Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

allskonar > Líffræði Próf 2 > Flashcards

Líffræði Próf 2 Flashcards

1
Q

Hvað er örvera?

A

Of lítil lífvera til að sjá með berum augum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvað er sýkill?

A

Lífvera sem gerir aðrar lífverur veikar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvað er snýkill?

A

Lífvera sem lifir á eða í öðrum lífverum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvernig geta bakteríur verið gagnlegar?

A

Í eyðingu skólps, við léreftsgerð og við ediksgerð.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Gagnsemi sveppa.

A

Vínframleiðsla, brauðgerð, ostagerð, matargerð.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvernig eru örverur notaðar til að hreinsa skólp?

A

Þær brjóta biður lífræn efni í skólpinu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvernig eru örverur notaðar í mjólkuriðnaði?

A

Mjólkursýrugerlar breyta mjólkursykri í mjólkursýru.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Gersveppir í matargerð.

A

Notaðir í bruggun, bakstri og stunda loftfirrða gerjun.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvaða örverur eru notaðar í ostagerð?

A

Myglusveppir og rotnar örverur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvernig eru örverur notaðar í iðnaði?

A

Mjólkuriðnaði og bruggun.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

4 aðferðir til að verjast skemmdum á matvælum.

A

Kæling, þurrkun, hitun og að súrsa.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hver er munurinn á dauðahreynsun og gerilsneyðingu?

A 
Dauðahreynsun= án allra sýkla.
Gerilsneyðing= sýklar drepnir og skemmdarörverur minnka.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvernig ver reyking og söltun matvæla þau gegn skemmdum?

A

Reyking= matvæli látin hanga í reyk og efnin í honum drepa gerla.
Salt dregur í sig vatn og örverur þurfa raka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hver er munurinn á matareytrun og matarsýkingu?

A 
Matarsýking= sýklar ná að fjölga sér og berast ofan í fólk. 
Matareytrun= kemur frá eiturefnum sem sumir sýklar mynda þegar þeir fjölga sér.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

2 bakteríuhópar sem valda matarsýkingu.

A

Salmonella og listeria.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

5 atriði til að koma í veg fyrir salmonellusýkingu.

A 
Þvo hendur.
Hylja sár.
Hreinsa áhöld.
Þurrka blóðvatn frá kjöti.
Nota vatnshelda hanska.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hvað er meðgöngutími sjúkdóms?

A

Frá því að sýkillinn fer í líkamann þar til sjúkdómseinkenni koma fram.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

6 helstu smitleiðir sjúkdóma og dæmi við hvert.

A 
Með ryki (barnaveiki).
Með snertingu (fótsveppur). 
Með dýrum (malaría).
Með saurmengun (taugaveiki).
Smit um sár (lifrabólga).
Með loftbornum dropum (kvef).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Til hvers er sóttkví?

A

Til að koma í veg fyrir frekari útbreiðslu sjúkdóms.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hvernig lífvera er ebóla?

A

Veira

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hvað er bólusetning og hvernig virkar hún?

A

Veik veira er sett í líkamann svo hann geti búið til mótefni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

4 veirusjúkdómar.

A

Hlaupabóla, einkirningasótt, herpes og frunsur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

4 bakteríusjúkdómar.

A

Kossageit, hermannaveiki, kíghósti og kólera.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hvers vegna er erfiðara að lækna veirusjúkdóma en bakteríusjúkdóma?

A

Engin efnaskipti í veirum og ekki hægt að nota sýklalyf án þess að eitra fyrir okkar eigin frumum í leiðinni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Helstu sníkjudýr í mönnum á Ísl.

A

Njálgur og mannspóluormur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Einkenni flatorma.

A

Tvíhliða, með eitt op á meltingarvegi, flatir.
Líkamsliðir útúr hausnum.
Kynfæri í liðunum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Hvar og í hvaða lífverum verður sullaveikibandormur kynþroska?

