HC.4.2 - Ovarium en endometrium carcinoom

Question 1

Wat zijn de klachten van ovariumcarcinoom?

Answer 1

• Geen!
• Aspecifiek
  o Vage gastro-intestinale klachten.
  o Toename van de buikomvang.
  o Mictie- of defaecatie problemen.
• Acute buik door ruptuur van een cyste of steeldraai. Je hebt dan van het ene op het ander moment peritoneale prikkeling en dan ga je wel gelijk naar de dokter.
  Ovariumcarcinoom wordt vaak pas in een vergevorderd stadium ontdekt. Dit komt omdat er geen specifieke vroege symptomen zijn

Question 2

Wat is de epidemiologie van ovariumcarcinoom?

Answer 2

45% van de vrouwen met ovariumcarcinoom zijn ouder dan 70 jaar. 1/85 vrouwen krijgt ovariumcarcinoom en 1/100 vrouwen overlijdt aan ovariumcarcinoom. 5-jaarsoverleving is niet erg groot. 5-jaarsoverleving ligt rond de 38%. De 10 jaarsoverleving rond de 30%.

Question 3

Wat zijn de beschermende factoren en risicofactoren voor ovariumcarcinoom?

Answer 3

Beschermende factoren:
- Minder ovulaties:
o De pil: 30-50% risico reductie indien > 3 jaar
o meerdere zwangerschappen
Ovulaties geven schade aan het ovarium. Door de pil en zwangerschappen heb je minder ovulaties.
Risicofactoren:
- Oudere leeftijd
- Genmutaties (10-15%):
o BRCA-1, BRCA-2
o Lynch syndroom: MLH1, PMS2, MSH2, (MSH6)

Question 4

welke markers zijn het belangrijkst voor ovariumcarcinoom?

Answer 4

• CA 125
• CEA

Question 5

wat zie je in histologie bij ovariumcarcinoom?

Answer 5

sereus ovarium carcinoom zie plaatje dit is 80% van de ovariumcarcinomen. andere 20% is kiemcel en stromacel. klinisch niet relevant wat de subtypen zijn

Question 6

Waaruit ontstaan ovariumcarcinomen?

Answer 6

We denken dat het ontstaan is in de eileider: behalve de kiemceltumoren en stromaceltumoren. Het heeft qua cellen meer weg van een tuba.
- Eierstok (ovarium)
- Eileider (tuba)
- Buikvlies (extraperitoneaal ovariumcarcinoom)
Klinisch vormen deze beelden één entiteit.

Question 7

Hoe metastaseren ovariumcarcinomen?

Answer 7

Ovariumcarcinomen metastaseren om verschillende redenen makkelijk, namelijk door de intraperitoneale lokalisatie van de ovaria, de exfoliatieve groei en versleping van de tumorcellen. Tumorcellen kunnen worden meegenomen in de vochtstroom in de buik en zich hechten op de lever of in de darmen. Van daaruit kunnen zij gemakkelijk verder metastaseren. Dus heel vaak betrokkenheid van het omentum en het diaphragma.

Question 8

Hoe kun je stadia van tumoren indelen?

Answer 8

Stadium I ergens begonnen (alleen in de eierstok en eventueel in het vocht van de buik), stadium II iets meer uitbreiding in dezelfde omgeving, III is regionaal, IV is op afstand. Als het in het buikvocht zit: dan slechtere prognose.

Question 9

wat zijn de kenmerken van laag stadium ovariumcarcinoom?

Answer 9

• meestal bij toeval gevonden, zelden klachten
• 75-90% genezing
• chirurgie en volledige stagering cruciaal (= vast stellen metastasen zijn indien niet het geval dan geen chemo)
• tumor graad is belangrijkste prognostische factor
• adjuvante chemo verbetert de overleving van patiënten met een onvolledige stagering
• het is niet bekend of adjuvante chemotherapie de overleving verbetert van patiënten met een hooggradige tumor

Question 10

wat zijn de kenmerken van hoog stadium ovariumcarcinoom?

Answer 10

• aanwezigheid van tumorweefsel in de buikholte of op de tubae
• je kan soms sister Mary Joseph nodule zien (metastase in navel)
• omental cake: hele omemtum ingenomen door tumor

Question 11

wat is de behandeling van hoog stadium tumoren (vanaf stadium IIB)?

Answer 11

debulking hierbij haal je zoveel mogelijk tumorweefsel weg. dit doe je als:
- betere chemo-gevoeligheid van kleinere tumoren
- lagere kans op het ontwikkelen van chemotherapie-resistente cellen in kleine tumor laesies
- verbeteren van de algemene conditie

Question 12

wat zijn de prognostische factoren van ovariumcarcinoom?

Answer 12

• Conditie (Karnofsky index): laag albumine door langdurig ziek zijn
• FIGO stadium
• Tumorgraad
• Grootte van de restlaesies na chirurgie
• Chemotherapie neoadjuvant om conditie te verbeteren
• BRCA status

Question 13

Wat kun je zeggen over de epidemiologie en etiologie van het endometriumcarcinoom?

Answer 13

Het endometriumcarcinoom komt vaker voor dan het ovariumcarcinoom en wordt ook veel vaker in een lager stadium gevonden. Dit is te verklaren doordat er vaker symptomen optreden, zoals bloedverlies tijdens de seks of tussen menstruaties door. Er is sprake van progressie van een normaal proliferatief endometrium naar hyperplasie en uiteindelijk een maligniteit. Er wordt een toename gezien in de incidentie van het endometriumcarcinoom. Met name bij donkere vrouwen neemt de incidentie toe, dit omdat deze vrouwen de laatste jaren wat meer toegenomen zijn in gewicht.

Question 14

wat zijn de risicofactoren voor endometriumcarcinoom?

Answer 14

• hormoon gebruik
• obesitas
• late overgang
• DM
• hypertensie

Question 15

wat is de diagnostiek bij ovarium en endometrium carcinoom?

Answer 15

echografie

Question 16

welke tumormarker prikken we bij endometriumcarcinoom?

Answer 16

CA 125

mismatch repair genen (MMR), oestrogeen receptoren (ER) en p53 kijken we ook naar bij iedereen

Question 17

wat is de behandeling van endometrium carcinoom?

Answer 17

Meestal kan het endometriumcarcinoom goed chirurgisch worden behandeld, vaak via een laparoscopische hysterectomie (ook bij metastasen). Kan ook met de DaVinci robot. Ook worden de adnexen weggehaald, omdat ovariële hormonen eventuele overblijvende ziekte kunnen stimuleren. De vaginale schedel wordt aan de bovenkant weer dichtgemaakt. Over het algemeen geeft dit geen last bij vrijen.

Question 18

wat is de prognose van de verschillende subtypen bij endometriumcarcinoom?

Answer 18

• POLE mutatie: ongeacht wat je doet is het goed
• MMRd en NSMP lijken op elkaar
• p53abn heeft slechste prognose