8: Οινοποίηση λευκών και γλυκών κρασιών Flashcards
WSET Level 3 in Wines - Chapter 8
Οινοποίηση ξηρών λευκών κρασιών (Dry White Winemaking)
- Σταφύλια (Grapes)
- Διαλογή σταφυλιών (Grape Sorting) - προαιρετικό
- Απορραγισμός (Destem) - προαιρετικό
- Σύνθλιψη (Crush) - προαιρετικό
- Επαφή με τις φλούδες (Skin Contact) - προαιρετικό
- Πίεση (Press)
- Χυμός πίεσης (Press Juice)
- Διαύγαση (Clarification) - προαιρετικό
- Αλκοολική ζύμωση (Alcoholic Fermentation)
- Απολάσπωση παχέων οινολασπών (Rack Off Gross Lees)
- MLF - προαιρετικό
- Ανάμειξη (Blend) - προαιρετικό
- Ωρίμαση (Maturation) - προαιρετικό
- Ανάμειξη (Blend) - προαιρετικό
- Διαύγαση και σταθεροποίηση (Clarification And Stabilisation) - προαιρετικό
- Συσκευασία (Packaging)
Σημαντικές επιλογές στη λευκή οινοποίηση - Επαφή με τη φλούδα (Skin Contact)
- Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο χυμός παραμένει σε επαφή με τις φλούδες για μικρό χρονικό διάστημα, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος οξείδωσης. Τα σταφύλια συνθλίβονται, ο χυμός ελεύθερης ροής διαχωρίζεται και ο υπόλοιπος αποστέλλεται στο πιεστήριο.
- Μερικοί οινοποιοί γεμίζουν το πιεστήριο με ολόκληρα τσαμπιά από σταφύλια που δεν έχουν υποστεί πίεση(ήπια διαδικασία, μειώνει τον κίνδυνο οξείδωσης, οδηγεί σε κρασιά με περισσότερη καθαρότητα και λεπτότητα).
- Οι αρωματικές ποικιλίες διατηρούνται σε επαφή με τις φλούδες για σύντομο χρονικό διάστημα για να αυξηθεί η ένταση των αρωμάτων, της γεύσης και τη υφής. Αυτό συμβαίνει σε αρκετά χαμηλή θερμκρασία ώστε να εμποδιστεί η ζύμωση και διαρκεί λίγες ώρες.
Σημαντικές επιλογές στη λευκή οινοποίηση - Καθαρότητα του χυμού (Clarity Of The Juice)
- Επειδή ο φρεσκοπιεσμένος χυμός εξακολουθεί να περιέχει ίχνη κυττάρων από τη φλούδα των σταφυλιών, ο χυμός πρέπει να υποστεί διαύγαση πριν ξεκινήσει η ζύμωση(καθίζηση με χρήση βαρύτητας, φυγοκέντρηση, κολλάρισμα και φιλτράρισμα).
- Μερικοί επιλέγουν να κρατήσουν μια μικρή ποσότητα ψηγμάτων μέσα, καθώς καθιστά το κρασί λιγότερο ευαίσθητο στην οξείδωση και ενισχύει την πολυπλοκότητα και το σώμα. Αυτή η τεχνική δεν χρησιμοποιείται σε αρωματικές ποικιλίες.
Σημαντικές επιλογές στη λευκή οινοποίηση - Θερμοκρασία και δοχείο ζύμωσης (Fermentation Temperature And Vessel)
- Η βέλτιστη θερμοκρασία για τη ζυμώση λευκών κρασιών είναι μεταξύ 12°C και 22°C.
- Η ζύμωση σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια έκφρασης του ποικιλιακού χαρακτήρα.
- Η ζύμωση σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες ενθαρρύνει την ανάπτυξη περίπλοκλων, μη φρούτωδων αρωμάτων, και προκαλεί απώλεια των φρουτώδων χαρακτηριστικών.
