gezonde mens in medische geschiedenis Flashcards
waarom is definitie ziekte is verandert
ziektes zijn veranderd
andere ideen over ziektes
veranderde maatschappelijke betekenis van ziekte
20e eeuw epidemiologische transitie van infectieziekte naar chronische ziekte:
frequentie + omvang epidemien nam af
epidemische ziekten verdwijnen
virulatie/ernst nam af
veranderingen 20e eeuw veroorzaakt door
hygienische maatregelen (riool, waterleiding)
groeiend levenspijl door eco
bacterioogie –> vaccins
antiobiotica (na 1944)
ontologisch ziektebegrip
reële vaststaande entiteiten die kunnen worden ontdekt = statische generalisaties met betrekking tot hele mensheid
sociaal-constructivistisch ziekebegrip
ziekten zijn veranderlijke processen die in maatschappij en cultuur worden geconstrueerd= dynamisch begrip mbt individuen
14/15e eeuw
humoraal-pathologie lichaamssappen bloed,gal,slij, hingen samen met elementen lucht, water, aarde en licht
er werd gekeken naar mens als geheel
tot 18e eeuw
ziektecategorieën, ziekte van individu stond centraal. geen diagnoses, alle ziektes hadden ander beloop
was holistisch en biografisch
va 19e eeuw
specificiteitsdenken en klinische methode;
specitifiteitsrevolutie ging samen met opkomst klinische methode: was eerst puur observationeel
ook bacteriologischerevolutie: ziekte werd gekoppeld aan micro-organisme –> meerdere mensen zelfde ziekte
opkomst genetica: oorzaak voor ziekte werd in lichaam gezocht
jaren 50
opkomst protoziekten
hoge bloeddruk wordt gezien als proxy-indicator voor andere ziektes
21 eeuw
genetic markers
aan de hand van genetica voorspelt of iemand ziekte gaat krijgen
bv borsten preventief laten verwijderen
daardoor ook meer vooral medicijnen gebruiken, wat mensen juist ziek maakt
verschil infectie en chronische ziekten
infectie= 1 oorzaak chronisch= multimorbiditeit
systeem biologie
tegenwoordig weer meer aandacht voor geheel, interactie tussen ziektefactoren lichaam en omgeving
beetje als humorenleer
framen van ziektes
veranderlijk wetenschappelijk denken
ziektes als frame
veranderlijk maatschappelijk denken
ziektes krijgen een andere maatschappelijke betekenis 21e eeuw
veranderingen in hoe ziektes als frame fungeren
essentieel voor culturele identiteit van patienten en artsen
bepalend voor organisatie vd gezondheidszorg