A

Í hundi (þörmum?)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Í hvaða dýrum er lirfustigið hjá sullaveikibandorminum?

A

Í mönnum og kindum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Hvar lifa spóluormar og hvernig smitast þeir?

A

Lifir í þörmum manna og smitast með saurmengun.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Hvað gerist ef egg hunda/kattaspóluorms berst í menn?

A

Hann getur ferðast niður í meltingarveg, lirfur skríða úr eggjunum og flakka um og valda skaða.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Hvernig lífvera er höfuðlúsin og hvernig smitast hún?

A

Skordýr-liðfætla sem smitast með beinni snertingu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Hvar á líkamanum getur flatlús lifað?

A

Í grófum hárum (kynfærahárum).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Skaðsemi skordýra.

A

Tjón á uppskerum, dreifing sjúkdóma, spilling matvæla og óþrif.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Gagnsemi skordýra.

A

Frævun, varnir gegn plágum, hunangsframleiðsla og silkiframleiðsla.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Hvernig getur skordýraeitur verið skaðlegt mönnum og öðrum dýrum?

A

Efni sem virka eins og hormón og geta haft estrógen virkni og raska oft starfsemi líkamans. Getur valdið krabbameinum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Hvað er hægt að nota í staðin fyrir skordýraeitur?

A

Láta önnur dýr borða þau eða nota hormóna shit sem leyfir þeim ekki að fjölga sér.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Afhverju þurfa allar lífverur vatn?

A

Vatn viðheldur líkamshita, flytur úrgangsefni úr líkamanum og flytur næringarefni um líkamann.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Hvað er fjölsykra?

A

Fleiri en tvær einsykrur sem tengjast.(mjölvi).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Hvað er tvísykra?

A

Tvær einsykrur sem tengjast. (Laktósi).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Hvað er einsykra?

A

T.d. Glúkósi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Hvað er fita og hver er tilgangur hennar?

A

Fita er gerð úr kolefni, vetni og súrefni. Hún er orkugjafi, hitaeinangrandi og vatnshrindandi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Hvað er mettuð og ómettuð fita?

A

Mettuð= hefur ekkert rými fyrir fleiri vetnisfrumueindir.

Ómettuð= getur bundist fleiri frumueindum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Hvaðan fáum við fitu úr matnum okkar?

A 
Mettuð= dýraafurðir (mjólk, kjöt og lýsi).
Ómettuð= plöntuafurðir (sólblómaolía, hnetur og avakadó).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Úr hvaða fæðu fáum við helst prótín?

A

Dýraafurðum (egg, fiskur, kjöt og skyr).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Hvert er hlutverk próteina?

A

byggingarefni,
taka þátt í efnahvörfum,
orkugjafi,
viðhalda sködduðum vefjum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Hvað er ómissandi amínósýra?

A

Þær amínósýrur sem líkaminn getur ekki myndað sjálfur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Hvað er vítamín?

A

Lífræn efni sem dýr þurfa að fá úr fæðu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Hvaða vítamín eru vatnsleysanleg?

A

C
B
B1
B2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Hvaða vítamín eru fituleysanleg?

A

A
D
E
K

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Hvað eru steinefni?

A

Ólífræn efni sem gefa okkur enga orku

T.d. Kalsíum, járn, joð og natríum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Hvað eru snefilefni og hver eru hlutverk þeirra?

A

Ólífræn efni sem lífvera þarf að fá daglega í mjög litlu magni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Hlutverk og skortseinkenni A vítamíns.

A

Hlutverk: verja slímhimnu augans og hjálpa okkur að sjá í myrkri.

Skortseinkenni: slæm sjón í myrkri, augnkröm og glæra augans þykknar.

53
Q

Hlutverk og skortseinkenni D vítamíns.

A

Hlutverk: aðstoðar við upptöku kalsíumsalta og nauðsynlegt til að binda kalk í bein.

Skortseinkenni: beinkröm.