- Ζήμωση σε ανοξείδωτο ατσάλι(μηχανισμοί ελέγχου θερμοκρασίας).
- Ζήμωση σε βαρέλια(στεγάζονται σε δροσερά κελάρια για να αποβάλουν τη ζέση αποδοτικά, παρόλα αυτά, η ζήμωση σε βαρέλι πραγματοποιείται στο υψηλότερο όριο του εύρους θερμοκρασίας).
Επιλογές μετά τη ζύμωση και επιλογές ωρίμασης (Post Fermentation And Maturation Options)
- Ωρίμαση σε δρυ ή αποθήκευση σε αδρανή δοχεία με ή χωρίς Oak Chips ή Oak Staves.
- Χρήση των φίνων οινολασπών για να προσθεθεί υφή και γεύση.
- Επιλογή ή απόρριψη της MLF.
Ανάμειξη (Blending)
- Βοηθάει στη σταθερότητα, στην ισορροπία και στη δημιουργία ενός συγκεκριμένου στυλ.
- Για λευκά κρασιά με ποικιλιακό χαρακτήρα, η ανάμειξη γίνεται περισσότερο για την διασφάλιση τη σταθερότητας, παρά για την ενίσχυση της πολυπλοκότητας.
- Το αντίθετο ισχύει για μη αρωματικές ποικιλίες όπως το Chardonnay όπου ο οινοπραγωγός μπορεί να πραγματοποιήσει επαφή με τις οινολάσπες, MLF και χρήση δρυός σε διαφορετικές παρτίδες κρασιου(αυτές μπορούν μετά να αναμειχθούν ώστε να επιτευχθεί ένα πιο πολύπλοκο στυλ).
Διαύγαση και σταθεροποίηση (Clarification And Stabilisation)
- Τα περισσότερα λευκά κρασιά θα υποστούν ένα είδος κολλαρίσματος και/ή φιλτραρίσματος για να βελτιωθεί η διαύγεια και η σταθεροποίηση τους.
- Οποιδήπωτε θολό στοιχείο ή ίζημα είναι πολύ πιο εμφανή στα λευκά κρασιά.
- Τα κρασιά με υπολειμματικά σάκχαρα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο βακτηριακών λοιμώξεων και γι’ αυτό χρησιμοποιείται αποστειρωτικό φιλτράρισμα.
Μεγάλου όγκου φτηνά λευκά κρασιά
- Όχι ιδιαίτερα περίπλοκα και δεν προορίζονται για ωρίμαση.
- Μερικά είναι μονοποικιλιακά(όνομα ποικιλίας στην ετικέτα), άλλα είναι ανάμειξη διαφορετικών ποικιλιών(ξηρό λευκό ή φρουτώδες λευκό στην ετικέτα).
- Με την ανάμειξή είναι ευκολότερο να παραχθεί μεγαλύτερος όγκος.
- ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ: Pinot Grigio, Chardonnay
- Και τα δύο ωριμάζουν εύκολα.
- Η χαμηλή οξύτητα σε θερμά κλήματα μπορεί να διορθωθεί στο οινοποιείο.
- Ο συγκρατημένος ποικιλιακός χαρακτήρας απευθύνεται σε ένα ευρύ φάσμα πελατών.
- Chardonnay (χωρίς δρυ) = ροδάκινο και πεπόνι.
- Chardonnay (με δρυ) = επιπλέον βανίλια και τοστ.
- Και τα 2 στυλ μπορούν να έχουν υπολλειματικά σάκχαρα για να είναι πιο ελκυστικά στο ευρύ κοινό.
- Pinot Grigio (συνήθως χωρίς δρυ) = ελαφριά αρώματα αχλαδιών, ελαφρύ σώμα, μέτρια οξύτητα.
