Biologie - 1 Functionele bouw van de cel Flashcards
1
Q
In welke organisatieniveaus wordt de biosfeer ingedeeld? (8)
A
biosfeer (deel waar organismen voorkomen)
- ecosysteem (omvat meerder biotopen)
- levensgemeenschap
- populatie
- organisme
- stelsel
- orgaan
- weefsel
- cel
2
Q
Welke 2 basisvormen onderscheid je wanneer je cellen microscopisch bekijkt?
A
prokaryote en eukaryote
3
Q
Wat voor een structuur hebben prokaryote?
A
eenvoudige
4
Q
Waaruit bestaan prokaryote?
A
cytoplasma waarin het DNA of desoxyribonucleïnezuur en alle overige moleculen rondzweven
5
Q
Hoe heet het DNA van prokaryote specifiek? Waarom?
A
naakt DNA
het heeft geen ondersteunende eiwitten of histonen
(zweeft vrij rond in cytoplasma)
6
Q
Door wat wordt de celinhoud van een prokaryoot omgeven?
A
Door een celmembraan, rigide celwand en een kapsel
7
Q
Kunnen prokaryoten zelfstandig leven?
A
ja
-> eencellige organismen
-> ze worden opgedeeld in de domeinen van de archaea en de bacteria
8
Q
In welke 2 domeinen worden de prokaryoten opgedeeld op een paar uitzonderingen na?
A
Archaea en de Bacteria
9
Q
Wat was er eerst, prokaryote of eukaryote cellen?
A
prokaryoten
10
Q
Wat voor een structuur hebben eukaryote?
A
complexere structuur
11
Q
Wat wat bestaan eukaryote cellen?
A
- membraneuze compartimenten
- celorganellen
- niet-membraneuze organellen of celstructuren
12
Q
In welke domeinen zitten alle organismen die bestaan uit 1 of meerdere eukaryote cellen?
A
domeinen van de Eukaryoten of Eukarya
13
Q
Wat is de celgrootte van de meeste eukaryote cellen?
A
tussen 10 en 100µm
14
Q
Wat is het bekendste instrument om cellen en weefsels te bestuderen?
A
de lichtmicroscoop
15
Q
Wat is de max vergroting van de LM?
A
2000 keer groter
16
Q
Door wat worden cellen omgeven?
A
door een celmembraan
17
Q
Wat doet het celmembraan?
A
- houdt inhoud cel of het intracellulaire milieu samen
- schermt cel af van uitwendige of extracellulaire milieu
18
Q
synoniem inwendige milieu
A
intracellulaire milieu
19
Q
synoniem uitwendige milieu
A
extracellulaire milieu
20
Q
Welke cellen hebben geen celwand?
A
dierlijke cellen en protozoa
21
Q
Uit wat bestaat het cytoplasma?
A
waterige vloeistof waarin de celorganellen liggen: het cytosol
22
Q
hoe heet de totale inhoud van de cel?
A
het protoplasma
23
Q
Uit wat bestaat het protoplasma?
A
- cytoplasma
- celkern
24
Q
Wat heeft het cytosol veel?
A
ionen en moleculen, zoals suikers en eiwitten
25
Welke soort plasten vind je duidelijk in het cytoplasma van plantencellen?
chloroplasten
26
Hoe werkt een elektronenmicroscoop?
Het maakt gebruik van een elektronenstraal en kan zo een object tot 10 000 000 keer vergroten
27
Waar gebeurt de productie van moleculen in elke cel?
in gespecialiseerde celstructuren in het cytoplasma, die met membranen omgeven zijn: de celorganellen
28
Wat doen de membranen van een cel?
ze laten selectief transport toe tussen het cytosol en het interne milieu van de celorganellen
29
Wat doet een celwand?
Geeft structuur en stevigheid aan de cel en bij meercelligen aan heel het organisme
30
Wat zorgt bij dieren voor de stevigheid van de cel?
hebben geen celwand dus endo- of exoskelet
31
Uit wat is de celwand van schimmels opgebouwd?
- chitine
- glycoproteïnen
- glucaan
32
Uit wat is de celwand van planten opgebouwd?
