6: Η διαχείριση του αμπελώνα Flashcards
WSET Level 3 in Wines - Chapter 6
Επιλογή τοποθεσίας
- Περιβαλλοντικές συνθήκες
- Μέση θερμοκρασία, βροχόπτωση, ώρες ηλιακού φωτός, γονιμότητα εδάφους, αποστράγγιση.
- Επιχειρηματικές σκέψεις
- Εγγύτητα του αμπελώνα στην υποδομή παροχών(ρεύμα, νερό κλπ), διαθεσιμότητα εργατικού δυναμικού, μηχανήματα, κόστος γης.
- Ποικιλία σταφυλιού
- Η ποικιλία πρέπει να ταιριάζει στις κλιματικές συνθήκες, νομικοί περιορισμοί σε αμπελώνες της ΕΕ.
Φύτευση/Επαναφύτευση (Planting/Replanting)
- Η πρώτη σοδειά έρχεται τον 3ο χρόνο μετά τη φύτευση.
- Συνήθως αντικαθιστάνται σε ηλικία μεταξύ 30-50 ετών.
- Παλαιά κλήματα: εξαιρετική ποιότητα καρπού(συγκέντρωση αρωμάτων και γεύσεων), αλλά η σοδειά μειώνεται με την ηλικία και είναι πιο επιρρεπές σε ασθένειες.
- Είναι σύνηθες η γη να αφήνετε σε αγρανάπαυση για τουλάχιστον 3 χρόνια μετά την εκρίζωση των κλημάτων.
- Αυτό το διάστημα επιτρέπει στον παραγωγό να δουλέψει το έδαφος(λιπάσματα) για να ανακτήσει τα θρεπτικά συστατικά του ώστε να μπορεί να δεχτεί νέες φυτεύσεις.
4 τεχνικές διαχείρισης κλήματος
- Στήριξη (Training)
- Κλάδεμα (Pruning)
- Μορφοποίηση (Trellising)
- Πυκνότητα φύτευσης (Density of Planting)
Στήριξη κλήματος (Vine Training)
Αναφέρεται στο σχήμα του μόνιμου ξύλου.
Δύο κατηγορίες:
- Κλάδεμα κεφαλής (Head Training)
- Συνήθως έχουν μόνο κορμό, μερικά έχουν λίγα κοντά μπράτσα (μικρή ποσότητα πολυετούς ξύλου).
- Μπορούν να κλαδευτούν είτε με κορυφολόγημα (Spur Pruning), είτε με αντικατάσταση κληματίδας (Replacement Cane Pruning).
- Κλάδεμα κορδονιού (Cordon Training)
- Ένας κορμός με συνήθως ένα ή δύο μόνιμα μπράτσα ή «κορδόνια».
- Συνήθως κλαδεύονται με κορυφολόγημα (Spur Pruning).
- Χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να εδραιωθεί γιατι έχει μεγαλύτερη ποσότητα πολυετούς ξύλου, αλλά διευκολύνει την χρήση μηχανικού τρύγου.
Κλάδεμα κλήματος (Vine Prunng)
- Αφαίρεση ανεπιθύμητων κληματοβεργών, φύλλων και πολυετούς ξύλου. Δίνει σχήμα στο κλήμα.
- Γίνεται κάθε χειμώνα και καλοκαίρι.
Χειμερινό κλάδεμα (Winter Pruning)
- Για να προσδιορίσει το νούμερο και τη θέση των οφθαλμών που θα σχηματίσουν βλαστούς την επερχόμενη καλλιεργητική περίοδο.
- Οι οφθαλμοί πρέπει να μην είναι κοντά ο ένας στον άλλον (αυτό βοηθά στη διαχείριση του βλαστικού τείχους).
Υπάρχουν 2 είδη χειμερινού κλαδέματος:
- Κορυφολόγημα (Spur Pruning)
- Μικρά τμήματα ετησίου ξύλου με 2-3 οφθαλμούς.
- Οι κεφαλές είναι κατανεμημένες κατά μήκος ενός κορδονιού(κλάδεμα κορδονιού/Cordon Training) ή γύρω από τη κορυφή του κορμού(κλάδεμα κεφαλής/Head Training).
- Κλάδεμα αντικατάστασης κληματίδας (Replacement Cane Pruning)
- Μεγαλύτερα τμήματα ετησίου ξύλου με 8-20 οφθαλμούς.
- Μια ή δύο κληματίδες διατηρούνται και δένονται στο δικτυωτό πλέγμα για στήριξη.
- Συνήθως κλάδεμα κεφαλής (Head Training).
- Το κλάδεμα αντικατάστασης κληματίδας λέγεται και Guyot.
Single Guyot: διατηρείται μια κληματίδα.
Double Guyot: διατηρούνται δύο κληματίδες.
