sürreal hst pato genel özet Flashcards
adrenal korteks hastalıkları ürogenital çıkıntının mezoderminden gelişirler
üç tabakadan oluşur:
z. glomerulosa
z. fasikülata
z. retikülaris
adrenal korteksin hiperfonksiyon hastalıkları
Cushing sendromu:
kortizolün aşırı yapımına bağlı kronik hiperkortikolizmdir
Conn sendromu:
aşırı aldosteron yapımı
adrenogenital sendrom
Cushing sendromu 4 gruba ayrılı
hipofizer
adrenal
ektopik
iatrojenik
hipofizer Cushing sendromu
%60-70
ACTH yüksek
-hipofizer lezyon: kortikotrop adenom, multiple kortikotrof mikroadenom
-hipotalamik kökenli: aşırı CRH sekresyonu
Aşırı ACTH -> adrenalde bilateral kortikal hiperplazi
adrenal Cushing Sendromu
%20-25
hipofiz normal, kortizol yüksek
her iki adrenali tutabilir
lezyon -> adrenal kortikal adenom, kortikal karsinom, kortikal hiperplazi
ektopik Cushing Sendromu
%10-15
ACTH yüksek
non-endokrin tümör var: AC küçük hücreli karsinom, malign timoma, pankreatik endokrin tümör, tiroid medüller ca
iatrojenik Cushing Sendromu
uzun süreli yüksek doz tedavi amaçlı glukokortikoid/ACTH kullanılması
organ alıcılarında ve otoimmün hastalıklarda sık
Cushing Sendromu klinik
aşırı androjen:
-kıllanma
-sebum artışı
-akneler
-düzensiz adet görme
erkekte:
-impotans
-libido azalması
aşırı kemik yıkımı:
-osteoporoz
-hipertansiyon
-ödem
-konjestif kalp yetmezliği
-depresyon
-psikoz
Cushing Sendromu neoplazi
iki grupta incelenir:
-adenom
-karsinom
Cushing Sendromu:
adenom
adrenal kortikal adenom:
-nadir
-hormonal belirtileri var
-insidentiloma (tesadüfen saptanır) olabilir
görüntüleme yöntemleri ile %4 oranında görülür
klinik özellikler salgıladıkları hormona göre değişir
retroperitonda kitle etkisi yapabilir
iyi sınırlı. intradreanal yerleşir. nadiren hemorajik/nekrotik. Salgılarına göre:
-aldosteron -> açık sarı
-cushing -> sarı/turuncu
-lipofuksin depolanması: siyah adenom
tümör hücreleri adrenal korteks hücrelerine benzer.
komşu adrenal korteks: suprese/atrofik
intrasitoplazmik lipid nedeniyle hücreler şeffaftır (z. fasikülata)
kompakt hücreler vardır (z. glomerulosa)
Cushing sendromu karsinom
nadir
vakaların %96’sı fonksiyonel olarak aktif
virilizm ve Cushing gibi endokrin malformasyona yol açar
K:E eşit
ort 50 yaş
çok nekrotik tümörler ateşe yol açar
metastazını kc, lenf nodları, ac, periton ve plevraya yapar
çapı >12cm >5/BBS ve vasküler invazyon varsa malignensi tanısı verilir
ağırlığı genellikle 100g üzerindedir
kapsül tümörle infiltredir
son derece pleomorfik hücreler görülür ancak bu yalnız başına malignite kriteri değildir
Conn Sendromu (hiperaldosteronizm):
adrenal korteks lezyonları: adrenokortikal adenom, adrenal karsinom, bilateral adrenal hiperplazi
primer: plazma renin seviyeleri düşük
sekonder: plazma renin seviyeleri yüksek
renal iskemi (renal arter stenozu, kalp yetmezliği)
gebelikte östrojene bağlı
ödeme yol açan herhangi bir durum (nevrotik sendrom)
hipoalbuminemi
Barter Sendromu (jukstaglomerüler hücre hiperplazisi)
renin üreten tümörler (reninoma)
nadiren adrenal kortikal karsinom neden olur
CT’deki adenom her zaman Conn sendromu değildir, küçük nodüllere bağlı olabilir
bu nedenle ataklar sırasındaki kan testi CT’den duyarlıdır
adrenogenital sendrom
konjenital adrenal hiperplazi:
OR sendrom.