- cellulose
- hemicellulose
- pectine
- lignine
33
Wat vormt sterke cellulosevezels bij planten?
De grote hoeveelheid cellulose in de celwand
34
Wat doen de cellulosevezels?
Die zijn onderling verbonden met elkaar. Daardoor krijgt de celwand een enorm sterke structuur, als van gewapend beton
35
Hoe noemt men de laag die de celwanden van plantencellen verbindt?
het middenlamel
36
Wat is het middenlamel?
De laag die de celwand van de ene plantencel verbindt met de celwand van een andere plantencel
37
Welke stof zit er in het middenlamel?
pectine
38
Door wat zijn de plasmamembranen of celmembranen van naburige plantencellen verbonden?
door fijne poriën in de celwand, de plasmodesmata
39
Zijn plantencellen met een primaire dunne celwand slap of stevig?
vrij stevig
40
Wat is lignine?
samen met cellulose een component van hout bij houtige planten
41
Wat is het plasmodesma?
hetgene dat de plasmamebranen of celmembranen van naburige plantencellen onderling verbindt
42
Uit wat bestaat het plasmamembraan?
Uit een aaneenschakeling van fosfolipiden
43
Wat is een fosfolipide?
een vetachtige molecule met 2 hybrofobe of waterafstotende staarten en een hydrofiele of waterminnende kop.
44
Waarom oriënteren de staarten van fosfolipiden naar elkaar? Wat vormen ze zo?
omdat er zich aan beide kanten van het membraan een waterachtige oplossing bevindt.
Zo ontstaat er een fosfolipide dubbellaag, met aan de buitenzijde de hydrofiele koppen en aan de binnenzijde de hydrofobe staarten.
45
Welke cellen hebben een dubbele fosfolipide dubbellaag? 3
- de nucleus
- de mitochondriën
- de chloroplasten
46
Wat zit er tussen de fosfolipiden?
cholesterolmoleculen
47
Wat doet chlosterol?
vermindert de beweeglijkheid van de fosfolipiden
48
Wat zijn kenmerken van membranen met meer cholesterol?
- minder vloeibaar zijn
- minder flexibel zijn
49
Wat drijft er in en op een membraan tussen de fosfolipiden?
verschillende proteïnen
bv membranaire transportproteïnen
50
Wat doen de membranaire transportproteïne?
staan in voor het transport van stoffen doorheen het membraan
51
Synoniem voor het membraan dat half-doorlatend is?
selectief permeabel
52
Waar zitten de glycoproteïnen en glycolipiden?
in het membraan
53
Voor wat zorgen glycoproteïnen en glycolipiden?
zorgen voor celstabiliteit en de indificatie van de cel door andere cellen of virussen, wat belangrijk is voor de immuniteit
54
Wat bezitten dierlijke cellen rond de glycolipiden en -proteïnen?
een beschermende laag op basis van polysachariden, de glycocalyx
55
Hoe heet de laag die dierlijke cellen rond hun glycolipiden en -proteïnen hebben?
de glycocalyx op basis van polusachariden
56
Wat bevatten membranen aan de buitenkant? Wat is hun functie?
receptorproteïnen die specifieke moleculen binden, zoals hormonen
via die binding geven de receptorproteïnen een signaal door en wordt er een reactie op gang gebracht in de cel
57
Wat is er belangrijk aan receptoreiwitten?
Ze spelen een belangrijke rol in de herkenning van ziekteverwekkers en gemuteerde cellen of kankercellen
58
Wat zorgt er naast de celwand ook nog voor stevigheid en structuur bij eukaryote cellen?
intracellulair netwerk van proteïnevezels
59
Wat is het cytoskelet?
het strucuele intracellulaire netwerk van proteïnevezels (stevigheid, structuur) dat verbonden is met het plasmamebraan en de celorganellen
60
Uit welke 3 proteïnevezels is het cytoskelet opgebouwd?
