
Voordelen:
- Universele manier om cognitie te kwantificeren
- Mogelijkheid om het te herhalen over tijd
Beperkingen:
- Confounders
- Gebrek aan motivatie
- Vermoeidheid
- Depressie
- Faalangst
- Pijn
- Delier
- Intoxicatie
- Medicatie
- Opleiding
- Culturele bias
Niet iedereen is te testen zoals bijvoorbeeld 2 maanden na alcohol abuse en 3-6 maanden na een delier
Wat is een DAT-scan?
- Dopamine imaging
- Gebruikt voor Lewy Body Dementie
- Degeneratie nitro striatale neuronen (Ondersteunende biomarker in diagnose)
