HC.7.5 - Zwangerschap in kwetsbare omstandigheden Flashcards
leerdoelen
- onthouden van kernbegrippen rondom zwangerschap in kwetsbare omstandigheden
- onthouden van de relevante omgevingsfactoren en mechanismen
- toepassen rotterdam integrated approach of pregnacy
wat zijn de eerste 100 dagen?
dagen voor de conceptie
waar kan je het meeste gezondheidswinst mee behalen?
gedurende de eerste 21 jaar (levelsloop) en dan vooral de eerste 100 + 1000 dagen. hierin kijk je naar health capital. dit is ook economisch gezien (door te investeren in programma’s zie zich bezig houden met preconceptiezorg en prentala en eerste jaren). als je op het moment van symptomen (of er vlak voor ter preventie) iets aan gaat doen loop je achter de feiten aan
wat betekent zwangerschap in kwetsbare sitautie?
disbalans tussen beschermende en risicofactoren (zowel medisch als sociaal)
het is een gelaagd, situationeel begrip, geen label (het is een weegschaal)
in welke groepen delen we op bij risicoscreening zwangere vrouwen en waar resulteert het in?
- urgente situatie - directe interventie nodig = zeer kwetsbare zwangere
- een of meerdere risico factoren: hierbij kijk je vooral blijft het goed lopen. indien NIET beschermende factoren en zelfredzaam kwetsbare zwangere indien WEL potentieel kwetsbare zwangere
- geen dreigende risico’s = zelfredzame zwangere
wat zijn urgente situaties waarbij directe interventies nodig zijn?
voorbeelden:
- huiselijk geweld
- harddrug- of alcoholverslaving
- dakloos
- acute ernstige psychiatrische problematiek
de combinatie ervan ben je ultiem kwetsbaar.
bij kwetsbaarheid gaat het er dus om ‘wat heeft iemand’ en ‘in hoevere is iemand in staat om hulp te vragen (hebben ze psychisch door hoe het gaat)’
wat is zelfredzaamheid?
ben je in staat zelf hulp te vragen en adequaat voor jezelf zorg te organiseren (je hebt dan geen risicofactoren)
wat zijn voorbeelden van bedreigende factoren? wat zijn hierop beschermende factoren?
- onvoldoende huisvesting -> lopend huisvestingtraject
- moeilijk aflosbare schulden -> open voor schuldsanering
- suboptimaal zorggebruik -> samenwerking met zorgverleners
- psychiatrische aandoening -> behandeling
- chronische ziekte -> behandeling
niet uit je hoofd leren
waar staat DOHaD voor?
developmental origin of health and disease
wat is het perspectief van dohab?
- interactie tijdens een gevoelige periode van de ontwikkeling heeft permanente invloed op de structuur en werking van het lichaam
- het lichaam wordt tijdens de foetale ontwikkeling als het ware geprogrammeerd
- invloeden op intra-uteriene ontwikkeling hebben levenslange gevolgen: HVZ, hypertensie, obesitas, ontwikkelingsproblemen en psychische problemen
- voorbeeld: kind kan sinds geboorte al minder nefronen hebben
wat zijn de conclusies over SSRI (medicatie tegen depressie die placenta over gaan)?
- het is belangrijk om maternale depressie te signaleren en behandelen
- soms is behandeling met SSRI nodig
- SSRI wordt voorgeschreven op niet valide gronden: terwijl risico voor kind is wand gaat over placenta
- niet-medicamenteuze maatregelen (zoals cognitieve therapie of wandelen) wordt te weinig ingezet terwijl dit goed helpt
welke 6 biologische mechanismen zijn er bij het DOHaD principe?
- epigenetica
- bouwstenen voor groei en ontwikkeling (voeding)
- programmering stress-systeem
- hersenontwikkeling
- microbioom
- binding en hechting (ofwel hechting en agency)
JE HOEFT NIET IN DETAIL ELK MECHANISMEMEN TE WETEN MAAR WEL ALLEMAAL OPNOEMEN
leg epigenetica uit
speelt een belangrijke rol tijdens de zwangerschap, omdat epigenetische veranderingen al vroeg in het leven plaatsvinden (bij de conceptie). de omgeving speelt hierin een essentiële rol
wat bedoelen we met bouwstenen?
- calorische intake
- eiwitten
- micronutriënten: zijn ongelofelijk belangrijk in foetale ontwikkeling
goede voeding is dus belangrijk
leg stress-systeem uit
de gevoeligheid van het stress-systeem (HPA-as) wordt vooral tijdens de zwangerschap en de eerste 3 maanden na de geboorte bepaald. stress is een centraal kenmerk bij zwangerschap in kwetsbare situaties.
dus stel je ervaart tijdens veel stress dan gaat je lichaam makkelijker aan in stress stand
leg hechting uit
is zowel psychologisch als biologisch. hiermee bedoelen we als jij angst of stress ervaart dat je dan weet dat er iemand is die je hierbij kan helpen om het te reguleren. zo kan je veerkracht opbouwen met een veilige basis.