- microtubuli
- microfilamenten
- intermediaire filamenten
61
Wat zijn microtubuli
fijne, onvertakte en buisvormige proteïnevezels opgebouwd uit tubuline
62
Hoe komt het dat er door de microtubuli altijd dynamiek is in de cel?
die wordt voortdurend opgebouwd en afgebroken
63
synoniem transportblaasjes
vesikels
64
welk voordeel halen transportblaasjes of vesikels uit het microtubuli?
daarmee kunnen ze zich verplaatsen doorheen het cytosol
65
Wat zijn microfilamenten?
onvertakte protëinevezels opgebouwd uit actine of in mindere mate myosine
66
Wat doen microfilamenten?
maken celbeweging of celcontractie mogelijk
67
Wat zijn intermediaire filamenten?
geeft de huid bv sterkte en elasticiteit
68
Vanuit waar groeien microtubuli?
vanuit een groeicentrum dat vlak bij de nucleus ligt: het centrosoom
69
Uit wat bestaat het centrosoom?
2 centriolen of het centriolenpaar
70
Uit wat is het centriolenpaar opgebouwd?
tubuline en omgeven door een dichte massa proteïnen
71
Wat is de functie van centriolen tijdens de celdeling?
ze vormen het ankerpunt waaruit de microtubuli de chromosomen verdelen over de 2 dochtercellen
72
Bij welke soort cellen komen centriolen en het centrosoom enkel voor?
bij dierlijke cellen
73
Door wat wordt de celkern omhuld?
door het kernomhulsel bestaande uit 2 fosfolipide dubbellagen
74
Wat zijn de kernporiën?
de openingen gevormd door de verbinding van de beide kernmembranen
75
Met wat is is het buitenste kernmembraan verbonden?
met het ruw endoplasmatisch reticulum
76
Wat voor moleculen komen er in het RER terecht?
moleculen die de celkern willen verlaten, komen via de kernporie daar terecht
77
Wat zit er onder het binnenste kernmembraan?
het kernplasma of nucleoplasma
78
synoniem kernplasma
nucleoplasma
79
Wat bevindt zich in het nucleoplasma?
het DNA dat de genetische informatie voor de bouw en de werking van de cel en bij uitbreiding van het hele organisme bevat.
80
Hoe kan DNA in de celkern aanwezig zijn?
als chromatine of als chromosomen
81
Hoe heten de donkere, korrelige stucturen in de nucleus?
de kernlichaampkes of nucleoli
82
synoniem kernlichaampjes
nucleoli
83
Wat doen de nucleoli?
staan in voor de vorming van ribosomaal RNA en ribosomale proteïnen
-> zijn de productie- en asseblageplaatsen voor ribosomale subeenheden
84
Waar komen ribosomen voor?
bij alle levensvormen
85
Uit wat zijn ribosomen opgebouwd?
2 subunits: een grote subunit en een kleine
-> opgebouwd uit rRNA en ribosomale proteïnen
86
Waarom worden ribosomen niet gezien als klassieke celorganellen? Wat dan wel?
omdat ze niet uit membranen zijn opgebouwd
celstructuren of niet-membraneuze organellen
87
Voor wat staan de vrij zwevende proteïnen in?
voor het cytoplasma
88
Voor wat staan de membraanebonden ribosomen in?
Ze produceren proteïnen voor membranen, voor celorganellen en voor export buiten de cel
89
Wat vormt het endoplasmatisch reticulum?
een netwerk van verbonden membraanzakken: de cisternen
90
Wat zijn de cisternen?
een netwerk van verbonden membraanzakken
91
In wat deel je het endoplasmatisch reticulum op?
in het glad en het ruw endoplasmatisch reticulum
92
Wat is het RER?
een verderzetting van het buitenste kernmembraan met op de buitenzijde van het membraan ribosomen
93
Wat is het SER?
een buisvormig netwerk van membranen zonder ribosomen dat in verbinding staat met het RER
94
Wat gebeurt er in het SER? (3)
- lipiden gesynthiseerd
- opslagfunctie
- ontgifiting of detoxificatie
95
Via waar worden de moleculen die door het endoplasmatische reticulum geproduceerd zijn afgesplitst?
via kleine transportblaasjes of vesikels
96
synoniem golgi-apparaat?