Καλοκαιρινό κλάδεμα (Summer Pruning)
- Ψαλίδισμα του φυλλώματος(βλαστικού τείχους) ώστε τα τσαμπιά να έχουν βέλτιστη έκθεση στον ήλιο και να αυξηθεί η παραγωγή σακχάρων στο σταφύλι.
Μορφοποίηση και διαχείριση βλαστικού τείχους
(Trellising And Canopy Management)
- Το βλαστικό τείχος αποτελείται απο τα πράσινα σημεία του κλήματος(βλαστούς, άνθη, φύλλα και έλικες).
- Η σηματνικότερη επιλογή είναι αν θα χρησιμοποιηθεί δικτυωτό πλέγμα ή οχι. Τα πλέγματα είναι μόνιμες κατασκευές πασσάλων και συρμάτων που χρησιμοποιούνται για να υποστηρίξουν τις κληματίδες που έχουν αντικατασταθεί καθώς και την ετήσια ανάπτυξη του κλήματος.
Αμπελώνες χωρίς μορφοποίηση (Untrellised Vineyards)
Τα κλήματα χωρίς μορφοποίηση δεν είναι κατάλληλα για μηχανικό τρύγο.
Κλήματα θάμνοι (Bush Vines)
- Οι βλαστοί θα κρέμονται σχεδόν στο έδαφος.
- Συνήθως κλάδεμα κεφαλής (Head Training) και κορυφολόγημα (Spur Pruning).
- Χρησιμοποιείται σε θερμές ή πολύ θερμές περιοχές με ξηρασία όπως στο Νότιο Ροδανό, Barossa Valley (Αυστραλία), όπου η επιπλέον σκιά βοηθά στην προστασία των σταφυλιών.
Gobelet
- Οι βλαστοί δένονται μεταξύ τους στις άκρες, γεγονός που βοηθά στην έκθεση των σταφυλιών στον αέρα και το φως του ήλιου.
- Συνήθως κλάδεμα κεφαλής (Head Training) και κορυφολόγημα (Spur Pruning).
- Χρησιμοποιείται σε ψυχρές ή υγρές περιοχές όπως στο Beaujolais, όπου η σκιά μπορεί να εμποδίσει την ωρίμαση των σταφυλιών και η έλλειψη κυκολοφορίας αέρα να υποβοηθήσει ασθένειες.
Αμπελώνες με μορφοποίηση (Trellised Vineyards)
Στύλοι και σύρματα χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη των κλημάτων, γνωστό και ως διαχείριση βλαστικού τείχους.
ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΛΑΤΙΚΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ:
- Η διάταξη των βλαστών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της ποσότητας του ηλιακού φωτός που λαμβάνει το βλαστεικό τείχος. Το ανοιχτό βλαστικό τείχος βοηθά στη μεγιστοποίηση της έκθεσης στο ηλιακό φως. Σε περιοχές με έντονη ηλιοφάνεια η σκίαση των σταφυλιών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εγκαύματος που οδηγεί σε δυσάρεστα αρώματα και γεύσεις.
- Το ανοιχτό βλαστικό τείχος μπορεί να βελτιώσει την κυκλοφορία του αέρα.(Σε υγρά κλίματα ο νωπός στάσιμος αέρας ενθαρρύνει τις μυκητιακές ασθένειες.)
- Μπορεί να βοηθήσει τη χρήση μηχανημάτων στον αμπελώνα.
Αμπελώνες με μορφοποίηση (Trellised Vineyards) - Σύστημα κάθετης τοποθέτισης βλαστών (VSP)
- Το πιο ευρέως διαδεδομένο σύστημα σε αμπελώνες με μορφοποίηση είναι αυτό της κάθετης τοποθέτισης βλαστών (VSP)
VSP
- Βλαστοί δεμένοι κάθετα σε δικτυωτό πλέγμα δημιουργώντας ένα στενό θόλο μονής στρώσης.
- Μπορεί να εφαρμοστεί σε κλήματα κορυφολογημένα (Spur Pruning) ή με αντικατάση κληματίδας (Cane Replacement Pruning).
- Το VSP επιτρέπει την καλή κυκλοφορία του αέρα και τα σταφύλια εκτίθενται στο άμεσο ηλιακό φως(λιγότερη σκιά).
- Σε ζεστές περιοχές το VSP μπορεί να προσαρμοστεί έτσι ώστε οι κορυφές των βλαστών να μην είναι δεμένες αλλά να πέφτουν ελαφρά, δημιουργόντας σκιά.
- Ο παραγωγός θα διαλέξει αυτό το σύστημα αντί του κλήματος θάμνου κυρίως επειδή έτσι μπορεί να χρημιμοποιήσει μηχανικό τρύγο.
Πυκνότητα (Density)
- Είναι ο αριθμός των κλημάτων που έχουν φυτευτεί σε μια συγκεκριμένη περιοχή.
- Συνήθως εκφράζεται με τον αριθμό των κλημάτων ανά εκτάριο(τετράγωνο τμήμα γης που έχει πλευρές 100 μέτρων).