- Επειδή το Sauvignon Blanc είναι δημοφιλές χρησιμοποιείται καμιά φορά σε μεγάλου όγκου παραγωγής, αλλα σπάνια σε χαμηλές τιμές. Αν δεν έχει ωριμάσει καλά, επικρατούν τα φυτικά αρώματα.
Μεγάλου όγκου φτηνά λευκά κρασιά - Επιλογές οινοποίησης (Winemaking Choices)
- Πολλά από αυτά τα κρασιά έχουν ως βάση καθαρά, απλά πρωτογενή αρωματικά και γευστικά χαρ/κα φρούτου και χρειάζονται προσεκτική διαχείριση στο οινοποιείο για την αποφυγή οξείδωσης (SO2).
- Απορραγισμός(οι ρώγες διαχωρίζονται από τα κοτσάνια), σύνθλιψη και στη συνέχεια πίεση.
- Τα μεγάλου όγκου φτηνά καλλιεργούνται σε θερμές ή ζεστές περιοχές, επομένως χρειάζεται όξυνση.
- Ο χυμός θα υποστεί έντονη διαύγαση πριν από τη ζύμωση προκειμένου να διασφαλιστούν τα φρούτωδη χαρ/κα.
- Η καθίζηση είναι αργή, κρατώντας χρήσιμο χώρο στη δεξαμενή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όπου είναι εφικτό μπορεί χρησιμοποιηθεί φυγόκεντρωτής ή φίλτρο για να επιταχυνθεί η διαδικασία.
- Ζύμωση σε ανοξείδωτες δεξαμενές σε χαμηλές θερμοκρασίες(διατήρηση φρουτώδη χαρακτήρα).
- Ζύμες του εμπορίου θα χρησιμοποιηθούν για να εξασφαλιστεί μια γρήγορη, αξιόπιστη ζύμωση.
- Η MLF μπορεί να αποφευχθεί με την ψύξη του κρασιού και την προσθήκη SO2 ώστε να διατηρηθούν οι πρωτογενείς γεύσεις και η οξύτητα. Κάποια Chardonnay ίσως υποστούν MLF.
- Θα απομακρυνθεί από τις οινολάσπες του αμέσως μετά τη ζύμωση και θα αποθηκευτεί σε αδρανές δοχείο.
- Η παλαίωση σε βαρέλι είναι ακριβή(Oak Chips ή Oak Staves)
- Πολλά Chardonnay περιέχουν υπολειμματικά σάκχαρα. Θα ζυμωθούν μέχρι να χαρκτηριστούν ξηρά και μετά θα προστεθεί το RCGM.
- Τα κρασία είναι διαυγή, χωρίς ίζημα(γίνεται σταθεροποίηση, κολλάρισμα και αποστειρωτικό φιλτράρισμα).
- Η διάρκεια στο ράφι είναι μικρή γι’ αυτό και κατά την εμφιάλωση θα αναπληρωθούν τα επίπεδα SO2 ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος της οξείδωσης.
Παραγωγή Premium λευκών κρασιών
Οι πρακτικές οινοποίησης για Premium λευκά κρασιά συχνά δεν ακολουθούν μια ακριβή φόρμουλα και οι καλύτεροι οινοποιοί θα προσαρμόσουν τις τεχνικές τους σύμφωνα με τις συνθήκες του τρύγου, τα αμπελοτόπια και το στυλ του κρασιού που θέλουν να κάνουν.
Αρωματικές λευκές ποικιλίες
- Τα κρασιά από αυτές τις ποικιλίες σταφυλιού έχουν έντονα αρώματα και γεύσεις.
ΑΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ:
1.Sauvignon Blanc
2.Riesling
3.Muscat
4.Gewürztraminer
5.Torrontés
6.Viognier
- Ο σκοπός του οινοποιού είναι η διατήρηση και η ενίσχυση του πρωτογενούς φρουτώδη χαρακτήρα.
Sauvignon Blanc
- Εντονα αρωματικό, υψηλή οξύτητα.
- Πρώιμη ωρίμαση, κατάλληλο για ψυχρά κλίματα.