54
Q

Hlutverk og skortseinkenni E vítamíns.

A

Hlutverk: rumor um aukna kyngetu manna.

Skortseinkenni: rottur verða ófrjóar.

55
Q

Hlutverk og skortseinkenni K vítamíns.

A

Hlutverk: nauðsynlegt fyrir storknun blóðs.

Skortseinkenni: hænsni deyja vegna innvortis blæðinga.

56
Q

Hlutverk og skortseinkenni C vítamíns.

A

Hlutverk: nauðsynlegt fyrir þekjuvefja líkamans.

Skortseinkenni: skyrbjúgur, blæðingar(tannholi).

57
Q

Hlutverk og skortseinkenni B1 vítamíns.

A

Hlutverk: ?

Skortseinkenni: taugakröm.

58
Q

Hlutverk og skortseinkenni B2 vítamíns.

A

Hlutverk: ?

Skortseinkenni: sár við munn og hamlar vexti.

59
Q

Hlutverk og skortseinkenni B vítamíns.

A

Hlutverk: orkuvinnsla.

Skortseinkenni: þrútin tunga, útbrot, magaverkir og húðkröm.

60
Q

Hlutverk og skortseinkenni kalsíums.

A

Hlutverk: nauðsynlegt fyrir þroskun beina og tanna, tekur þátt í vöðvasamdrætti og blóðstorknun.

Skortseinkenni: beinkröm.

61
Q

Hlutverk og skortseinkenni járns.

A

Hlutverk: er í blóðrauða sem flytur súrefni um líkamann.

Skortseinkenni: blóðleysi, þreyta og máttleysi.

62
Q

Hlutverk og skortseinkenni joðs.

A

Hlutverk: nauðsynlegt við myndun þýroxín.

Skortseinkenni: skjaldkirtilsauki.

63
Q

Hlutverk og skortseinkenni natríums.

A

Hlutverk: er úr salti sem er hrein natríumklóríð. Mikilvægt að blóð sé nægilega salt.

Skortseinkenni: sársaukafullur vöðvakrampi.

64
Q

Hver er munurinn á kyn og kynlausri æxlun?

A

Kynlaus: lífverur æxlast sjálfar.

Kynæxlun: krefst tveggja lífvera.

65
Q

4 gerðir kynlausrar æxlunar.

A

Skipting
Knappskot
Gróæxlun
Vaxtaræxlun

66
Q

4 lífverur sem æxlast kynlaust.

A

Bakteríur
Jarðaberjaplöntur
Myglusveppir
Gersveppir

67
Q

Kostir kynæxlunar.

A

Stuðlar að fjölbreytni.

68
Q

Kostir kynlausrar æxlunar.

A

Myndun margra nýrra einstaklinga án þess að þurfa 2.

Minni líkur á að þær deyji út.

69
Q

Hvað er víxlfrjóvgun og nefndu dæmi um lífveru sem frjóvgast þannig.

A

Þegar 2 tvíkynja lífverur frjóvga hvor aðra, ánamaðkur.

70
Q

Hvað er sjálfsfrjóvgun og hvaða lífverur frjóvgast þannig?

A

Þegar tvíkynja lífvera frjóvgar sig sjálfa, bandormur.

71
Q

Fullkomin myndbreyting skordýra.

A

Egg- lirfa- pupa- fullorðið dýr

T.d. Fiðrildi og moskító fluga.

72
Q

Ófullkomin myndbreyting.

A

Egg- gyðla- (nokkur hamskipti)- fullorðið dýr.

T.d. Höfuðlús.

73
Q

Æxlun froskdýra.

A

Ytri frjóvgun, kk froskurinn hoppar upp á kvk og heldur henni niðri þar til hún kastar eggjum.

74
Q

Hvað kallast ungviði froskdýra?

A

Halakarta.

75
Q

Er innri eða ytri frjóvgun hjá fuglum?

A

Innri frjóvgun en ytri fósturþroski.

