HC.1.2 - Cyclusstoornissen

Question 1

leerdoelen
- kennis van endocriene regulatie
- weten hoe menstruatie/cyclus stoornissen zijn te diagnosticeren
- globaal kennis hebben van de behandelmogelijkheden
- weren welek gezondheidsconsequenties de cyclusstoornissen op lange termijn

Question 2

wat betekent G0P0?

Answer 2

• gravida 0 -> nooit zwanger geweest
• para 0 -> geen geboorte
  dit zegt dus niet hoeveel kinderen je hebt want die kunnen dood gaan na de geboorte

Question 3

wat zijn menstruatieproblemen als symptoom?

Answer 3

• hevige bloeding
• onregelmatigheid
• afwezigheid
• pijnlijkheid

Question 4

wat zijn oorzaken van de cyclusstoornis?

Answer 4

organisch of ten gevolge van orgaan:
- uterus myomatosus
- endometrium/cervix pathologie
- stollingsafwijking
- iatrogeen (antistolling; IUD)
regulatie
- hormonaal

als de regelmaat eruit gaat is het bijna altijd hormonaal

Question 5

wat is de eerste vraag die je aan een vrouw stelt met een menstruatie probleem?

Answer 5

bent u zwanger? want dit is nummer 1 reden waarom het zou stoppen

Question 6

wat zijn de normaalwaardes van een menstruatiecyclus?

Answer 6

1ste dag-1ste dag: 25-35 dagen\
menses: max 80-120 ml verspreid over een dag of 4, duur 3-6 dagen
nb. veranderingen vanuit persoonlijk perspectief (bijv. cyclus verkorting)

Question 7

wat betekent oligo menorroe?

Answer 7

onregelmatig en minder frequente mesntruaties

Question 8

wat is amenorroe?

Answer 8

afwezigheid van menstruaties (> 4 mnd)

Question 9

wat is hevig mentrueel bloedverlies (HMB)

Answer 9

regelmatige, maar langdurige en overvloedige menses, tot Hb ondermijnend

Question 10

wat is metrorrhagie?

Answer 10

Bloedingen zonder cycluspatroon herkenbaar. Denken aan dingen die in de baarmoeder niet goed zitten, iets oncologisch in je achterhoofd houden.

Question 11

wat is anovulatie?

Answer 11

afwezigheid van ovulatie

Question 12

wat is dysmenorrhoea?

Answer 12

pijnlijke menstruatie, pijnstilling nemen, voor je werk thuis blijven

Question 13

welke 2 koppels zijn er in de gonaden as?

Answer 13

oestrogeen + FSH en progesteron en LH (gele lichaam heeft LH nodig om te blijven functioneren)

Question 14

hoe kan je ovulatie testen?

Answer 14

• LH kan je meten dit zit in het bloed. normaal is dat 2-4 eenheden en in de piek 40 eenheden. de piek is maar een dag dus dan moet je een week gaan meten want je weet niet wanneer dit is. je kan ook ovulatie testen kopen in de winkel en dan middels plassen erachter komen. dan ben je na 20-30 uur vruchtbaar
• als progesteron stijgt weet je zeker dat er een corpus luteum (= gele lichaam) is en dus een ovulatie is geweest. dit doen we rondom cyclus dag 21 met een bloedtest

Question 15

wat heb je nodig voor endometrium?

Answer 15

oestrogenen

Question 16

wat zijn de kleine bolletjes die te zien zijn bij echo onderzoek van de eierstokken?

Answer 16

onvolgroeide follikels

Question 17

wat is primaire amenorroe?

Answer 17

• uitblijven menarche na 14e jaar bij AFwezigheid van groei of ontwikkelijk van secundaire geslachtskenmerken
• uitblijven menarche op 16e jaar bij AANwezigheid van groei of ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken

Question 18

wat is secundaire amenorroe?

Answer 18

je hebt menstruaties gehad maar die stoppen nu weer voor >4 maanden en dan doe je na 4-6 maanden dus extra onderzoek0

Question 19

wat is de classificatie van anovulatie?

Answer 19

je baseert het op de cyclusstoornis en de hormonen
- WHO I (10%): FSH en LH = laag + oestradiol = laag
- WHO II (80%): FSH = normaal + LH = normaal/verhoogd + oestradiol = normaal
- WHO III (10%): FSH en LH = verhoogd + oestradiol = laag

Question 20

wat is er bij elke WHO aan de hand?

Answer 20

I: eierstok doet niks omdat FSH/LH niet wordt aangestuurd door de hypofyse (centraal probleem dus hypothalamus of hypofyse)
II: vaak PCOS = polycysteus ovariumsyndroom dit is dysfunctie van de eierstokken. de spelers staan in het veld maar de coach is afwezig
III: probleem zit in de eierstokken die produceren geen oestrogeen waardoor de hypothalamus meer gaat produceren (probleem in de eierstokken)

Question 21

waardoor krijgt elke vrouw op een gegeven moment een WHO III?

Answer 21

doordat we in de menopauze gaan en dus geen eicellen meer hebben

Question 22

Wat moet je uitsluiten bij verdenking op WHO klasse II?

