H10.5: Radiotherapie Flashcards
radiotherapie indicaties
- postoperatief na lumpectomie en schildwachtklierprocedure (MST) vaak status na NAC (neo-adjuvante chemotherapie)
- bij lymfogene axillaire metastasering; vaak status na NAC
- postoperatief na ablatio en SWP; vaak status na NAC
- palliatief
waarom bestraling na MST?
microscopische ziekte
bestraling na MST tov geen bestraling na MST
verlaagt OOK het risico op metastasering, buiten dat het recidieven kan voorkomen en de algehele overleving verbetert
bestraling eerste stap
plannings CT
dosisplanning
- fotonen bestraling
- hypofractionering:
= 5 fracties
= als het niet anders kan of hele jonge mensen => 15 fracties - IMRT-techniek
kritieke organen RT
- contralaterale mamma
- longen
- hart
- plexus brachialis
boosterbestraling
- extra bestraling tijdens of na de grote velden
- afhankelijk van risicofactoren; bv veel vaker bij jonge vrouwen
- ter plekkevan lumpholte (clips)
- hypofractionering 5 x 2.67 Gy
wanneer is een boosterbestraling zinvol?
- vrouwen < 40 jaar
- vrouwen die irradicaal geopereerd zijn
GTV = gross tumor volume
lumpholte
waar ook boost wordt gegeven
CTV (clinical target volume)
klierweefsel
PTV ( planning target volume )
CTV + 0.5 cm
partiele borstbestraling
kan bij vnml vrouwen > 50 en dan bestraal je alleen het lumpectomie gebied
indicaties partiele borstbestraling
- > 50jaar
- diameter <30mm
- pN0
- gunstige histo kenmerken
dosis partiele borstbestraling
5 x 5.2 Gy
radiotherapie van klierstations, welke?
- axillair
- supraclaviculair
- infraclaviculair
radiotherapie van klierstations indicaties
- bij een okselsparende behandeling (alleen sentinel node en aangedane okselklieren weggehaald en deze waren nog positief)
- na een irradicaal okselkliertoilet
bij ablatio moet je thoraxwand ook nog bestralen
ook in 15 fracties
acute bijwerkingen RT
tot 3 maanden na bestraling
- huid
=erythreem
=hyperpigmentatie
=droge desquamatie
=(natte desquamatie)
=pijn
- subcutane weefsels
=oedeem
ondersteunende therapie
- pijnstilling
- verband
- zalven
late bijwerkingen
ontstaan >6 maanden na RT
- huid
=atrofie
=hyperpigmentatie
=teleangiectasieen
- subcutane weefsels
=fibrosering
- lymfoedeem arm na okselkliertoilet en bestraling klierstations
- functieverlies melkproductie
- ribfractuur
hele zeldzame late bijwerkingen
- secundaire tumoren
- hypothyreoidie
- long
=fibrose
=radiatiepneumonitis - cardiotoxiciteit
late bijwerkingen behandeling
- individueel bepaald
- geleidelijk kunnen de klachten verminderen
- ernstige toxiciteit: hyperbare zuurstoftherapie: zuurstoftanks waardoor een soort neovascularisatie
protonen wanneer?
moet je een hele goede reden voor hebben;
- heel jong
- anders hartschade kans
- zelfs met breath hold te veel in het hart
protonen werking
- dosisplan
- bijna volledige dosis in de borst en nagenoeg niks in long of hart