- Καταναλώνεται νεαρό.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ PREMIUM SAUVIGNON BLANC:
Κοιλάδα του Λίγηρα (Sancerre, Pouilly Fumé)
- Ψυχρό κλίμα, πράσινο μήλο, σπαράγγια, βρεγμένα βότσαλα.
Νέα Ζηλανδία (Marlborough)
- Ψυχρό κλίμα αλλά με πολύωρη έντονη ηλιοφάνεια, λαγοκέρασο, σαμπούκο, γκρέιπφρουτ, φρούτα του πάθους.
Άλλες κλασικές περιοχές του νέου κόσμου:
- Νότια Αφρική, Χιλή, Margaret River(Αυστραλία - αναμειγνύεται με Sémillion)
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ PREMIUM SAUVIGNON BLANC (ΜΗ ΑΡΩΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ):
Bordeaux (Pessac-Léognan)
- Αναμειγνύεται με το Sémillion, δρύινη ωρίμαση που προσθέτει σώμα και πλούτο.
- Κρεμώδες, πικάντικο στυλ (Fumé Blanc) στην Καλιφόρνια και στο Pessac-Léognan (Bordeaux)
- Το Sauvignon Blanc ζυμώνεται σε βαρέλι.
- Χρησιμοποιούνται άγριες ζύμες (Ambient Yeast) για να αποκτήσει πολυπλοκότητα.
- Ωρίμαση με τις οινολάσπες και MLF.
- Νέα δρύινα βαρέλια, τουλάχιστον για μια ποσότητα κρασιού.
Riesling
- Είναι ικανό να δώσει διαφορετικά στυλ κρασιών από διαφορετικές περιοχές.
- Ανθεκτικό στους κρύους χειμώνες, η έκπτυξη οφθαλμών αργεί, οπότε αποφεύγεται ο ανοιξιάτικος παγετός.
- Ψυχρά κλίματα: Πράσινα φρούτα και νότες λουλουδιών.
- Θερμότερα κλίματα: Εσπεριδοειδή, πυρηνόκαρπα(χάνει λίγη απ’ τη λεπτότητα του).
- Μέση έως όψιμη ωρίμαση, μπορεί να συσσωρεύσει σάκχαρα στο αμπέλι, χωρίς να χάσει την υψηλή οξύτητα, συνεπώς ενδείκνυται για ισορροπημένα κρασιά διαφόρων επιπέδων γλυκυτητας.
- Χρησιμοποιείται ευρέως με επίδραση βοτρύτη.
- Φημίζεται για την ικανότητά του να ωριμάζει για χρόνια στη φιάλη. Αναπτύσσει γεύσεις μελιού και τοστ, ή ακόμα και βενζίνης, διατηρώντας την οξύτητα.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ PREMIUM RIESLING:
Γερμανία
- Είναι η πατρίδα του Riesling.
- Το Γερμανικό Riesling μπορεί να παραχθεί σε διάφορα επίπεδα γλυκύτητας.
- Τα γλυκά Riesling φτιάχνονται από σταφύλια με επίδραση βοτρύτη, έχουν ισορροπημένη γλυκύτητα με υψηλή οξύτητα.
Αλσατία
- Κυρίως ξηρά Riesling.
- Τα γλυκά Late Harvest και αυτά με επίδραση βοτρύτη παράγονται όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες τρύγου.
Αυστρία
- Μπορούν να έχουν όλα τα επίπεδα γλυκύτητας αλλά τα περισσότερα είναι είτε ξηρά, είτε πολύ γλυκά.
Αυστραλία (Clare Valley, Eden Valley)
- Ξηρά, υψηλή οξύτητα, αρώματα μοσχολέμονου.
