Medische geschiedenis: technologie, diagnostiek en de arts-patiëntrelatie

Question 1

Uit welke perioden bestaat de Jewson these?

Answer 1

1. Bedside medicine
2. Hospital medicine
3. Laboratory medicine
4. Surveillance medicine
5. Informational medicine

Question 2

Wat houdt Bedside medicine in?

Answer 2

 Bij patiënt thuis (private setting) autonomie/ macht van de patiënt
 Bockenkennis: “ervaring der eeuwen”
 Holisme
 Ziekte mens = persoon
Het gaat of het verhaal/ biografie van de patient.

Question 3

Wat houdt Hospital medicine in?

Answer 3

van holisme naar locatieprincipe
 Ziekten door laesie in orgaan: lokaal en statisch
 Strikt empirisme, klinisch-anatomische methode, statistieken
 Ziekte mens = geval
Er ontstond ene nieuwe ideologie van lichamelijk onderzoek. Het subjectieve verhaal veranderde in objectieve waarnemingen. Ziekte werd opgespoord met instrumenten.

Question 4

Wat bracht de ontdekking van de stethoscoop?

Answer 4

Er kon in het lichaam worden “gekeken”. Er kon een link worden gelegd tussen de visuele waarnemingen tijdens obducties. Eerst zien… dan geloven.

Question 5

Waarom werd de stethoscoop geaccepteerd?

Answer 5

• Geen evidente superioriteit t.o.v. transitionele diagnostische methode
   Pas na verloop van tijd grotere precisie
• Ideologie van lichamelijk onderzoek (ideaal van objectiviteit + wetenschap)
• Zelfbeeld arts en vertrouwen patiënt

Question 6

Wat houdt laboratory medicine in?

Answer 6

 Experimentele fysiologie, microdeterminisme
 Specificiteitsbeginsel, chemische bloed- en urinetesten
 Ziekte mens = cellencomplex
Er werden precisie instrumenten gebruikt. De ideaal van wetenschappelijke werkwijze in laboratorium werd geïntroduceerd in klinische diagnostiek. Er waren grafische, numerieke en visuele weergaven.

Question 7

Hoe werd er omgegaan met de ontdekking van de röntgenfoto.

Answer 7

• Meteen omarmd door zowel artsen als lekenpers
• Historische doorbraak: enorme verbetering van diagnostiek
• Maar ook: levendige markt, blootstellingen aan straling, overdiagnostiek, misbruik en grote schade en veel slachtoffers
• Geluid  beeld: problemen en communicatie en standaardisering tot op zeker hoogte opgelost
• Het werd eerst weinig gebruikt: instrumenten moeten via een langdurig leerproces tot spreken worden gebracht

Question 8

Wat gebeurde er doordat de technologie de plaats hadden ingenomen van de patient.

Answer 8

• Toenemende objectivering van de patiënt lichaam(stoestand) in kaart gebracht in geluiden, beelden, grafieken, getallen
• Verandering verhouding patient
• Verandering in opvatting ziekte/ gezondheid

Question 9

Wat voor transformatie vond er plaats in de klinische praktijk in de 19e eeuw?

Answer 9

• Sterk vergroot inzicht in ziekteprocessen en enorm verbeterde betrouwbaarheid en accuratesse van diagnostiek
• Maar ook:
   Oude vaardigheden afgenomen
   Vertrouwen van zowel patiënten als artsen in anamnese, lichamelijk onderzoek en klinisch oordeel afgenomen
   Afhankelijk van techniek en ondersteunende diensten
   Overdiagnostiek
   Hoge kosten en schade en last voor patiënt: fout-positieven

Question 10

wat voor transformatie vond er plaats in de medische professie in de 19e eeuw?

Answer 10

• Specialisering in de geneeskunde (tot 1900: echt arts=generalist, specialist=kwakzalver)
• Hoe/ waarom?
   Theoretisch fundament: anatomische lokalisering/ specificiteitsbeginsel
   Praktische mogelijkheid: beschikbaarheid nieuwe technologieën
   Institutionele context: het moderne ziekenhuis

Question 11

Wat voor transformatie vond er plaats in de gezondheidszorg in de 19e eeuw?

Answer 11

• Ontstaan van het moderne ziekenhuis
• Ontstaan van technologische systemen
   Concentratie van expertise, apparatuur, geld, kapitaal
   Industriële productie en innovatie
   Technosciense
• Schaalvergroting: geneeskunde  gezondheidszorg
   O.a. rol staat: surveillance medicine

Question 12

Wat houdt surveillance medicine in?

Answer 12

o Gezondheidszorg werd ook belangrijk voor de staat
 Van bestrijding ziekten naar gezondheid bevorderen
 Naast individu, ook collectief: volksgezondheid
 Opbouw van enorme infrastructuur preventieve zorg
 Zieke mens = risicoprofiel
Er werd gekeken vanuit het 3e persoonsperspectief.

Question 13

Wat zijn de aspecten van surveillance?

Answer 13

• Medicalisering: expansie medische domein
• Diciplinering
• Niet alleen top-down

Question 14

Wat houdt informational/ e-scaped medicine in

Answer 14

Transformatie geneeskunde o.i.v. ICT
 Toegang tot medische kennis/ informatie
 Apps, tools, data die toestand lichaam in kaart brengen + internet. Wie bepaalt wat gezond is.
 Zieke mens = expert/ obsessieve health seaker.
Er was een enorme ontwikkeling van biomarkers/ genetische markers.

Question 15

Conslusie 19e eeuw

Answer 15

• Van bedside medicine naar hospita land laboratory medicine
   Historische achtergrond van huidige patroon: vervanging zintuigen door technieken
   Verhaal patiënt  lichamelijk os  grafische, numerieke en visuele representatie
   Van holisme naar lokalisme en ziektespecificiteit
   Van subjectie naar objectief, van horen naar zien, van kwalitatief naar kwantitatief

Question 16

Conclusie 20e en 21e eeuw

Answer 16

• Opkomst surveillance medicine en informational medicine
   Grote vooruitgang in kennis, verbetering, diagnostiek en preventie
   Hoge kosten, overdiagnostiek
   Vervreemding tussen arts en patient? Afnemende rol huisarts?
   Gezondheidszorg als grote organisatie: managers en bureaucraten
   Invloed/ belangen van staat, markt en samenleving
   Vervaging grenzen ziek-gezond: obsessieve preoccupatie met gezondheid?
   Explosie aan data vs. Inzicht/begrip