H6: Wijngaardbeheer Flashcards
Wat is het doel van de druiventeler?
Een goede oogst van rijpe druiven produceren, die geschikt zijn voor een type wijn dat de wijnmaker wil maken.
Daarvoor is nodig dat hij weet hoe de omgeving de groei van de wijnstok beïnvloedt.
Waar kijk je naar als je een wijngaardlocatie wilt aanleggen?
- omgevingsfactoren:
wat is de gemiddelde temperatuur op de locatie, vruchtbaarheid bodem, kwaliteit waterafvoer.
Dit beïnvloedt: welke druivenras, ideale plantendichtheid, geleiden/opbinden. - zakelijke afwegingen:
Nabijheid van voorzieningen (elektriciteit, waterpunten), beschikbaarheid voor arbeiders, toegankelijkheid machines, grondprijs. - druivenras:
Welke ras is geschikt op locaties, welk ras is vraag naar, welk ras mag volgens wetten verbouwd worden.
Wat te doen om wijnstokken te kunnen (her)planten?
- wijngaardlocatie eerst vrijmaken van begroeiing
- vruchtbaarheid grond testen en eventueel meststoffen aanbrengen.
- jonge geënte wijnstokken kopen bij kweker
- ze machinaal of met de hand planten
- bescherming tegen dieren, geven met groene hulzen en irrigatie voor voldoende water naar de wortelen.
- eerste oogst vaak pas in het derde jaar. En ook drie jaar braak liggen nadat wijnstokken gerooid zijn, voor iets anders planten. Dit om bodem te laten herstellen.
Na hoeveel jaar worden oude wijnstokken vaak vervangen?
Tussen de 30-50 jaar
Sommige wijndomein en gebruiken de term: vieilles vignes, om aan te geven dat het om oude(re) stokken gaat.
Wat zijn kenmerken van de levering van oudere wijnstokken?
Fruit met uitzonderlijke kwaliteit
Geconcentreerde smaken en geuren
Minder volume/aantallen
Hoe ouder hoe meer gevoeliger voor ziekten
Hoe verzorg je een wijnstok?
Door te geleiden, snoeien, opbinden en te kijken naar plantendichtheid.
De druiventeler past dit alles aan, aan de natuurlijke omstandigheden van de wijngaard: temperatuur, zonlicht, water, voedingstoffen in de bodem. En aan praktische zaken als machinaal kunnen werken of niet
Wat verstaan we onder wijnstokgeleiding en welke 2 soorten zijn er?
Geleiden verwijst naar: de vorm van het meerjarig hout van de stok.
2 categorieën:
1) de stok wordt vanuit de kroon geleid:
- weinig meerjarig hout, soms alleen een stam. Anders een paar korte zijarmen van meerjarig hout aan de bovenkant vd stam. Kort of lang gesnoeid kunnen ze worden
2) cordonsysteem.
- een stam met een of meer permanente, horizontale, armen oftewel cordons. Vaak kort gesnoeid.
- dit duurt langer om te creëren, vanwege meer meerjarige hout gebruik.
- maakt machinaal werk makkelijker.
De stevige, permanente armen als oorzaak .
- wijnstokken hebben meestal 1 of 2 cordons, maar ze kunnen wel eventueel grote plantenstructuren vormen.
- bij beiden categorieën worden de loten laag opgebonden, voor profijt warmte vanaf de bodem. Of hoog opgebonden, voor vermijden schade vorst.
Hoe kan je een wijnstok snoeien en wat verstaan we onder snoeien?
Snoeien is verwijderen van ongewenste bladeren, vruchthout en meerjarig hout. Het geeft vorm en beperkt omvang.
- je doet het in de winter en zomer. Waarbij de winter de belangrijkste is voor wijngaardbeheer. Je bepaalt dan het aantal en de plaatst van de knoppen voor komend groeiseizoen.