Het golgicomplex
97
Wat is het golgi-apparaat?
een celorganel dat bestaat uit een aantal parallelle membranen of cisteren
98
Uit welke 2 gebieden bestaat het golgi-apparaat?
- cisgebied (in buurt van het ER)
- transgebied (naar plasmamembraan georiënteerd)
99
Wat doet het golgi-apparaat?
staat in voor nabewerking of modificatie van de proteïnen en lipiden die uit het ER via transportblaasjes aan in het cis-gebied komen, versmelten met de cisternen van het apparaat en gesorteeds, verpakt en tijdelijk opgelagen worden
100
Wat zijn lysosomen?
speciale golgiblaasjes die bestaan uit een membraan dat vocht met verteringsenzymen omgeeft
101
Als wat functioneren de lysosomen?
als een intracellulair verteringssysteem
102
Wat noemen we heterofagie?
de vertering van extracellulair materiaal, zoals ziekteverwekkers door een witte bloedcel door lysosomen
103
Aan welke 2 fagieën doen lysosomen?
- heterofagie (vertering extracellulair verteringssysteem)
- autofagie (afbreken van de oude of beschadigde eigen celorganellen)
104
Wat zijn vacuolen?
met vocht gevulde blaasjes, omgeven door een vacuolemembraan of tonoplast
105
synoniem vacuolemembraan
tonoplast
106
Welke plantaardige cellen bevatten meerdere kleine vacuolen die later samensmelten tot 1 grote centrale vacuole?
jonge plantaardige cellen
107
Wat voor functie heeft de vacuole in de plantencel?
belangrijke structuurfunctie
108
synoniem spanningsdruk van vacuole op celwand
turgor
109
Bezitten dierlijke cellen een vacuole?
bijna niet tot geen
110
Wat zijn mitochondriën?
meerdere ellipsvormige organellen in het cytoplasma die omgeven zijn door een dubbele fosfolipide dubbellaag
111
Wat is de internmembraanruimte?
de tuimte tussen het buitenste en het binnenste membraan bij een mitochindrion
112
Wat zijn de cristae?
sterke plooien die naar binnen toe instulpen van het binnenste membraan
113
Wat is de matrix?
de binneste ruimte van een mitochondtrion
114
functie mitochondriën
verbranding van voedingsstoffen (aerobe celademhaling: vereist zuurstof)
115
Wat zijn proplastiden?
plastiden die nog moeten differentiëren in functie van de cel waarin ze gevormd zijn
116
Wat zijn chloroplasten?
- meest voorkomende plastide
- nodig om aan fotosynthese te doen
- bladgroenkorrels
117
door welk pigment wordt fotosynthes mogelijk gemaakt?
chlorofyl
118
synoniem bladgroenkorrels
chloroplasten
119
Wat zijn chromoplasten?
- synthetiseren carotenoïden en slaan die op
120
Wat zijn leukoplasten?
groep plastiden die ingedeeld zijn op basis van specifieke moleculen die worden gesynthetiseerd en opgeslagen
121
Wat zijn amyloplasten?
leukoplasten die zetmeel opslaan in grote granulen, vooral in de wortels van de plant
122
Wanneer kunnen leukoplasten omgezet worden in chlorplasten?
onder invloed van licht
123
Komen plastiden voor in dierlijke cellen?
nee
124
Wat is het stroma?
de gevulde ruimte ddie omgeeft wordt door het binnenste membraan van de chlorplasten
125
Wat bevindt zich in het stroma?
- enzymen
- ribosomen
- DNA
- complex membraansysteem (bestaande uit meerdere opeengestapelde schijfvormige structuren)
= thylakoïden
126
Hoe heten de meerdere opeengestapelde schijfvormige structuren waaruit het complex membraansysteem van het stroma is opgebouwd?
thylakoïden
127
Wat zijn thylakoïden?
- gevouwen membranen waarin chlorofylmoleculen zitten
- opeengestapeld in zuilen, die we grana noemen
128
Hoe noemen we de opeengestapelde zuilen van thylakoïden?
grana
