#1 NLPZ- Leki Flashcards
Który NLPZ oprócz hamowania COX inaktywuje wolne rodniki tlenowe?
Sulindak
Który NLPZ jest stosowany w zabiegach operacyjnych w celu obniżenia temperatury ciała?
Paracetamol
Które NLPZ wykazują mniejsze ryzyko uszkodzeń żołądka?
Selektywne inhibitory COX-2
Geneza zaburzeń żołądkowo-jelitowych przy stosowaniu NLPZ
Prostaglandyny w żołądku hamują wytwarzanie kwasu i zwiększają syntezę śluzu, a NLPZ hamują COX-1 produkujące te prostaglandyny
Geneza zaburzeń czynności nerek przy stosowaniu NLPZ
Przy stosowaniu NLPZ dochodzi do spadku syntezy prostaglandyn PGE2 i PGI2, które są odpowiedzialne za utrzymanie przepływu nerkowego
Kwas acetylosalicylowy (Aspiryna)
Nieselektywny inhibitor COX
ZASTOSOWANIE: przeciwzapalne oraz leczenie i zapobieganie chorobom układu sercowo-naczyniowego, rak okrężnicy i odbytu, Alzheimer
Nieodwracalnie hamuje COX, przez co wykorzystywana jest jako lek przeciwkrzepliwy
PODANIE: p.o
DZ. N: typowe dla NLPZ, a dodatkowo: salicylizm, zespół Reya, gastrotoksyczność, ryzyko mikrokrwawień ze śluzówki żołądka, działanie przeciwpłytkowe
ASA podawany z WARFARYNĄ zwiększa ryzyko krawienia, nasila działanie WARFARYNY
PRZECIWWSKAZANY w dnie moczanowej, bo aspiryna hamuje wydalanie kw. moczowego
Przeciwwskazania do stosowania ASA
Astma oskrzelowa
Cukrzyca
Mocznica
Tężyczka
Podatność na krwawienia
Choroba wrzodowa
Ciąża: Ili trymestr
Nie stosować poniżej 12 r.ż. , ryzyko wystąpienia zespołu
Reye’a
Mechanizm działania przeciwzakrzepowego ASA
Nieodwracalne zahamowanie COX w śródbłonku prowadzi do spadku syntezy prostaglandyn o działaniu antyzakrzepowym- ASA miałby działania prozakrzepowe, ale komórki śródłbłonka posiadają jądra komórkowe i szybko syntetyzują nowe COX (w ciągu 6-12h)
Nieodwracalne zahamowanie COX w płytkach prowadzi do spadku syntezy tromboksanu będącego mediatorem agregacji płytek- w ten sposób ASA działa przeciwpłytkowo i przeciwzakrzepowo, bo płytki nie mają jąder i są pozbawione COX dożywotnio (czyli na 8-10 dni)
Paracetamol
W niewielkim stopniu selektywnie blokuje COX-2, ale także COX-3 w OUN
ZASTOSOWANIE: przeciwbólowe, przeciwgorączkowe
Ma SŁABE działanie przeciwzapalne
Nie wykazuje DZ. N żołądkowo-jelitowych i płytkowych
PODANIE; p.o max 4g/d
Stosowany w zabiegach operacyjnych w celu obniżenia temperatury ciała
DZ.N: Początkowe objawy zatrucia to nudności i wymioty, późne to hepatotoksyczność (spowodowane przez toksyczną dawkę 10-15g). W zatruciu trzeba zastosować ACETYLOCYSTEINĘ lub METIONINĘ
Geneza potencjalnie śmiertelnego działania paracetamolu
- Wysycenie enzymów sprzęgających paracetamol
- Przekształcenie paracetamolu do N-acetylo-p-benzochinoiminy.
- Gdy nie zostanie inaktywowany przez sprzęganie z glutationem (leki zwiększające st. glutationu- ACETYLOCYSTEIN/ METIONINA), to spowoduje martwicę hepatocytów
Koksyby
Selektywne inhibitory COX-2
Celekoksyb, parekoksyb, etorikoksyb
Wskazane u osób, u których inne NLPZ mogą powodować poważne działania niepożądane ze strony układu pokarmowego.
Mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Przed ich podaniem trzeba ocenić ryzyko sercowo-naczyniowe
Celekoksyb i Etorikoksyb
Selektywny inhibitor COX-2
PODANIE: p.o
ZASTOSOWANIE: RZS, zwyrodnienia stawów
DZ. N: Zakrzepica, Zespół Stevensa-Jonsona, infekcje górnych dróg oddechowych
Przeciwwskazane u pacjentów z chorobą wrzodową ze względu na wpływ COX-2 na gojenie wrzodów; zaburzenia nerek i wątroby; choroby zakrzepowo-zatorowe
Parekoksyb
Prolek waldekoksybu
ZASTOSOWANIE: ból pooperacyjny
PODANIE: i.v i.m
DZ. N; poważne reakcje skórne
Ostrożnie stosować u osób z nieprawidłową czynnością nerek, gdyż może powodować ich niewydolność.
Może także wywoływać niedokrwistość pooperacyjną
Ibuprofen
Nieselektywny inhibitor COX
ZASTOSOWANIE: przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne
Wykazuje najmniejsze ryzyko ciężkich żołądkowo-jelitowych DZ. N
PRZECIWWSKAZANIA: Podeszły wiek
PODANIE: p.o p.r i.v
Występuje izomer DEKSIBUPROFEN, który ma silniejsze działanie, więc można stosować mniejszą dawkę, a to skutkuje mniejszym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych
Ketoprofen
Nieselektywny inhibitor COX
ZASTOSOWANIE: bóle ostre i przewlekłe (reumatyczne, zwyrodnieniowe, pourazowe),
PODANIE: często w formie żelu;
Dobrze przenika do płynu stawowego, przez co w płynie maziowym osiąga wyższe stężenie niż w osoczu
Oprócz COX, hamuje również LIPOOKSYGENAZĘ
Ma największe ryzyko KRWAWIEŃ Z GÓRNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO
DZ. N:
1. Uszkodzenie błony śluzowe PPOK
2. Nefrotoksyczność
3. Zahamowanie agregacji płytek
4. Indukcja napadu astmy
5. Wzrost ciśnienia tętniczego
Występuje również izomer DEKSKETOPROFEN, który jest 2 razy silniejszy
Diklofenak
Nieselektywny inhibitor COX (lekka preferencja COX-2)
ZASTOSOWANIE: bóle stawowe (żel lub maści), zabiegi okulistyczne (krople)
Rzadziej niż inne NLPZ powoduje owrzodzenia przewodu pokarmowego
Najczęściej ze wszystkich NLPZ uszkadza wątrobę
DZ. N:
1. Uszkodzenie błony śluzowe PPOK
2. Nefrotoksyczność
3. Zahamowanie agregacji płytek
4. Indukcja napadu astmy
5. Wzrost ciśnienia tętniczego
Dobrze przenika do płynu stawowego, gdzie się kumuluje przez co wykazuje dłuższe działanie niż wynikałoby to z jego okresu półtrwania.
Meloksykam
Selektywny inhibitor COX-2
ZASTOSOWANIE: RZS
DZ. N:
1. Uszkodzenie błony śluzowe PPOK
2. Nefrotoksyczność
3. Zahamowanie agregacji płytek
4. Indukcja napadu astmy
5. Wzrost ciśnienia tętniczego
Nimesulid
Preferencyjny inhibitor COX-2
ZASTOSOWANIE: bolesna miesiączka
PRZECIWWSKAZANIA: gorączka, ze względu na swoją hepatotoksyczność
W jaki sposób osiągane jest działanie przeciwzapalne NLPZ?
Przez inhibicję COX-2
Działania niepożądane Ketoprofen, Diklofenak i Meloksykam
- Uszkodzenie błony śluzowe PPOK
- Nefrotoksyczność
- Zahamowanie agregacji płytek
- Indukcja napadu astmy
- Wzrost ciśnienia tętniczego