- 1 εκτάριο = 0.4 acres(στρέμμα).
- 2 σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την πυκνότητα φύτευσης είναι η διαθεσιμότητα:
1. Θρεπτικών συστατικών
2. Νερού
Πυκνότητα (Density) - Περιορισμένη διαθεσιμότητα νερού
- Χρησιμοποιείται χαμηλή πυκνότητα φύτευσης για να επιτρέπει στις ρίζες κάθε κλήματος να αντλούν νερό από μεγάλο όγκο εδάφους, χωρίς να ανταγωνίζονται με τις ρίζες των γειτονικών κλημάτων.
Πυκνότητα (Density) - Χαμηλά επίπεδα θρεπτικών συσατικών και επαρκείς βροχοπτώσεις
- Τα κλήματα ευδοκιμούν σε ελάχιστα γόνιμο έδαφος. Η φύτευση υψηλής πυκνότητας παρέχει τον ανταγωνισμό για πόρους μεταξύ των ριζών και τον περιορισμό της βλαστικής ανάπτυξης του αμπελιού.
- Ο αριθμός των οφθαλμών ελέγχεται αυστηρά. Αν είναι λιγότεροι τότε ο κάθε οφθαλμός θα εχει πρόσβαση σε μεγάλη πόσοτητα ενέργειας και θα αναπτυχθεί δυναμικά. Αν είναι περισσότεροι δεν θα έχουν πρόσβαση στην ενέργεια που χρειάζεται και το κλήμα θα δυσκολευτεί να ωριμάσει τα σταφύλια του.
- Με την κατάλληλη διαχείριση, ο συνδιασμός πυκνότητας φύτευσης και κλαδέματος κάνει ευκολότερη τη διατήρηση ενός ανοικτού βλάστικού τείχους, με όλα τα πλεονεκτήματα που αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα του φρούτου και τον έλεγχο των ασθενειών.
Πυκνότητα (Density) - Υψηλά επίπεδα θρεπτικών συστατικών και επαρκείς βροχοπτώσεις
- Τα πολύ γόνιμα εδάφη (συχνά στον νέο κόσμο) δεν είναι κατάλληλα για αμπελοκαλλιέργεια. Εδώ, η υψηλή πυκνότητα φύτευσης συχνά δεν είναι αρκετή για να περιορίσει την ανάπτυξη των κλημάτων.
- Η φύτευση χαμηλής πυκνότητας σε κλήματα με πολλαπλά κορδόνια ή κληματόβεργες παράγει σταφύλια καλής ποιότητας με υψηλές αποδόσεις.
Αποδόσεις (Yields)
- Η ποσότητα των παραγόμενων σταφυλιών.
Πράσινος τρύγος (Green Harvesting)
- Όταν οι αποδόσεις πρόκειται να είναι πολύ υψηλές, μπορούν να αφαιρεθούν τα άγουρα σταφύλια λίγο μετά τον περκασμό (Veraison).
- Επικίνδυνο γιατί αν πραγματοποιηθεί σε λάθος χρονική στιγμή, το αμπέλι θα αντισταθμίσει την απώλεια, αυξάνοντας το μέγεθος των σταφυλιών που απομένουν. Αυτό μπορεί όχι μόνο να επαναφέρει τις αποδόσεις στο αρχικό νούμερο αλλά και να αραιώσει τις γεύσεις των σταφυλιών.
Παράσιτα (Vineyard Pests)
Φυλλοξήρα
- Παράσιτο που προσβάλλει τις ρίζες του κλήματος.
- Δεν μπορεί να ελεγχθεί με χρήση χημικών.
- Η χρήση ανθεκτικών υποκειμένων εξαλείφει τον κίνδυνο.
Νηματοειδή (Nematodes)
- Μικροσκοπικά σκουλήκια που επιτίθενται στις ρίζες του κλήματος, εμποδίζοντας τη λήψη νερού και θρεπτικών συστατικών.
- Μερικές φορές μεταφέρουν και ιούς.
- Η πρόληψη είναι η καλύτερη λύση.
- Η απολύμανση του εδάφους πριν από την αναφύτευση και η χρήση ανθεκτικών υποκείμενων έχει αποδειχθεί επιτυχής.
Πουλιά & Θηλαστικά
- Το δίχτυ (Netting) είναι η καλύτερη επιλογή κατά των πτηνών.
- Η περίφραξη (Fencing) για ελάφια ή αγριογούρουνα.
Έντομα
- Τρέφονται με σταφύλια ή φύλλα.
- Αντιμετωπίζονται με ψεκασμό εντομοκτόνων ή με ολοκληρωμένη διαχείριση παρασίτων (Integrated Pest Management). Tα αρπακτικά των παρασίτων ενθαρρύνονται ως προς το να ζούν στον αμπελώνα για να ελέγχουν τον πληθυσμό των παρασίτων με φυσικό τρόπο.