2 soorten wintersnoei:
- korte snoei:
Kort vruchthout bestaat uit korte stukken eenjarig hout, teruggesnoeid tot 2 a 3 knoppen. Dit groeit of aan een arm (cordonsysteem) of rond bovenkant stam (snoei vanuit kroon)
-lange snoei:
Langere delen eenjarig vruchthout gebruikt, met 8-20 knopen. Meestal maar een of twee langere stukken vruchthout laten zitten met elk stuk Horizontaal aan draad gebonden ter ondersteuning. Meestal toegepast op uit kroon geleide wijnstokken.
-is complexer dan korte snoei.
-vereist geschoolde arbeidskrachten
- dit snoeien wordt ook wel ‘gyot’ genoemd
Zomersnoei:
Kortwieken van bladerdek, om groei te beperken en suikerproducten naar druiven te geleiden ipv naar groei bladeren en loten of om meer zonlicht te kunnen pakken.
Wat verstaan we onder opbinden van bladerdek en het bladerdek zelf? Wat is het verschil tussen wel en niet opbinden?
Bladerdek: alle groene delen van de wijnstok.
Opbindsysteem: palen en draden die gebruikt worden om langere stukken vruchthout en loten te ondersteunen.
Wijngaarden zonder opbindsysteem:
Loten hangen naar beneden (soms tot de grond). Dit zijn vrijstaande wijnstokken, oftewel “bush vines”. Vanuit de kroon geleid en kort gesnoeid. (Voor warme en hete , droge, zonnige gebieden zoals Zuid Rhone, barossa valley) in koele en natte kan schaduw de rijping hinderen en gebrek luchtcirculatie zorgt voor ziekten. Niet geschikt voor machinaal werk.
Wijngaarden met opbindsysteem:
Bij elke rij wijnstokken staat een rij palen die verbonden zijn door horizontale draden. Vruchthout en loten worden hieraan gebonden.
3 redenen om dit te doen:
1) hoeveelheid zonlicht sturen die het bladerdek doorlaat (open bladerdek, dus loten uit elkaar, in gebieden met weinig zonlicht, of gesloten bladerdek bij intens zonlicht ter bescherming van zonnebrand)
2) open bladerdek zorgt voor goed luchtcirculatie
3) mechanisatie is mogelijk
Meest gebruikte opbindmethode is: “vsp, Vertical Shoot Positioning)
- verticaal worden de loten omhoog geleid, zodat ze 1 smal bladerdek vormen. Loten verder van elkaar zorgt voor open bladerdek.
-in hete gebieden wordt vsp zo aangepast dat de uiteinden van de loten over de draden hangen zodat ze extra schaduw creëren. Dit wordt eerder gekozen dan bush vines vanwege het machinaal werken.
Wat is plantendichtheid en wat kan de plantendichtheid beïnvloeden ?
Plantendichtheid is het aantal wijnstokken op een bepaalde oppervlakte. Meestal aantal wijnstokken per hectare.
Factoren die plantendichtheid kunnen beïnvloeden:
- Aanwezigheid voedingsstoffen
Bij laag gehalte voedingsstoffen maar voldoende neerslag, kan een wijnstok goed gedijen. Meer groen dan fruit als je niets doet. Bij hoge dichtheid voorkom je dit, want er is voldoende concurrentie om uitbundige groei tegen te gaan.
Hoog gehalte voedingsstoffen en voldoende neerslag. Te veel voedingsstoffen is niet zozeer gunstig voor wijnbouw, maar in combi met water zorgt voor sterke groei. Hoge dichtheid is hiervoor niet te oplossing, maar lage dichtheid met wijnstokken die meerdere zijarmen of lange stukken vruchthout hebben. Dit systeem geeft hoge opbrengst en goede kwaliteit.
- aanwezigheid water
Bij weinig water of irrigatie, is lage dichtheid handig. Wortels kunnen van elke wijnstok water opnemen uit groter deel van de bodem, zonder concurrentie van andere wortels.
Wat wordt er bedoeld met de opbrengst?
Dit is een aanduiding van de hoeveelheid druiven die geproduceerd is. Kan ook gemeten worden in gewicht (aantal kilos druiven per hectare) of in volume (aantal hectoliters wijn per hectare)
Welke ongedierte zijn een gevaar voor de wijn?