yetersiz kortizol sentezi + artmış ACTH yapımı var
stres kortizolü yetersizdir
minerokortikoid sentezi etkilenir
21-beta hidroksilaz eksikliği ve 17-alfa-hidroksilaz eksikliği nedeniyle steroid hormon üretimi azalmış ya da yoktur
21-Beta- hidroksilaz
mineralokortikoid eksikliği nedeniyle:
-hiperkalemi
-hiponatremi
bu nedenle: adrenal androjen, DHEA, androstenedion, ACTH yüksek
düşük kortizol seviyelerini düzeltmek için adrenal bezler daha çok çalışınca daha fazla testosteron yapılır -> hiperandrojenizm
erkeklerde:
-kriptorşidizm
-hiposoadiaz
%65 vakada aldosteron bozukluğuna bağlı tuz kaybı olur
17- alfa- hidroksilaz
17-hidroksiprogesteron sentezi bozuk -> kortizol sentezi bozulur
17-hidroksipregnenolon sentezi bozuk -> androjen sentezi bozulur
androjen eksikliği ile bu vakalarda pseudohermafroditizm görülür
aldosteron fazlalığı:
-hipertansiyon
-hipokalemi
-metabolik alkaloz
17- hidroksilaz
deoksikortikosteron üretimi artmıştır
aldosteronun etkileri suprese olur
-virilizasyon
-hipertansiyon
-hipokalemi
adrenogenital sendrom patoloji
adrenaller büyük ve serebriform görünürler
nodüler hiperplazi izlenir
adrenokortikal yetmezlik:
adrenokortikoid steroid hormonlardan herhangi birinde eksiklik vardır
iki grupta incelenir:
primer ve sekonder
primer adrenokortikal yetmezlik iki grupta incelenir
akut (adrenal kriz)
kronik (Addison hastalığı)
akut primer adrenokortikal yetmezlik
bilateral adrenalektomi
steroidlerin hızlı kesilmesi
akut stres
akut adrenal kanama
septisemi (endotoksik şok, kanama yapan meningokok enfeksiyonu -Waterhouse Friderichsen Sendromu-) -> Nekrotik Adrenal Korteks
kronik primer adrenokortikal yetmezlik
Addison Hastalığı
bronz deri hastalığı
bezin %90’ı hasara uğradığında ortaya çıkar
etiyoloji:
-tbc
-otoimmün kronik hasar (en sık)
-histoplasmosis
-metastaz
-sarkoidoz
-heokromatoz
-ACTH reseptör duyarsızlığı
sekonder adrenokortikal yetmezlik
ACTH’nın azalmasına yol açan herhangi hipotalamus ve hipofiz patolojisinde ortaya çıkar
-metastatik hastalık
-otoimmünite
-enfeksiyon
-glukokortikoidlerin kronik kullanımı
Klinik:
ACTH seviyeleri düşük olduğundan deri pigmentasyonu yoktur
semptomlar kortizol ve seks steroidlerinin azalmasına bağlıdır
aldosteron normaldir
adrenal medulla hastalıkları:
nöroektodermden köken alırlar
SSS’ndeki preganglionik sinir liflerinden gelen sinyallere yanıt olarak E ve NE sentezleyip salgılarlar
kromaffin denilen nöral crest hücrelerinden (feokromosit) ve sustantaküler hücrelerden oluşur
-bunların sitoplazmasında yer alan sekretuar granüller E ve NE içerirler
+E: sistemik. alfa ve beta adrenerjik reseptörlerle ilişkilidir
+NE: lokal transmitter. asıl olarak sempatik postgangliyonik nöronlarda yer alır
metabolitleri: metanefrin, normetanefrin, VMA, homovanilik asit
nöral tümörler üç grupta incelenir
gangliyonörom
gangliyonöroblastom
nöroblastom
gangliyonörom
tamamen diferansiye nöroblastomdur
hastaların yaşları nöroblastoma göre daha ileridir
erişkinde SSS’nin en sık hastalığı
retroperiton ve mediastende daha sık
serum VMA ve HVA yüksektir
VİP sekresyonuna bağlı ciddi diyare eşlik edebilir
Gros:
homojen, gri-beyaz kapsüllü ve büyüktür
Mikroskobi:
çok sayıda matür genellikle multinükleer gangliyon hücresi ile zeminde nörofibrom yapısı vardır
gangliyonöroblastom
nöroblastom ve gangliyonörom arasında hücre diferansiasyonu gösterir
Gros:
homojen, nöroblastoma göre daha sert; kalsifikasyon daha sık ve kanama olabilir
çocuklarda daha sık ama erişkinlerde de görülür
