PD 10.4 Obesitas bij kinderen Flashcards
Hoe wordt er bepaald of er sprake is van overgewicht of obesitas bij kinderen en volwassenen?
Bij kinderen wordt vooral de groeicurve gebruikt om te kijken of de kinderen onder- of overgewicht hebben. De groeicurve is afhankelijk van leeftijd, geslacht en etniciteit. Bij volwassenen wordt het BMI voornamelijk als maat gebruikt.
Bij volwassenen wordt de onderstaande indeling gebruikt:
- Ondergewicht: BMI < 18.5
- Normaal gewicht: BMI 18.5-25
- Overgewicht: BMI 25-30
- Obesitas: BMI 30-35
- Morbide obesitas: BMI > 35
Bij kinderen vanaf twee jaar oud kan de volgende indeling gemaakt worden:
- Overgewicht: BMI > 25
- Obesitas graad 1: BMI > 30
- Obesitas graad 2: BMI > 35
- Obesitas graad 3: BMI > 40
De afkapwaarden zijn bij kinderen bovendien afhankelijk van de leeftijd en etniciteit van het kind. De afkapwaarde bij Hindostaanse kinderen ligt lager: aangezien ze een hogere kans hebben op het ontwikkelen van suikerziekte en hart- en vaatziekten.
Is alleen BMI voldoende om de diagnose obesitas te stellen?
Nieuwste richtlijn zegt BMI alleen is niet voldoende. Daarnaast moet je ook kijken naar de buikomtrek en naar de gezondheidstoestand.
Wie stelt overgewicht of obesitas vast?
Daarvoor opgeleide BIG-professionals en andere in een kwaliteitsregister geregistreerde professionals:
- een jeugdverpleegkundige,
- jeugdarts,
- huisarts,
- kinderarts,
- diëtist
- fysio-of oefentherapeut.
Wat is de belangrijkste oorzaak van de obesitas epidemie?
De grootste oorzaak van de obesitas epidemie: de obesogene omgeving (Wicked problem): er zitten veel lagen in. Dus om hier iets aan te veranderen, moet je de maatschappij veranderen. Ligt op het niveau van de overheid.
Waar moet je naar kijken bij een kindje die komt met overgewicht?
Biomedische screening: anamnese, LO, groeicurve. Hebben we een aanwijzing voor een ziekte? Je moet dus niet meteen denken dat het komt door te veel eten.
Wat is de prevalentie van overgewicht en obesitas bij kinderen? En welke factoren zijn daarvoor verantwoordelijk?
De prevalentie van obesitas is de afgelopen decennia erg toegenomen, zowel bij volwassenen als bij kinderen. Inmiddels heeft 15% van de kinderen overgewicht en 2-3% zelfs obesitas. Obesitas wordt multifactorieel veroorzaakt, waarbij de volgende factoren een rol spelen
- Voedselomgeving
- Eetgedrag → het Voedingscentrum heeft hier goede informatie over
- Beweeggedrag → de Nederlandse Norm Gezond Bewegen voor kinderen stelt dat kinderen dagelijks minimaal één uur matig intensief moeten bewegen (beweging waarbij hartslag omhoog gaat), in combinatie met drie keer per week spier- en botversterkende activiteiten
- Slaap
- Stress
- Aanleg en genen (BMI is voor gemiddeld 70% (30-90%) erfelijk bepaald)
- Hormonen
- Sociale en psychische factoren
- Biomedische factoren
Er is dus een interactie tussen aanleg (genen en hormonen), leefstijl (eet- en beweeggedrag) en omgeving.
Wat zijn de verschillende biomedische oorzaken die kunnen leiden tot overgewicht?
Biomedische factoren reguleren het gewicht, de eetlust en de verbranding. Mutaties in genen die vallen onder een van onderstaande vier categorieën kunnen obesitas doen veroorzaken. Dit is de minderheid, maar het moet wel herkend worden.
- Cognitieve functies: ratio (wilskracht)
- Hedonisch systeem: emotie en beloning
- Homeostatisch systeem: thermostaat en eetlust
- Hersenstam: reflexen
Wat gebeurt er bij obesitas?
