HC.4.4 - Hormoon Substitutie Therapie (HST) Flashcards
Hoe behandelen we klachten van de overgang?
Klachten zijn te behandelen met hormoon therapie, maar wanneer (dit is afhankelijk van het risicoprofiel).
- < 46 jaar: ja …tenzij
- 46 - 50 jaar: geen verhoogd risico: geen bezwaar HST
- tussen de 50 en 56 jaar: nee, tenzij… sociaal invaliderende klachten èn na zorgvuldig informeren.
- Ouder dan 56 jaar: liever niet meer doen
wat is de menopauze?
de laatste menstruatie. de mediane leeftijd hiervoor is 51 (tussen de 46-56 jssr is normaal) jaar en dit is achteraf pas vast te stellen (na 1 jaar). het is gerelateerd aan leeftijd van de overgang van de moeder. roken vervroegt de overgang 1-2 jaar
als je eierstokken zijn verwijdert dan ben je niet na een jaar menopauzaal maar dan doe je het obv hormonen bepalen
wat is menopausal transition = climacterium = perimenopauze?
het beginnen van de menstruatie tot de eerste 5 jaar na de overgang
Wat houdt perimenopauze, postmenopauze, reproductieve fase in?
- Perimenopauze: gebied voor de menopauze, waarbij de cyclus irregulair wordt en het follikel stimuleren hormoon stijgt. Dit loopt een stukje door tot na de laatste menstruatie.
- Postmenopauze gebied na de laatste menstruatie.
- Reproductieve fase: normaal FSH, regulaire cycli.
Hoe ontstaan er klachten bij de menopauze?
De symptomen van de menopauze komen door veranderingen in oestrogenen. Premenopauze: oestrogeen stijgt tijdens follikelgroei, daalt na eisprong, dit is mooi regelmatig. Vanaf je 40e wordt dit minder regelmatig en heb je wat uitschieters, waardoor je ook wel is een ovulatie overslaat. Deze onregelmatigheid gaat door totdat het uitdooft. De klachten kunnen dus al ontstaan vanaf het eerste moment dat er schommelingen zitten in de normale oestrogeen cyclus: dus als het oestrogeen boven de hoogste en laagste waarde schiet dat je gewend bent.
Wat zijn de bekendste overgangsverschijnselen?
- Menstruatie
o onregelmatige cyclus
o meer bloedverlies (stolsels)
o langer bloedverlies - Opvliegers: zorgen voor de meeste dagelijkse problemen
- Nachtelijk transpireren (badend in het zweet wakker worden)
- Hartkloppingen
- Moodswings
hoe voelt een opvlieger?
- Een plotseling gevoel van warmte door bloedaandrang naar het gezicht (door perifere vasodilatatie), met name bij vrouwen in de overgang.
- Opvliegers zijn tijdelijk en komen spontaan op waardoor je het erg warm kunt krijgen. Soms gaat een opvlieger gepaard met hartkloppingen, duizeligheid (door snelle redistributie van het circulerend volume) en of zweetaanvallen.
- Hoe heftig die opvliegers zijn verschilt per persoon. Het is niet alleen perceptie maar je kunt het ook zien aan verschil in huidtemperatuur. (32-35 graden, normaal is 29-32 graden)
3 op de 4 heeft hier last van en dit houdt vaak wel langer dan een jaar aan
wat is de fysiologie van een opvlieger?
- thermoregulatoire dysfunctie op het niveau van de hypothalamus. deze sluit aan/uit als die er boven of onder komt
- de thermoneutrale zone is smaller bij vrouwen met opvliegers. omdat het window klein is dan gaat die constant aan en uit.
premenopauzaal wordt overvloedige warmte ‘weggewerkt’ bij stijgen van de kern temperatuur vanaf 0.4 graden
Wat is het effect van oestrogenen op de opvliegers?
- Het dalen van de oestrogeen spiegel geeft een toename van het cerebrale noradrenaline, waardoor de thermoregulatoire zone versmalt.
- Geïnduceerd door dalen van oestrogeen spiegel:
1. Perifere vasodilatatie: bloed doorstroming van de huid stijgt, gevoel van warmte. Stijgen hartfrequentie.
2. Transpiratie: dalen kerntemperatuur
3. Bibberen: als kerntemp onder normaal waarde - Oestrogenen herstellen de “thermoneutrale zone” waardoor de opvliegers (grotendeels) verdwijnen.
- De thermoneutrale zone kan verbreden door serotonine. Serotonine kun je beïnvloeden met serotonine reuptake inhibitors SSRI’s. Wat je kent als antidepressiva
Wat zijn de lange termijn veranderingen die optreden na de overgang?
- toename hart- en vaatziekten
- toename osteoporose (botbreuken)
- toename borstkanker: Vrouwen die vroeger in de overgang komen of vaker zwanger zijn geweest (minder eisprongen), hebben een verlaagd risico op borstkanker. Het risico op borstkanker neemt weer toe als je de hormonen gaat suppleren.
Wat is het gevolg van een gezonde levensstijl op de klachten die mensen ervaren van de overgang?
Gezonde levensstijl verminderd de klachten die mensen ervaren van de overgang: gezond eten, voldoende calcium en vit D, fysiek actief blijven, gezond gewicht, niet roken.
Welke grote veranderingen treden er op rondom de overgang?
- Lichaamsbeeld; rimpels zijn teken van ouderdom versus grijs haar is een teken van wijsheid.
- Veranderingen in de samenstelling van de familie; empty nest syndroom versus vrijheid dat de kinderen de deur uit zijn
- Verandering in de sociale context. Financiële problemen versus kans om nogmaals opnieuw te beginnen
- Veranderingen in de risico’s op hart en vaatziekte, osteoporose en borstkanker.
wat is de meest effectieve behandeling van overgangsklachten?
hormoontherapie hierbij geef je oestrogeen substitutie en progestageen moet worden toegevoegd worden om endometrium te beschermen.
Wat zijn de voordelen van hormonale substitutie therapie?
- Overgangsklachten verdwijnen
- goed voor de botten
- goed voor de blaas en vagina (goed voor de bindweefsels)
- goed voor huid, haar, slijmvliezen
- in bepaalde situaties is het ook goed voor je hart en vaten
- HST: DUS OVERAL GOED VOOR?
wat zijn de nadelen van hormonale substitutie therapie?
- (soms) weer “ongesteld”
- steeds weer hormonen slikken / plakken
- soms gespannen borsten
- soms misselijk
- soms vocht vasthouden
- Hoger risico op mamma carcinoom
