1/3-Wat is Filo?/fil-wetensch

Question 1

Maakten Grieken en Romeinen onderscheid tussen wetenschap en filosofie?

Answer 1

Nee, bv biologie, politicologie, psychologie maakten deel uit v filosofie.

p17

Question 2

Middeleeuwen: werden wetenschap en filosofie onderscheiden v elkaar?

Answer 2

Nee, maar verandering positie filosofie: filosofie in samenh met theologie; waardering fil bepaald door deze verhouding.

Drie visies:
1. Fil = gelijkw aan theologie (door eigen, rat manier de hoogste waarheid, in Bijbel geopenbaard, bereiken)

2. Fil = ondergeschikt aan theologie (waarheid kan slechts door geloof bereikt worden; fil is hulpwetenschap)
3. Fil = geheel verschillend van theologie (een dubbele waarheid kon bestaan: geloofswaarheid en fil/wetensch waarheid).

p17

Question 3

Vanaf 1600 (na middeleeuwen en Renaissance) maakten vakwetenschappen zich los van filosofie.
17eS: moderne math natuurwetenschap is succesvol --> fil lijkt overbodig. Hoe reageerden filosofen hierop?

Answer 3

Filosofie definieren in relatie tot natuurwetenschap: fil werd theoretische grondslag waarop verdere wetenschappelijke kennis berustte.

Garantie voor samenhang van die kennis.

Onderscheid natuurwetenschap en filosofie slechts geleidelijk tot stand, geen scherpe grens.

• natuurfilosofie (theoretische natuurwetenschappen)
• grensgebied aantrekkelijk (Leibniz, Descartes, Kant).

p17

Question 4

Meer vakgebieden verzelfstandigden zich van de filosofie, vanaf 1800. Voorbeelden?

Answer 4

• rond 1800: geschiedenis
• rond 1900: mens- en maatschappijwetenschappen (soc en psych)

Langdurig proces.

Gevolg: alle onderwerpen die voorheen tot terrein filosofie behoorden nu object van afzonderlijke wetensch specialismen

==> fil moet zich verdedigen tegen mening dat echte kennis voor wetenschappen moet worden geleverd.

p18

Question 5

Welke vier visies zijn er tegenwoordig op de relatie filosofie - wetenschappen?

Answer 5

1. Filosofie als allesomvattende synthese: fil behandelt bij uitstek de hoogste en meest omvattende vragen. Fil streeft naar allesomvattend begrip, resultaten wetenschappen worden in die synthese opgenomen (Th. Mann: ‘overzien, intellect samenvatting, ordenen, zuiveren tot een wereldbeeld; overheersende en beslissende, zin vh leven ontsluitende synthese’)
2. Filosofie als zingeving: wetenschappers kunnen alleen feiten aan het licht brengen, niet betekenis voor menselijk leven. Wetensch redeneert in causaliteit, fil zoekt redenen waarom dingen het geval zijn en redeneert dus in waarden (Scruton). Morele dimensie (mooi, rechtwaardig, goed, zinvol) is terrein filosofie.
3. Filosofie als analytische begripsverheldering: fil kan essenties niet uitdrukken tot ‘totaalwetenschap’; zijn drogbeelden. Fil kan wetenschappen hooguit helpen zich los te maken van schijnzekerheiden (neopositivistische filosofen). Verhelderen verwarring uit fil verleden door analyse. Niet verheven maar bescheiden plek filosofie.
4. Filosofie als onderzoek naar gehanteerde vooronderstellingen: naast ander wetenschappen. Systematisch en redelijk denken met bijz interesse voor onderzoeken vd eigen/andermans maatstaven. Toetsen theoretisch/praktische vooronderstellingen v versch wetensch methoden (bv Levi-Strauss).
   Bevorderen samenwerking tussen disciplines en aangeven grenzen v versch benaderingen. Leggen relaties met buitenwetensch praktijk. Vaak vanuit praktische betrokkenheid (bv inbreng maatsch debat).

p19

Question 6

Wat is het ‘filosofisch ei’? Wat kun je uit de benaming filosoof voor student wis-/natuurk afleiden?

Answer 6

De bewaarde band tussen filosofie en natuurwetenschap.

Ook: student aan een philosophicum = een wijsgerig-theologisch seminarie.

p20/opg1.1