13/2-mens&zijnuniversum/stabiliteit&verandering

Question 1

Hoewel de mobiliteit toenam, was reizen in de klassieke tijd een hele onderneming. Wat vonden (de meeste) filosofen van reizen?

Answer 1

Hazard (20eS):

• ‘de waarlijk klassieke geest houdt van stabiliteit en zou het liefst stabiliteit zelf zijn’.
• ’..elke verandering die het wonderlijke evenwicht zou kunnen verstoren..vermijden’.
• ‘de eerste vereiste voor een evenw geest is het vermogen om halt te houden en alleen te zijn’ (Seneca).

Mensen reizen amper en reis is langzaam en gevaarlijk.

Stoic fil: antieke stad maakt plaats voor grotere imperia, waardoor kosmopolitische gedachte ontstaat.

p184

Question 2

Het universum van klassieke denkers was beperkt en stabiel, want hun leefwereld was beperkt. Hierdoor stellen filosofen (en later middeleeuwse denkers) zich vragen over verandering en worden. Hoe gaan ze hier mee om?

Answer 2

• Onoplosbaar raadsel, onbegrijpelijk fenomeen.
• Kosmos bestaat al sinds begin der tijden.
• Geobsedeerd door instabiliteit vd werkelijkheid.
  ==>
• verandering = schijn. Verwerpen mogelijkh v verandering (Parmenides).
• verandering is afwisselende overheersing van steeds terugkerende, tegengestelde krachten/stadia (Heraclitus).
• elementen/atomen waaruit dingen zijn samengesteld zijn onveranderlijk en onvergankelijk, maar vormen voortdurend nwe combinaties (Empedoclus, mn atomisten: voorraad atomen neemt niet toe/af).
• verandering is actueel worden v wat in potentie reeds was: dingen hebben latent in zich wat ze nog niet zijn (ontwikkelen binnen grenzen van potentialiteit; Aristoteles).
• logos spermatikos bevat id kern alles wat de komende evolutie vd wereld zal openbaren (stoisch)

Alle verklaringen:

• worden terzijde/minimaal
• beweging/verandering: kan uitsl verklaard worden door handeling ve onveranderl oorzaak (beginsel dat geen deel heeft aan verandering).
• bestendige superieur aan/prioriteit boven veranderlijke.

p185

Question 3

Hoe zijn de klassieke ideeen over verandering in de middeleeuwen doorgesijpeld?

Answer 3

Klass fil bepalend voor middeleeuwse visie op verandering:

• wereld voortd in wording/verandering maar gebaseerd op onveranderlijkh God, die geschapen heeft.
• wereld uit niets geschapen en draagt niets, waaruit voortgekomen, in zich.
• Ook in dgl leven bvk stabilitas: ‘zij die veel reizen worden zelden heilig verklaard’ (Petrarca, Benedictus).

p186