76
Q

Hvað er innri fósturþroski?

A

Fóstur þroskast inni í foreldri.

77
Q

Hvað er ytri fósturþroski?

A

Fóstur þroskast utan líkama foreldris (egg).

78
Q

Helstu hlutar fuglseggja.

A

Eggjahvíta- eggjarauða- hvítustrengur- lofthola- skurn og fóstur.

79
Q

Hvar myndast eggfrumurnar?

A

Eggjastokkum, eggbúi.

80
Q

Hvenær ævinnar hefst myndun eggfruma?

A

Á fósturskeiði en fullmyndast við kynþroska.

81
Q

Hvenær byrjar tíðahringurinn?

A

Á fyrsta degi blæðinga.

82
Q

Hvað er tíðahringurinn langur?

A

28 dagar.

83
Q

Hvenær á tíðahringnum verður egglos?

A

12.-16. degi.

84
Q

Hvenær í tíðahringnum er mest hætta á þungun og afhverju?

A

Á 12.-16. degi(egglos) af því að sáðfruma getur frjóvgað egg upp í 3 daga og egg þarf að frjóvgast innan 12-24 klst eftir egglos.

85
Q

Hvar frjóvgast egg?

A

Í eggrásinni.

86
Q

Hvað verður um egg sem frjóvgast ekki?

A

Það hrörnar, deyr og líkaminn skolar því út með næstu blæðingum.

87
Q

Hvað er okfruma?

A

Frjóvgað egg.

88
Q

Af hverju stafa blæðingar hjá konum?

A

Þegar egg frjóvgast ekki og festist ekki við legslímuna, skolar líkaminn því út til að undirbúa næsta egglos.

89
Q

Hvaða hormón stjórnar myndun eggs í eggbúi og hvaðan kemur það?

A

Eggbússtýrihormón frá heiladinglinum.

90
Q

Hvert er hlutverk gulbússtýrihormóns?

A

Það stuðlar að egglosi og umbreytingu á eggbúi í gulbú.

91
Q

Hvert er hlutverk estrógens sem myndast í eggbúi?

A

Það undirbýr legið til að taka á móti frjóvguðu eggi og stjórnar þroska legslímunnar.

92
Q

Hvert er hlutverk prógesterons sem myndast í gulbúi eggjastokksins?

A

Það örvar þroska legslímunnar enn frekar,
gerir hana æðaríkari,
tilbúna til að taka á móti frjóvguðu eggi
og kemur í veg fyrir egglos.

93
Q

Hvenær hætta konur að hafa blæðingar?

A

Um 45-50 ára.

94
Q

Hvenær ævinnar byrja sáðfrumur að myndast?

A

Á kynþroska.

95
Q

Hvar í eistanu myndast sáðfrumurnar?

A

Í sáðpíplum.

96
Q

Hvar geymast sáðfrumur og fullþroskast?

A

Í eistnalyppum.

97
Q

Hvaða kirtlar mynda sáðvökvann?

A

Blöðruhálskirtill, klumbukirtill og sáðblaðra.

98
Q

Lýstu gerð sáðfrumna.

A

Hjálmur- höfuð- miðhluti- hali.

Hjálmur með ensím (ensím leysa upp egghjúpinn) utan um höfuðið. Inni í höfðinu er kjarni og í kjarnanum eru 23 litningar. Við hálsinn er miðhluti sem er með hvatbera og svo kemur halinn.

99
Q

Hvað er kynsjúkdómur?

A

Sjúkdómat sem stafa af örverum og smitast í kynlífi.

100
Q

3 kynsjúkdómar sem bakteríur valda.

A

Kynfæraáblástur(herpes),
HIV,
Lifrabólga B.

101
Q

Er hægt að lækna veirur með sýklalyfjum?

A

Nei.

102
Q

Afhverju er erfiðara að lækna veirusjúkdóma en bakteríusjúkdóma?