Answer 22

Rule out als je het kan classificeren als WHO II: Hyperprolactinemia, Hypo-/hyper-thyroidism, Cushing’s syndrome, Androgen Secreting Neoplasm.

Question 23

Waarom moet je kijken naar prolactine en TSH bij anovulatie?

Answer 23

Prolactine wordt ook gemaakt in de hypofyse. Te veel hiervan heeft onmiddellijk effect op je cyclus. Hyperprolactinemie is frequent voorkomende oorzaak van anovulatie en amenorrhoe (7.5%). Hoewel niet groot aandeel in cyclusafwijkingen zijn schildklierafwijkingen eenvoudig op te sporen en te behandelen. Herstel van zowel hyperprolactinemie, als schildklierfunctie, leidt vrijwel altijd tot cyclusherstel en ovulatie. Dus altijd even kijken naar het TSH en naar het prolactine

Question 24

Wat is PCOS en hoeveel vrouwen hebben er last van?

Answer 24

PCOS: heeft 12% van de vrouwen in de fertiele leeftijd. Vruchtbaarheid en een endocrinologisch probleem. Zit in WHO II, je meet niks bijzonders, maar het is wel verstoord. Laat zich kenmerken door een overmaat aan mannelijk hormoon, aan androgenen.

Question 25

Waar komen androgenen (=mannelijke hormonen) bij voor?

Answer 25

Androgenen komen niet alleen uit de ovaria, maar ook uit de bijnieren. Overbeharing, amenorroe, toegenomen lichaamsgewicht, zien we bij Cushing ook. Dus nagaan of ze geen bijnierprobleem heeft, zeker als het snel is ontstaan.

Question 26

dus welk lab meet je bij cyclusstoornis?

Answer 26

altijd: FSH, LH, oestradiol en (prolactine)
en als het normaal is dan vooral: androgenen, steroide (bijnier), SHGB en (TSH/FT4)

Question 27

wat zijn de kenmerken van WHO i?

Answer 27

centraal probleem wat zich kenmerkt door hypo-oestrogeen/ hypogonadotroop
- verschijnselen: amenorrhoe meestal secundair
- oorzaken: hypothalamus aanleg of anatomisch; hypothalame functiestoornis & hypofyse functiestoornis, maar meestal idiopathisch

Question 28

wat zijn de korte en lange termijn gevolgen van WHO I?

Answer 28

kort: infertiliteit/ anovulatie
lang: osteoporose en cardiovasculaire complicaties

Question 29

wat is de behandeling van WHO I?

Answer 29

• cyclus herstel (OAC of HST) en dsu preventie van osteoporose
• stress en eetstoornis behandelen
• fertiliteit: herstel ovulatie met GnRH of gonadotrofines

Question 30

wat zijn de kenmerken van WHO II?

Answer 30

er is een disbalans maar de waardes zijn normaal
- verschijnselen: oligo of amenorrhoe, overgewicht, hyperandrogenisme (acne bijv) en PCOS
- oorzaken: multifactorieel (en familie/genetisch)

Question 31

wat zijn de korte en lange termijn gevolgen van WHO II?

Answer 31

kort: subfertiliteit/anovulatie en hyperandrogenisme
lang: DM2, endometrium carcinoom, cardiovasculaire aandoeningen en depressiviteit

Question 32

wat is de behandeling van PCOS?

Answer 32

• overgewicht verminderen hierbij kan je DM en HVZ vermijden
• cyclus herstel (OAC) hierdoor vermindering hirsutisme (=overmatig haargroei) en preventie endometrium carcinoom
• borstkanker risico?
• fertiliteit: ovulatie inductie middels gonadotrofinen, oestradiol-receptor modulatie

Question 33

wat zijn de kenmerken van WHO III?

Answer 33

hypo-oestrogeen en hyperadotroop
- verschijnselen: amenorrhoe
- oorzaken: natuurlijke veroudering, turner syndroom, iatrogeen

Question 34

wat zijn de korte en lange termijn effecten bij WHO III?

Answer 34

kort: infertiliteit/anovulatie
lang: osteoporose, bijnier insufficiëntie en cardiovasculaire complicaties

Question 35

wat is de behandeling van WHO III?

Answer 35

• hormoon substitutie therapie (evt OAC)
• preventie osteoporose (door levensstijl, oestradiol en biphosphonates)
• fertiliteit: IVF/eiceldonatie

Question 36

Hoe zorgt een verhoogd prolactine voor een verstoorde menstruatiecyclus?

Answer 36

Bij hyperprolactinemie leidt een verhoogde prolactineconcentratie tot een verhoogde dopaminerge activiteit in de hypothalamus, die de prolactinesecretie probeert af te remmen. Deze toename in dopamine onderdrukt echter ook de GnRH-pulsatiliteit, wat vervolgens de afgifte van LH en FSH verstoort. Hierdoor raakt de menstruatiecyclus ontregeld en kan uiteindelijk een hypo-oestrogene toestand ontstaan.
(je kan hierbij melk uitvloed hebben in de tepel)