HC: Herkennen van reumatische oorzaken van pijn Flashcards
Q: Wat zijn de kenmerken van het patroon van reumatoïde artritis (RA)?
- Betrokkenheid van gewrichten: Vaak symmetrische betrokkenheid van kleine gewrichten (handen, polsen, voeten).
- Ontstekingspatroon: Chronische ontsteking met langdurige ochtendstijfheid (>1 uur).
- Symptomen: Pijn, zwelling en warmte van gewrichten, progressieve beschadiging zonder behandeling.
- Extra-articulaire symptomen: Vermoeidheid, reumatoïde knobbels, oogontstekingen, long- en hartproblemen.
Q: Wat zijn de kenmerken van het patroon van psoriatische artritis (PsA)?
- Betrokkenheid van gewrichten: Vaak asymmetrisch, kan zowel grote als kleine gewrichten aantasten, inclusief de wervelkolom.
- Kenmerkende symptomen: Dactylitis (“worstvingers” of “worsttenen”), enthesitis (ontsteking van peesaanhechtingen).
- Huid- en nagelafwijkingen: Psoriasisplaques op de huid, nagelafwijkingen zoals putjes en onycholyse.
- Extra-articulaire symptomen: Uveitis (oogontsteking), darmklachten bij overlappende IBD.
Q: Wat zijn de kenmerken van het patroon van axiale spondylitis (ax-SpA)?
- Betrokkenheid van gewrichten: Vooral de axiale skelet (wervelkolom en SI-gewrichten); symmetrisch.
- Typische symptomen: Chronische lage rugpijn en ochtendstijfheid die verbeteren met beweging, nachtpijn.
- Ontstekingspatroon: Geleidelijke start voor het 45e levensjaar, goede respons op NSAID’s.
- Extra-articulaire symptomen: Uveitis, enthesitis, darmziekten zoals Crohn en colitis ulcerosa.
Q: Welke musculoskeletale klachten zijn kenmerkend voor inflammatoire musculoskeletale aandoeningen?
- Pijn: Vaak symmetrisch en aanhoudend, verergert bij rust en verbetert met activiteit.
- Stijfheid: Ochtendstijfheid die langer dan een uur aanhoudt.
- Zwelling: Gewrichten zijn vaak gezwollen en warm.
- Bewegingsbeperkingen: Verminderde functie door pijn en stijfheid.
Q: Welke extra-articulaire klachten zijn suggestief voor inflammatoire musculoskeletale aandoeningen?
- Huidproblemen: Psoriasis of huiduitslag.
- Oogklachten: Uveitis of conjunctivitis.
- Darmproblemen: Inflammatoire darmziekten (IBD) zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn.
- Systeemziekten: Symptomatische manifestaties zoals vermoeidheid en koorts
Q: Welke laboratoriumonderzoeken worden vaak ingezet in de reumatologie en wat is hun waarde?
- CCP/RF (reumafactor): Helpt bij de diagnose van reumatoïde artritis; een positief resultaat kan wijzen op een auto-immuunreactie.
- HLA-B27: Verhoogde prevalentie bij axiale spondyloartritis; kan helpen bij de diagnostiek van spondyloartritis.
- ANA (antinucleaire antistoffen): Kan wijzen op auto-immuunziekten zoals systemische lupus erythematodes (SLE).
- ANCA (anti-neutrofiele cytoplasmatische antistoffen): Relevant voor vasculitis en andere auto-immuunziekten.
- CRP/BSE: Indicatoren van ontsteking; verhoogde waarden kunnen wijzen op een actieve ontsteking.
Q: Wat is enthesitis?
Enthesitis is de ontsteking van de aanhechting van pezen, ligamenten of gewrichtskapsels aan het bot.
Het komt vaak voor bij inflammatoire reumatische aandoeningen zoals spondyloartritis en psoriatische artritis.
Q: Wat is dactylitis?
- Zwelling van een volledige vinger of teen
- Pijn en gevoeligheid in het aangedane gebied
- Soms warm aanvoelen en beperkte beweeglijkheid
Q: Met welke aandoeningen wordt dactylitis vaak geassocieerd?
- Psoriatische artritis (PsA): Dactylitis is een kenmerkend symptoom van PsA en komt vaak voor bij patiënten met psoriasis.
- Spondyloartritis: Dactylitis kan ook voorkomen bij spondyloartritis, waaronder axiale spondylitis en reactieve artritis.
- Sarcoïdose: In zeldzamere gevallen kan dactylitis optreden bij patiënten met sarcoïdose.
Q: Wat is Systemische Lupus Erythematodes (SLE)?
SLE is een chronische auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem gezonde weefsels aanvalt, wat ontsteking en schade veroorzaakt in verschillende organen en systemen in het lichaam.
SLE stoffen?
- ANA (Antinucleaire Antistoffen): Bijna alle patiënten met SLE hebben positieve ANA-testen
- Anti-dsDNA en Anti-Smith antistoffen: Specifieker voor SLE; kunnen helpen bij het bevestigen van de diagnose
Criteria RA?
Gewrichtsverdeling (JOINT DISTRIBUTION) (0-5 punten):
1 groot gewricht: 0 punten
2-10 grote gewrichten: 1 punt
1-3 kleine gewrichten (grote gewrichten niet meegerekend): 2 punten
4-10 kleine gewrichten (grote gewrichten niet meegerekend): 3 punten
10 gewrichten (waarvan minstens één klein gewricht): 5 punten
Serologie (SEROLOGY) (0-3 punten):
Negatieve reumafactor (RF) én negatieve anti-CCP (ACPA): 0 punten
Laag positieve RF óf laag positieve ACPA: 2 punten
Hoog positieve RF óf hoog positieve ACPA: 3 punten
Symptoomduur (SYMPTOM DURATION) (0-1 punt):
Minder dan 6 weken: 0 punten
6 weken of langer: 1 punt
Acute fase reactanten (ACUTE PHASE REACTANTS) (0-1 punt):
Normale CRP én normale ESR: 0 punten
Verhoogde CRP óf verhoogde ESR: 1 punt
Definitieve RA-diagnose: Totaalscore van 6 punten of meer
