H11.6: Huidtumoren: van premaligne naar maligne Flashcards
opbouw van de huid in 3 lagen
- boven: epidermis
- midden: dermis
- onder: subcutis
dermis bevat
- talgkliercomplexen
- zweetkliertjes
- zenuwtjes
uit welke lagen van boven naar beneden bestaat de epidermis?
- stratum corneum
- stratum lucidum
- stratum granulosum
- stratum spinosum
- stratum basale
waar ergens zitten melanocyten?
basale laag van de epidermis (soort beschermlaag voor stratum basale)
huidcyclus (hoeveel dagen totdat je huid volledig is hernieuwd?)
30 dagen
welke cellen in de epidermis?
- keratinocyten
- melanocyten
- langerhanscellen
welke kankers ontstaat vanuit keratinocyten?
- basaalcelcarcinomen
- plaveiselcelcarcinomen
langerhanscellen in de huid zijn …
antigeen presenterende cellen
melanoom ontstaat uit…
melanocyten
waaruit ontstaan non-melanome huidkankers?
stratum basale (en een beetje stratum spinosum)
kans is op kanker lifetimerisk
1/5
als je eenmaal een basaalcelcarcinoom hebt gehad,
heb je grote kans om nog een keer te krijgen. bij plaveisel ook, melanoom minder. kans wordt telkens groter
overleving
BCC>PCC>Melanoom
waarom is huidkanker zo duur?
- heel veel mensen hebben het
- dure medicatie
op welk eplek van het lichaam is de incidentie BCC het meest gestegen?
romp
incidentie huidkanker neemt nog steeds verontrustend toe … oorzaak?
- zon cultuur
- zonnebank
- immuunsuppressie
- vergrijzing
- vegroot bewustzijn
- registratie
risicofactoren huidkanker
- UV-expositie
=intermitterend & cumulatief - dermato-oncologische voorgeschiedenis
- iatrogene factoren
=immuunsupressie
=fototherapie
=RT
=arseen - leefstijl
=roken
=BMI
=alcohol
=SES
=koffie werkt beschermend - chronische ulcera
- fenotype
=huidtype (I)
=UV-schade - virus infectie
=HPV
=HHV6 - genetica
=pigment (on)afhankelijke genen - leeftijd en geslacht
UV straling opverdelen in
UVA
UBV
UVC
UVC
wordt weggevangen door ozonlaag, dus bereikt de huid niet
UVB
komt oppervlakkig op de huid terecht; alleen epidermis
uvBurning: vooral verbranding vd huid
zorgt voor huidkanker dmv directe DNA schade
UVA
komt dieper in de huid terecht; in dermis
uvAging: afbrekend elastine
kanker door oxidatieve stress
verschil UVA en UVB
memoraid
pathways in skin cancer development
1: directe beschadiging of door oxidatieve stress
2: heeft een immuunsupressief effect
kan UVA door glas heen?
ja
basaalcelcarcinoom voorloper
geen
plaveiselcelcarcinoom voorlopers
- actinische keratose
- morbus bowen
melanoom voorlopers
- melanoma in situ
- lentigo maligna
- giant congenitale naevus
actinische keratosen
- cutane premaligniteit
- dysplasie onderste laag van basaalmembraan
- kernen aanwezig in stratum corneum
natuurlijk beloop actinische keratosen
- persisteren
- spontane regressie
- invasie groei (=PCC) tot 0,075% / AK per jaar
morbus bowen
- in situ PCC/ intra-epidermaal PCC
- meestal solitair, soms multipel
- kan overal voorkomen, ook op slijmvleizen (vaak HPV geassocieerd)
- 3-10% PCC
morbus bowen histo
door alle lagen heen dysplasie (eig gewoon PCC zonder de invasie van bsm)
AK/morbus bowen diagnostiek biopt indicaties
biopt alleen :
- als je denkt aan PCC
- of als je twijfelt over diagnose
waar neem je bij AK/morbus bowen een biopt af?
niet midden in het necrotische weefsel; je wil net de intact epidermis en dan zo dicht mogelijk bij het centrale deel
AK/Morbus bowen behandeling methoden
- lokale destructie
- excisie (alleen bij bowen)
- veldbehandeling
lokale destructie
- cryotherapie: bevriezen
- curettage/elektrocoagulatie: wegkrabben
excisie
alleen bij bowen