retroperiton ve mediastende daha sık
prognozu nöroblastoma göre daha iyi
nöroblastom
çocuklarda lösemi, medullablastom/PNET, astrositomdan sonra en sık 4. malignite
1 yaşından önce en sık görülen tümör
%80 5 yaşın altında, %35 2 yaşın altında görülür
%20 olguda ailevi geçiş gösterir
%25 adrenal medulla geri kalanları ise sempatik zincir boyunca yerleşir
%30 regrese olur ya da gangliyonöroma döner (matürasyon)
nöroblastom klinik
büyük abdominal kitle
ateş
kilo kaybı
daha büyük çocuklar metastaz ile gelirler: meninks, kc (Pepper’s), kemik (multiple), over, lenf nodları
nöroblastom makroskopi
in situ lezyonlardan 1kg’a kadar büyüklükte olabilir
infiltratif
geniş kanama, nekroz, kalsifikasyon, kist olabilir
genellikle unilateral
yumuşak, gri, beyin gibidir
nöroblastom mikroskobi
dar sitoplazmalı, hiperkromatik yuvarlak nukleuslu hücrelerden oluşur
sitoplazma sınırları iyi seçilemez (küçük yuvarlak hücreli tümör)
belirgin kalsifikasyon ve nekroz olur
**%25 -35 Homer-Wright Psödorozetleri tipiktir
nöroblastom mikroskobi:
Klasik (undiferansiye)
Grade III/IV
stroma az, tümörün %5 veya daha azı veziküler hücreli ve belirgin nükleollü ganglion hücrelerine diferansiye olur
ganglionöromatoz stroma yok ya da azdır
nöroblastom mikroskobi:
Diferansiye
tümör hücrelerinin &6-492u ganglionik diferansiasyon gösterir (yoğun eozinofilik sitoplazma, büyük eksantrik nükleus ve tek nükleol)
varsa tümör perilerinde %50’den fazla ganglionöroblastom
nöroblastom pozitif boyalar
kromogranin
sinaptofizin
NSE
nörofilament
nöroblastom ayırıcı tanılar
rabdomyosarkom
Ewings/PNET
lenfoma
monomorfik Wilm’s tümör
küçük hücreli karsinom
küçük hücreli osteosarkom
feokromasitoma:
adrenal medullaanın paragangliyomudur
hipertansiyon nedenleri arasında yalnızca %0.1 oranında yer alan nadir bir tümör
HT, epinefrin ve norepinefrin yapımına bağlıdır
nadiren yalnızca birisi, çok nadiren de DOPA üretimi vardır
ACTH yapabilir. Bu durumda Cushing Sendromuna neden olur.
Adrenal bez dışında yerleştiyse ekstraadrenal paragangliyom adını alır
%97 intrabdominal, %70-90 özellikle sağda olmak üzere adrenalde yerleşirler
ekstraadrenal yerleşim gösterenler daha maligndir
metastazları lenf nodlarına, iskelet sistemi, kc ve ac
%10’lar tümörü:
-%10-20 bilateral
-%10 MEN sendromları ile birlikte
-%5-10 malign
-%10 çocuklarda
-%10 ekstraadrenal yerleşim
feokromasitoma makroskobi
difüz ya da nodüler hiperplazi vardır
çevrede ince zon halinde basılmış korteks kalabilir
bazen de bir ya da daha fazla tümör nodülü izlenir ort ağırlık 100gr
iyi sınırlıdır
kesit yüzleri sarı kahverengidir
nekroz, kalsifikasyon ve hemorajik kistler bulunabilir
feokromasitoma mikroskobi
trabeküler, alveolar ve solid dizilim gösterir
nükleuslar ortada yerleşmiş, nükleoller belirgindir
hücreler poligonal, asidofil ya da bazofilik sitoplazmalıdır
intrasitoplazmik PAS+ granüller vardır
pleomorfizm ve hiperkromazi malignite bulgusu değildir
2. grup hücreler iğsi şekilli küçük hiperkromatik nükleuslu dendritik uzantılar içeren sustentaküler hücrelerdir (zellballen) - feokrhmositleri çevrelerler
feokromasitoma İHK
kromogranin
NSE
S-100
sinaptofizin pozitif olarak boyanır
feokromasitoma klinik
intermittant HT
titreme
baş ağrısı ile karakterli
katekolamin kardiyomyopati, koronerlerde Vc olabilir
feokromasitoma malignite kriterleri
uzak metastaz en önemli malignite kriteridir
malign vakalarda MİB-1 pozitif hücre oranı >%2-3
tenascin boyası kuvvetle pozitiftir
PASS skoruna göre değerlendirilir