De vetcellen worden ziek, de vetcellen gaan dan ook te veel hormonen maken waardoor de hypothalamus daar op een gegeven moment ongevoelig voor wordt. En andere organen ook. Bijvoorbeeld voor leptine en insuline. Leptine zorgt normaal gesproken voor suppressie van de eetlust.
Wat is de meest voorkomende oorzaak van obesitas? Maar wat moet je doen om te voorkomen dat je de andere oorzaken over het hoofd ziet?
Meestal is mutifactorieel/leefstijlfactoren de oorzaak. Maar je moet de andere zaken wel uitsluiten. Wil je dit goed doen, dan duurt dit een uur. Dat is ook de reden waarom artsen dit meestal niet doen. Om het makkelijker te maken: checkoorzakenovergewicht.nl. Dit is een screentool van de rode vlaggen. Het screent op de richtlijnen: Nederlandse Norm Gezond Bewegen en Goede Voeding. Thuis vullen de ouders de vragenlijsten in. En hiermee gaan de zorgverleners vervolgens aan de slag.
Wat zijn de verschillende oorzaken van obesitas?
- Medicatie-geïnduceerd
- Hormonaal
- Syndromaal genetisch
- Niet-syndromaal genetisch
- Chronische ziekte immobiliteit
- Hypothalame schade
- Multifactorieel (leefstijlfactoren)
Wat zijn de gevolgen van obesitas op de kinderleeftijd?
- Hypertensie: 50%
- Gewrichtsklachten: 50%
- Lever steatosis: 50%
- Dyslipidemie: 50%
- OSAS: 14%
- DM2: 0,7%, Voorstadium 14%
- Laag zelfbeeld, pesten, somber, depressieve klachten
- Vroege puberteit, Polycysteus ovarium syndroom
In dit stadium is het nog reversibel (dit is dus ook een vorm van preventie op het individu: je wilt voorkomen dat het tot ziekte leidt: dit geldt voor een deel van de aandoeningen). Het kan op volwassen leeftijd alleen maar erger worden. Daarom is preventie en behandeling van obesitas op de kinderleeftijd erg belangrijk.
Wat is het probleem van obesitas op de kinderleeftijd?
- Prevalentie obesitas <18y is hoog en stijgt: 124 miljoen kinderen
- Nederland: 105.000 kinderen
- 70-90% worden volwassenen met obesitas
- Met obesitas gerelateerde ziekten:
- Na 40 jaar follow up: 1% mortaliteit aan hart en vaatziekten
- DM2 na 13 jaar follow up: 80% microvasculaire ziekten
Wanneer verwijzen naar kinderarts bij overgewicht?
Verwijzing naar kinderarts
- Bij ‘afwijkende’ waarden
- Waarden buiten het referentie gebied voor leeftijd en geslacht
- Glucose >5,6 mmol/l (nuchter)
Wat is het gewicht gerelateerd gezondheidsrisico?
Bepaald je gezondheidsrisico op basis van BMI en aanwezige risicofactoren of co-morbiditeit.
Wat is stap 1 van de behandeling van overgewicht?
Gecombineerde leefstijlprogramma’s: voeding, beweging en gedrag. Dit is effectief: gewichtsafname + kinderen worden gezonder. Er wordt gesproken van een succesvolle behandeling als er een gewichtsreductie van meer dan 5% wordt behaald. Iedereen reageert anders op een behandeling. Dus je moet ook mensen hun verwachtingen managen, mensen gaan ook niet opeens heel dun worden door de behandeling.
Wanneer spreken we van een succesvolle behandeling bij obesitas bij kinderen?
Uitgegroeide kinderen: >5% gewichtverlies. kinderen in de groei: gewicht stabilisatie.
Wat zijn de stappen van behandeling bij kinderen met obesitas?
- Step 1: Leefstijl
- Step 2: Farmacotherapie: bijwerkingen op het maagdarmkanaal (je geeft alleen medicatie om de leefstijl te versterken.
- Step 3: Bariatrische chirurgie.
Welke Farmacotherapie bij kinderen is goedgekeurd voor overgewicht?
Voor kinderen alleen liraglutide en semaglutide goedgekeurd.
Waar zorgt farmacotherapie voor?
Hormonale werking op regelsystemen van gewicht en eetlust:
- Beloningssysteem in balans
- Neuro-endocrien minder eetlust
- Tragere maagontlediging
- Meer insuline gevoeligheid
