H10.1: Inleiding mammacarcinoom als exemplarische tutor, epidemiologie, etiologie, en behandeling Flashcards
screening effect BRCA1 en BRCA2
BRCA1 is het echt beter om preventief mastectomie
BRCA2 bereik je dezelfde overleving met enkel screening
tamoxifen
anti-hormonaal medicament wat gericht is tegen hormoongevoelige borstkanker
actieve vorm tamoxifen
actieve vorm = endoxifen
interacties tamoxifen
- kurkuma en piperine (zwarte peper) verminderen werking
- cannabis (CBD)
CBD (cannabis)
- veel gebruikt
- vermeend gunstige antitumor effect nog niet aangetoond
- interactie uitgesloten met tamoxifen
- mogelijk wel effectief tegen bijwerkingen
vloeibaar biopt
tumor groeit vaten in, dus deel tumor wordt afgegeven aan bloed:
- hele tumorcellen
- partikels van tumorcellen (exosomen)
- cfDNA (DNA van tumor)
deze kan je gewoon in bloed buisje meten
circulerende tumorcellen (CTC’s)
- biopteren van metas niet altijd mogelijk en belastend voor pt
- kankercellen in het bloed (liquid biopsies) bij pt met solide tumoren goed alternatief
is CTCs prognostische waarde?
ja
primair mammacarcinoom
- niet op afstand uitgezaaid
- behandeling in opzet curatief (genezing)
- behandeling door chirurg en meestal ook oncoloog en radiotherapeut
gemetastaseerd mammacarcinoom
- op afstand aantoonbare metastasen
- palliatieve behandeling
- behandeling door oncoloog, soms radiotherapeut, zelden chirurg
is lymfeklier in de oksel of hals/boven clavicula of achter sternum nog lokale ziekte?
ja, ook al ligt het dus al buiten de borst
lokale metastasen
- oksel
- supraclaviculair
- hals
- achter sternum
uitzaaiing in contralaterale klier
afstandsuitzaaiing
hematogene meta voorkeursplaatsen
- hersenen
- bot
- long
- lever
latere uitzaaiing hema
- huid
- longholte (pleuritis carcinomatosa)
- peritonitis carcinomatose ovariae (Krukenberg)
hematogene metastasering is automatisch
afstandsmeta en geen curatie meer mogelijk
lokale behandeling
chirurgie en/of radiotherapie
systemische therapie
therapie via tablet/infuus/injectie (via bloedbaan)
adjuvante behandeling
behandeling NA de borstoperatie van primair BrC
neo-adjuvante behandeling
behandeling VOOR de borstoperatie van primair BrC
palliatieve behandeling
behandeling bij gemetastaseerd BrC
micrometastasen
- niet aantoonbare borstkankercellen met de huidige, standaard gebruikte, diagnostische methoden
- blijft ook gewoon delen en wordt tumor
wanneer zijn micrometa’s te elimineren?
als ze ondetecteerbaar zijn. bv dus neoadjuvante therapie
een kleine tumor kan al hematogeen meta
bij beperkte grootte van mammacarcinoom
- beperktere chirurgische ingreep
- minder mutilerende ingreep
- QoL verbeterd
naast lokale therapie ook systemische therapie nodig gericht tegen micrometastasen
frequentie BrC in NL
- 17.000 - 18.000 nieuwe gevallen
- 1 op de 7
- 120 mannen per jaar
risicofactoren borstkanker mannen
- obesitas
- testiculaire afwijkingen
- hypofyseadenoom
- bestraling op thoraxwand
- etniciteit
verschillen mannen met vrouwelijke BrC
mannen vaker positieve klieren en vaker erfelijkheid:
- BRCA
- Kliinefelter (XXY)
- PTEN
- p53
- CHEK2
redenen toename indicentie
- screening
- vergrijzing
- stage-migration; je vindt meer
redenen sterftedaling
- betere detectiemethodes
- diagnose bij eerdere stadium
- betere behandelingen
risicofactoren borstkanker
- vroege menarche, nullpariteit, late menopauze
- late leeftijd eerste kind
- hormonale subsitituatie therapie
- orale anticonceptie
- BMI > 25 postmenopauzaal
wat kan je actief doen aan het voorkomen van borstkanker?
5x per week lichamelijk inspannen. hiermee verklen je het risico actief.
