H13.5: Virussen bij baarmoederhalskanker Flashcards
wat veroorzaakt cervix carcinoom?
humaan papillomavirus (HPV)
HPV
- eenvoudig DNA virus
- niet zelf in staat tot replicatie
microscopische structuur HPV
- 55nm
- icosaedrische mantel (72 capsomeren)
- L1 en L2 capsule eiwitten
- circulair DNA
- is afhankelijk van een gastheercel voor zijn replicatie
genomische structuur HPV
drie gebieden:
1: LCR (Long Control Region)
2: vroeg gebied
3: laat gebied
LCR
- startpunt van DNA replicatie
- transcriptie controlerende elementen van enhancer en promotor
vroeg gebied
- transcriptie van vroege genen (E1, E2, E3, E5, E5 en E7) (de genen die het eerst worden afgelezen)
laat gebied
- transcriptie van late genen (L1 en L2)
hoe werkt een HPV infectie?
1: kans geven aan virus om tot de basale laag te komen van het epitheel. dit kan dmv een wondje bv.
2: viruspartikel bindt aan specifieke moleculen op het oppervlak van de cel
3: viruspartikel dringt de cel binnen door endocytose
4: afbreken van virale mantel door celproteasen (van de gastheercel)
5: viraal DNA gaat naar de celkern, transcriptie van virale genen (E6 en E7) begint
hoe wordt de proliferatie van de gastheercel gestimuleerd?
door een set eiwitten: E6 en E7
door die proliferatie van de gastheercel heb je alle nodige eiwitten voor replicatie
hoe zorgen E6 en E7 en E5 ervoor dat de gastheercel blijft prolifereren?
- onderdrukking apoptose (E6/p53)
- onderdrukking celcyclus controle (E7/pRB)
- stimuleren epidermale groeifactorreceptor (EGFR) (E5)
normaal gesproken, als een cel gaat differentieren,
stopt het prolifereren
p53 zorgt voor
apoptose
wat doet E6?
zorgt ervoor dat p53 wordt ubiquineerd waardoor het wordt afgebroken. dit doet het door ubiquitine ligase in de nabijheid van p53 te brengen. hierdoor komt cel niet in apoptose
E6 eiwit: onderdrukking van apoptose
memoraid
normale cel pRB en E2F
als een cel niet moet delen, is E2F gebonden aan pRB. hierdoor is E2F niet in staat om te binden aan promotor, waardoor transcriptie inactief is en de celcyclus stilstaat (in G1)
E2F inactief
memoraid
E2F als er groeisignaal komt
cycline D gebonden aan CDK4 komt tot expressie. heirdoor wordt pRB gefosforyleerd. E2F komt vrij en bindt aan enhancer/promotor. expressie van celcylus regulerende genen. progressie van G1 naar S-fase = celproliferatie
E2F actief
memoraid
wat doet E7?
celcyclus controle onderdrukken.
dmv binden aan pRB. hierdoor komt E2F vrij en zorgt voor celproliferatie
memoraid!
E7 en E6 werken samen
docu
na het stimuleren van proliferatie vd gastheercel door E6 en E7
virusreplicatie: E2 remt E6 en E7. en het activeert juist E1 (DNA helicase)
na virusreplicatie
assemblage en export vanviruspartikels : productie van L1/L2 en E4
normaal gesproken wordt alles op een gegeven moment opgeruimd door immuunsysteem. hoe kan het dan overgaan in een cervix carcinoom?
A: perisiterende infectie: onderdrukking vd lokale immuunrespons (hrHPV)
B: kritische stap: partiële integratie van viraal DNA in het genoom vd gastheercel
B
komt door breuk in circulaire DNA waardoor het lineair wordt. kan hierdoor integreren in gasteher genoom
bij zo’n breuk kunnen ook virus genen verloren gaan
zoals E2. als dit afwezig is, heb je permanente expressie van E6/E7
waarom is de baarmoedermond at risk voor het ontstaan van HPV gerelateerde kanker?
je hebt een overgang van de plaveiselepitheel (meerlagig) aan de buitenkant naar cilinder epitheel (1-lagig)aan de binnenkant
transformatiezone=
overgangsgebied waar cellaag verandert
als je HPV positief bent,
beoordelen van de cytologische kenmerken van de uitgestreken cellen. hier wordt een classificatie aan gegeven. PAPSMEAR
twee meest belangrijke HPV genotypes
HPV 16 en 18
hoe krijg je HPV?
huid huid contact
slijmvlies slijmvlies contact
wat is het gevolg van HPV infectie
- meestal niks: als je gewoon goed werkend immuunsysteem hebt, maar het kan ook zo zijn dat je de infectie houdt
- wratten: handen, stembanden, genitaal, anaal
- dysplasie
- carcinoom
natuurlijk beloop van de infectie
- 80% is voorbijgaand
- mediale duur van ifnectie is 6-14 maanden
- 20% wordt premaligne
- <1% wordt kanker
risicofactoren persisterende infectie
- aantal seksuele partners
- immuunstatus
- roken
- andere infecties
primaire preventie
- condooms helpt 70%
- vaccineren
hoe werkt het vaccin
het is een nagemaakt virus partikel.
PAP classificatie
PAP1: na 5 jaar terug
PAP2 of hoger: doorverwijzing gynaecoloog