Phylloxera:
zie h4: insect die beetwondjes maakt in de wortels.
Nematoden:
Kleine wormen die de wortels aantasten en de opnamen van water en voedingsstoffen verstoren. Ook virussen overdragen.
Opl: voorkomen door bodem te ontsmetten voorafgaand aan herplanting of resistente wortelstokken.
Vogels en zoogdieren:
Druiven eten. Beschadigen druiven kunnen voor schimmel zorgen.
Opl: netten voor vogels en omheining voor konijnen en zwijnen.
Insecten:
Voeden zich met druiven en bladeren.
Opl: insectiden spuiten, milieu vriendelijke technieken dmv geïntegreerde ongediertebeheersing.
Welke schimmelziekte zijn gevaarlijk voor de wijn?
Valse meeldauw:
Gedijt in warme, natte en vochtige omgeving. Tast alle groene delen van de wijnstok aan. Je ziet gele vlekken op de bovenkant van de balderen of donzige grijze vlekken op de onderkant. Veroorzaakt voortijdig bladverlies, bloemgestel en jonge druifjes ook aangetast.
Opl: bordeauxse pap, (bevat koper)
Meeldauw:
Gedijt in warme,vochtige, schaduwrijke omgeving. Tast alle groene delen van de wijnstok aan, plus de bladeren en druiven. Je ziet poederig grijswit laagje. Bladeren drogen uit, en vallen af. Druiven verschrompelen en splijten, onvoldoende rijp.
Opl: op zwavel gebaseerd middel
Grijze rot:
Veroorzaakt door de schimmel “botrytis Cinera”. Gedijt in vochtige omgeving. Tast druiven aan. Smaakverlies treed op, en bij blauwe druiven ook kleurverlies. Bij gewenst gedrag noem je het “edele rot”.
Schimmels bestrijd je door: chemische sprays (fungiciden). Wordt vaak in maritiem klimaten gedaan door de regenval. Kort voor de oogst niet doen omdat dan schadelijke resten in de wijn kunnen komen. Ook kan je het bestrijden door juist bladerdekbeheer,
Welke andere ziekten zijn gevaarlijk voor wijn?
Virussen :
Zijn heel besmettelijk en hardnekkig, meestal niet dodelijk, maar tasten het goed functioneren van de wijnstok aan. Dus kleine opbrengst of lage kwaliteit druiven.
Opl: alleen door de wijnstok te rooien, en grond ontsmetten.
Bacteriële virussen:
Tast wijnstok aan en vermindert kwaliteit en kwantiteit vand e druiven. Sommige zijn dodelijk. Worden verspreid door kleine insect “sharpshooter”.
Opl: geen behandeling, strenge quarantaine, levenscyclus sharpshooter doorbreken. Anders rooien van de wijnstok en ontsmetten van de grond
Wat zijn de drie belangrijke opties om synthetische middelen in de wij bouw te verminderen?
Duurzame landbouw:
Gebruik van chemische middelen wordt hierbij beperkt. Je doet kennis op over levenscyclus van ongedierte en het weer en zo kan je via voorspellingen gaan spuiten ipv via vast schema. Er wordt zo minder gespoten. Geïntegreerde ongediertebeheersing is een essentieel onderdeel in duurzame landbouw. De aanwezigheid van natuurlijke vijanden van de ongedierte kan gestimuleerd worden (veel andere planten tussen de wijnstokken planten).
Biologische landbouw:
Lijkt om duurzame landbouw, maar heel aantal traditionele bestrijdingsmiddelen is maar toegestaan en in kleine hoeveelheden + officiële certificering is vereist. (Is duur)
Biodynamische landbouw:
Dit is gebaseerd op het werk van Rudolf Steiner en Maria Thun. Lijkt op biologische landbouw in combi met filosofie en kosmologie. Druiventeelt wordt aangepast op handelingen die samenvallen met de cycli van planeten, maan en sterren. Homeopathische middelen (preparaten) worden gebruikt om de bodem te bemesten, ziekten te behandelen, ongedierte te weren. Hiervoor bestaan ook certificerende instanties voor.
