rak szyjki macicy Flashcards
kiedy największa zachorowalność na przedinwazyjnego raka
30-40 r.ż.
rak szyjki macicy w wiekszości przyp. indukowany jest prze
wirusa z gr. HPV
szczyt częstości infekcji HPV przypada na wiek 20-25r.ż
tak
nr wirusa HPV -największe ryzyko
16,18,31,45
niskie ryzyko typy HPV
6, 11
NISKIE NIE ZNACZY ŻADNE
6 też może wywoływać raka
4 razy większe ryzyko, ale
w przyp.16 ryzyko większe 400x
które typy dominują?
16,18
czynniki promujące nowotworzenie
- wirusy(CMV, opryszczki, EBV)
- substancje dymu papierosowego
- hormony (GKS-bo immunosupresja, estrogeny i progesteron, bo indukują wzrost)
Czynniki hamujące nowotworzenie
aktywne matabolity witaminy A ( ale nie wiemy jak stosować, bo są teratogenne)
rodzaje infekcji
- kliniczna( kłykciny-twory brodawkowate, egzofityczne)
- subkliniczne( wykrywane kolposkopowo, cytologicznie, histopatologicznie)
- infekcje ??
91 remisji w ciągu 2 lat
czas od infekcji do rozwoju raka
aż do 20 lat
czynniki ryzyka szyjki macicy
- palenie papierosów
- infekcja wirusem HPV
- wczesne rozpoczęcie życia płciowego
- aktywne życie płciowe
- duża liczba porodów zwłaszcza przed 25 rokiem życia
- złe warunki socjoekonomiczne
zmiany przednowotworowe szyjki
- dysplazje( małego, średniego i dużego stopnia)
- rogowacenie przerostowe(leukoplakia , transformacja w 5%)
- brodawczak płaskonabłonkowwy ( transfor 30%)
- polipy szyjki (trans w 0,25%, ale i tak trzeba usunąć)
dysplazje
- małego stopnia(1/3 nabłonka źle przebudowana tzn. nie wykazują prawidłowego zróżnicowania)
- średniego stopnia(2/3 nabłonka)
- dużego stopnia ( cały nabłonek zajęty komórkami nowotworowymi)
CIN I jakie jest ryzyko progresji do raka inwazyjnego
1%
CIN II ryzyko progresji do raka inwazyjnego
5%
CIN III ryzyko progresji do raka inwazyjengo
> 12%
L-SIL
low squamos intraepithelial lesions ( zmiany śródnabłonkowe o niskim stopniu nasilenia)
L-SIL = CIN I
H- SIL
= CIN II I CIN III
co robisz z CIN I
- obserwacja do 18 mcy
co z CIN II
obserwacja przez 12 miesięcy
- jeśli sie cofa to nic nie robisz?
- jeśli zmiana postępuje- wykon elektrokawitacja???/ sprawdź
CIN III co robisz
do konizacji chirurgicznej
leczenie infekcji HPV
-miejscowe
chemiczne( pędzlowanie podofiliną, maść z 5-FU, kwas trichlorooctowy)
fizyczne( elektrokoagulacja, krioterapia, laseroterapia)
interferon
- ogólne- podawanie interfeonu
- nie ma leków na HPV- Acyklovir nie działa
profilaktyka raka szyjki
- prawidłowo zebrany wywiad
- badanie giinekologiczne
- cytologiczne
- kolposkopowe
- ew.pobranie wycinków do bad histopato
- zapobieganie infekcji
- eliminacja karcinogenów(palenie papierosów)
podział kliniczny wg FIGO
stopień 0 i I
- 0 st. rak przedinwazyjny
- I st. ściśle ograniczony do szyjkiI a zmiana widoczna tylko w bad mikroskopowym
Ia1 inwazja początkowa, głebokość nacieku nie przekracza 3 mm( nie ma przerzutów do układu chłonnego)
Ia2 głębokość nacieku nie przekracza 5mm, a średnica w najszerszym miejscu 7 mm(układ chłonny może być zajęty w 1%)I b zmiana większa niż w Ia2
klinicznie widoczna lub nie
w tych przyp wystarczy usunąć szyjkę i narząd rodny
stopień II
stopień II a rak zaczyna być nieoperacyjny, nacieka na pochwę nie dochodząc do jej dolnej 1/3 ( jeśli ledwo co naszedł na sklepienie to można jeszcze zoperować)
IIb nacieka przymacicze, nie dochodząc do kości miednicy
stopień III
III a rak na cieka pochwę na całej jej długości
III B rak nacieka przymacicze dochodząc do ściany miednicy kostnej, oraz wszystkie przypadki wodonercza
stopień IV
IV a rak nacieka przez ciągłość ścianę pęcherza moczowego lub odbytnicy- leczenie tylko paliatywne, nie naświetlamy
IVb - odległe przerzuty, kości płuca, jelita
rak przedinwazyjny
rozwija się wyłącznie w obrębie nabłonka i nie przekracza błony podstawnej
najczęstszy rodzaj raka szyjki
- płaskonabłonkowy 90%
- gruczołowy 8%
- neuroendokrynny 2%
postaci raka szyjki
- endo 55%
- egzo 10%
- śródszyjkowa 5%
przyczyny zgonu w raku szyjki macicy
- niewydolność nerek
- krwotok ( podwiązuje się naczynia biodrowe)
- wyniszczenie nowotworowe
- przerzuty odległe rzadko
czas przeżycia chorej nieleczonej od rozpoznania (w miesiącach)
I st 32
II 24
III 11
IV 5
PRZEŻYWALNOŚĆ PIĘCIOLETNIA w zależności od stopnia zaawansowania
- I st 80%
- II st 60
- III 30
- IV 0
jakie objawy w raku przedinwazyjnym
w większości przypadków brak
objawy inwazyjnego
- nieprawidłowe krwawienia i plamienia (samoistne- międzymiesiączkowe, pourazowe)
- upławy( charakterystyczny zapach)
- obrzęki kończyn
- bóle -objaw zaawansowanych postaci
- objawy dyzuryczne, jeśli nacieczony pęcherz
- bolesne parcie na stolec, biegunki, zaparcia( jesli naciczona odbytnica)
- przetoki, np. pęcherzowo-pochwowe
diagnostyka
- rozpoznanie histopatologiczne( bo może być chłoniak wtedy inne leczenie, wycinki, wyłyżeczkowanie kanalu szyjki macicy??/
- bad. ogólne
- czy są przerzuty
- badanie ginekologiczne we wziernikach, przez pochwę, przez odbytnicę( ocena przymacicz, jesli tam naciek dyskwalifikacja z operacji)
- badania dodatkowe( morfologia, rtg klp, usg nerek ewentualnie urografia, cystoskopia, rektoskopia, lub wlew doodbytnicy -szukamy nacieku)
leczenie raka przedinwazyjnego stopień 0
- operacje oszczędzające ( konizacja lub amputacja części pochwowej)
- proste wycięcie macicy bez przydatków
- z przydatkami( jesli pacjentka sobie życzy???)
ale jeśli sprawnie dzałają jajniki, to dobrze działa na serce
leczenie raka szyjki macicy w stopniu I
Ia1 sposób postępowania nie odbiega od leczenia raka przedinwazyjnego
Ia2 leczenie indywidualne, częściej leczenie tak jak w st Ib
Ib -metoda skojarzona operacja +radioterapia
leczenie w stopniu II i III
- wyłącznie radioterapia
leczenie w stopniu IV
paliatywne, objawowe
