HC.13.1 - Van laboratoriumonderzoek naar medicijn / Evidence based medicine Flashcards
wat zijn de randvoorwaarden waar geneesmiddelen aan moeten voldoen?
farmacologische voorwaarden en het organistorische deel
wat zijn de farmacologische voorwaarden?
- werking vs bijwerking (window wordt therapeutische bandbreedte genoemd)
- toediening/ dosering
wat is farmacodynamiek?
wat doet het lichaam met het geneesmiddel?
- receptorbinding
- signaaltransdcutie
- farmacologische effecten
- ???
wat zijn de klassieke bindingsplaatsen?
- receptoren
- enzymen (topoisomerase remmers, imatinib)
- ionkanalen: geven ion van buiten en binnen door
- transporter eiwitten: vervoeren glucose bijv.
wat zijn tyrosine kinase remmers?
hebben werking op receptoren en enzymen
wat zijn de ongewone bindingsplaatsen?
- cytoskelet (paclitaxel/taxol)
- DNA/RNA (DNA = cisplatine)
- ???
wat zijn de soorten geneesmiddelen wat betreft chemische identiteit?
- natuurlijke moleculen: variabele grootte en soort
- synthetische middelen: reguleren van de opname en specificiteit
waar kun je de synthetische middelen in opdelen?
- klassiek: small molecules; opname (oraal) = goed, specificiteit = wisselend
- RNA: vaccins, ASO’s; opname = slecht (IV, IM), specificiteit = hoog
- antibodies; opname (SC, IV) = matig, specificiteit = hoog
wat is farmacokinetiek?
hoe gaat het lichaam ermee om? kun je een klinisch toepasbare dosering ontwikkelen?
waarvoor moeten we nog proefdieren gebruiken?
- farmacokinetische factoren zijn niet te overzien in silico of in vitro (belangrijkste reden voor uitval medicijn)
- effectiviteit en toxiciteit zijn moeilijk te voorspellen in silico en in vitro (dieren lossen dit gedeeltelijk op)
wat brengt de industrie in een ontwikkelingsproces?
- biochemische expertise (small molecule library)
- financiën
- marktgericht (patent, opbrengst, marktpositie)
wat brengt de academie in een ontwikkelingsproces?
- klinische expertise
- volksgezondheid
wat is de opbouw van het ontwikkelingsproces en welke tijd is daarvoor nodig?
we kijken naar de ontdekkingsfase
1. therapeutisch concept
2. target selection
3. target validation
4. lead finding
5. lead optimization
wat is een therapeutisch concept?
op wat voor ziekte gaan we ons richten (zeldzame ziektes zijn hier minder gewild)
wat is target selection?
wat zijn de ziekteveroorzakers? hierbij moet de bindingsplaats geïdentificeerd worden (farmacodynamiek). als dit niet bekend is kun je genomics en proteomics gebruiken
wat is targeted validation?
veroorzaakt gen wel de verwachte ziekte/verandering? hierbij moduleer je een gen in een cel of dier. hierbij heb je transgene (gen inbrengen) of knockout (remmen) genen.
wat is lead finding? (duurt 4-5 jaar)
hierbij wordt de small molecule gebruikt die het beste bindt. hierbij heb je een lead compound (1-3) die wordt dus gevonden door high throughput screening. deze moet goede farmacologische eigenschappen hebben
wat is lead optimization?
hierbij test je het in kweken en het resultaat hieruit is de candidate drug
wie doet de preklinische fase (4-5 jaar)?
dit doet de academie weer zelf. hier gaan we naar farmacokinetiek kijken. dus dit doen we op diermodellen
hoelang duurt een onderzoek naar geneesmiddel?
18-20 jaar