ΗΠΑ (Πολιτεία Ουάσιγκτον)
- Ξηρά Riesling
ΗΠΑ (Finger Lakes AVA - πολιτεία της Νέας Υόρκης)
- Φρουτώδες, σχεδόν ξηρά Riesling
Νέα Ζηλανδία
- Φρουτώδες, σχεδόν ξηρά Riesling
Επιλογές οινοποίησης για αρωματικές ποικιλίες
Τα αρωματικά σταφύλια χρειάζονται προσεκτική διαχείριση για να διατηρήσουν τα φρουτώδη και ανθικά χαρ/κα τους.
- Τα επίπεδα SO2 θα παρακολουθούνται κατά τη διάρκεια της οινοποίησης.
- Χαμηλές θερμοκρασίες ζύμωσης
- Συντεθλιμμένα σταφύλια ή ολόκληρα τσαμπιά μπορούν να μπούν στο πιεστήριο είτε αμέσως, είτε μετά από μικρή επαφή με τις φλούδες.
- Ο χυμός πρέπει να είναι σχετικά καθαρός(ελαφρά διαύγαση) ώστε να μην υπάρχει τίποτα μέσα που θα μπορούσε να καλύψει τα αρώματα και τις γεύσεις των φρούτων.
- Αδρανή δοχεία από ανοξείδωτο ατσάλι χρησιμοποιούνται για τη ζύμωση αρωματικών ποικιλιών.
- Νέα Ζηλανδία: ανοξείδωτο ατσάλι για Riesling και Sauvignon Blanc.
- Αλσατία: μεγάλα δρύινα βαρέλια (Foudres) χρησιμοποιούνται καμιά φορά για το Riesling(ελαφρά οξείδωση, μπορεί να βελτιώσει την υφή και την πολυπλοκότητα, χωρίς ανεπιθύμητα αρώματα δρυός). Μπορεί να μείνει σε Foudres για ένα χρόνο.
- Sauvignon Blanc: συνήθως ζυμώνεται μέχρι να δώσει ξηρό κρασί.
- Riesling: απο ξηρά μέχρι πολυ γλυκά. Τα Premium γλυκά Riesling παρασκευάζονται με πρώιμη διακοπή ζύμωσης είτε με ψύξη, είτε προσθέτοντας SO2, αφήνοντας το επιθυμητό επίπεδο υπολλειματικών σακχάρων. Τα πολύ γλυκά Riesling φτιάχνονται με την επίδραση βοτρύτη και η ζύμωση εκεί σταματά με φυσικό τρόπο.
- Για αρωματικές ποικιλίες σπάνια εφαρμόζονται οινοποιητικές τεχνικές μετά την ζύμωση και πριν την εμφιάλωση.
- Χωρίς MLF για διατήρηση της οξύτητας (τα αρώματα βουτύρου μπορεί επίσης να επηρεάσουν τα αρώματα φρούτων).
- Το Riesling μπορεί να περάσει μια περίοδο επαφής με τις οινολάσπες για περισσότερη πολυπλοκότητα και πιο γεμάτο σώμα.
- Οι αρωματικές ποικιλίες εμφιαλώνεται το συντομότερο δυνατόν μετά τη ζύμωση, τα αρώματα από ωρίμαση σε καινούρια δρυ δεν είναι επιθυμητά.
- Το Riesling είναι μονοποικιλιακό, το Sauvignon Blanc είναι επίσης μονοποικιλιακό αλλά μπορεί να αναμειχθεί με Sémillion για πιο γεμάτο σώμα.
π.χ. Bordeaux, Δυτική Αυστραλία
Λιγότερο αρωματικές λευκές ποικιλίες
- Το Chardonnay και το Pino Gris/Grigio είναι πιο ουδέτερα σε άρωμα και γεύση από το Sauvignon Blanc και το Riesling.
- Στόχος είναι να ενισχυθεί το ουδέτερο υλικό βάσης που παρέχεται από τα σταφύλια.
- Πολλές τεχνικές για περισσότερη πολυπλοκότητα και υφή στο κρασί.