A

Það er ekki hægt að lækna þá með sýklalyfjum án þess að skaða okkar eigin frumur.

103
Q

Hvaða kynsjúkdómar geta valdið ófrjósemi?

A

Klamydía og lekandi.

104
Q

Hverjir eru algengustu kynsjúkdómarnir?

A 
Kynfæraáblástur(herpes),
Kynfæravörtur,
Klamydía,
Lekandi,
HIV/alnæmi,
Flatlús,
Sárasótt,
Lifrabólga B.
105
Q

3 kynsjúkdómar sem bakteríur valda og hvernig maður læknar þá.

A

Klamydía, lekandi og sárasótt.

Lækna með sýklalyfjum.

106
Q

Helstu getnaðarvarnir fyrir konur.

A 
Pillan,
Hringurinn,
Lykkjan,
Koparlykkjan,
Stafurinn,
Neyðarpillan,
Ófrjósemisaðgerð.
107
Q

Helstu getnaðarvarnir fyrir karla.

A

Ófrjósemisaðgerð.

108
Q

Hvaða getnaðarvörn ver bæði gegn kynsjúkdómum og frjóvgun?

A

Smokkurinn.

109
Q

Hvað er ófrjósemisaðgerð hjá konum?

A

Eggjaleiðurunum er lokað með því að brenna/klippa þá í sundur, setja klemmur eða plasthringi á þá.

110
Q

Hvað er ófrjósemisaðgerð hjá körlum?

A

Lítil skurðaðgerð þar sem sáðrásunum frá eistunum eru teknar í sundur og lokað fyrir endana.

111
Q

Hvað er átt við með mismunandi öryggi getnaðarvarna?

A

Þarf að fylgja leiðbeiningum og nota þær rétt.

112
Q

Hvað kallast æxlunarfæri plantna?

A

Kk: frævill
Kvk: fræva

113
Q

Hvar í plöntunni myndast eggfruma?

A

Í kímsekk, í eggbúi.

114
Q

Hvar í plöntunni myndast frjókorn?

A

Í frjóhirslum.

115
Q

Hve margar eru frjóhirslurnar í frjóhnappinum?

A

4

116
Q

Hvað er frævun? Nefndu tvær aðferðir.

A

Flutningur frjókorna frá frjóhnappi til frænis.

Með vindi eða skordýrum.

117
Q

Helsti munur á vindfrævuðum og skordýrafrævuðum plöntum.

A

Vindfrævuð: lítil, dauflituð, enginn safi, mikið af frjókornum.

Skordýrafrævuð: stór, skærlit, með safa, lítið af frjókornum.

118
Q

Hvað er frjóvgun?

A

Frjókorn lendir á fræni, fer í gegnum frjópípu og inn í eggleg. Það fer svo inn um eggmunnann, til eggbúsins og sameinast eggfrumunni.

119
Q

Hvað er aldin?

A

Sá hluti plöntunnar sem geymir fræið.

120
Q

Hvað eru kjötaldin?

A

Tegund af aldin, mjúkt og safaríkt.

121
Q

Hvað eru þurraldin?

A

Tegund af aldin, hart og safalítið.

122
Q

Úr hvaða hluta plöntunnar myndast flest aldin?

A

Úr egglegi.

123
Q

Úr hvaða plöntuhluta myndast skinaldin?

A

Úr blómbotni.

124
Q

Dæmi um kjötaldin sem myndast úr egglegi.

A

Tómatúr og plóma.

125
Q

Dæmi um þurraldin.

A

Erta (baun).

126
Q

Dæmi um skinaldin.

A

Epli og jarðaber.

127
Q

Dreifingarleiðir fræja.

A

Með vindi
Með vatni
Með dýrum
Þau springa

128
Q

3 kynsjúkdómar sem orsakast af veirum.

A

HIV/alnæmi
Kynfæraáblástur
Kynfæravörtur

allskonar (116 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions