H27 Noord Italie Flashcards
Benoem de 5 wijngebieden uit Noord Italie.
- Trentino
- Alto Adige
- Piemonte
- Veneto
- Friuli-Venezia Giulia
Hoe is het klimaat in Noord Italie? Welke invloeden spelen een rol?
- Over geheel genomen een gematigd klimaat met droge, korte zomers.
- Alpen vormen barriere langs noord grens, beschermen tegen regen.
- Landinwaartse gebieden hebben matigende invloed van rivieren (o.a. Po) en gletsjermeren (Gardameer).
- Dicht bij zee is meer regenval, dus meer kans op schimmelziekten.
Van oudsher lage plantdichtheid. Welk complex geleidingssysteem werd gehanteerd? In welke gevallen wordt het nog steeds gebruikt?
Pergola:
- De wijnstok wordt omhoog geleid, druiven hangen naar beneden.
- Bladerdek beschermt druiven tegen zonnebrand en laat luchtcirculatie toe (verkleint risico op rot).
Nog steeds gebruikt bij:
- Als hoog zuur en laag suikergehalte vereist is (mousserende wijnen).
- Gedroogde druiven die vrij van beschadigingen en ziekten moeten zijn.
Wat is er veranderd in de druiventeelt?
- Hogere plantdichtheid.
- VSP-geleiding ipv pergola.
Waar ligt Alto Adige? Hoe is het klimaat? Hoe liggen de wijngebieden?
- Rond stad Bolzano in voetheuvels v/d Alpen.
- Gematigd klimaat met korte, droge zomers en weinig regen tijdens groeiseizoen.
- Wijngaarden liggen op terrassen op hellingen langs rivier Adige, gericht op zuidoosten en zuidwesten.
- Door ligging wijngaarden vaak grote diurnal range, ideaal voor aromatische witte wijn en elegante rode wijn met lichte body.
Wat maakt Alto Adige perfect voor productie van aromatische witte wijne en elegante rode wijn met lichte body?
De grote diurnal range die komt door ligging v/d wijngaarden:
- Hellingen langs rivier Adige op zuidoosten en zuidwesten.
Welke rode en witte wijnen worden geproduceerd in Alto Adige? Wat is de gebiedsnaam?
Witte wijn:
- Pinot Grigio: droge stijl, lichte tot gemiddelde body, hoog zuur, citrusvruchten en groen fruit.
- Gewurztaminer.
- Chardonnay.
- Pinot Blanc.
Rode wijn:
- Schiava: lichte, fruitige wijn met gemiddeld tannine, frambozen en pruimen.
Gebiedsnaam: DOC Alto Adige.
Waar ligt Trentino? Hoe is het klimaat? Waar zijn de wijngaarden?
- Direct ten zuiden van Alto Adige.
- Iets warmer klimaat door zuidelijke ligging, minder hoogte, bergen aan westzijde die verkoeling Gardameer afremmen.
- Dal is breder dan in Alto Adige, wijnstokken op hellingen aan weerszijden en in het dal.
Welke witte en rode wijnen worden geproduceerd in Trentino? Wat is de gebiedsnaam?
Witte wijn:
- Chardonnay en Pinot Grigio.
- Uit dal: gemiddelde body, gemiddeld zuur, rijpe steenvruchten.
- Op grotere hoogte: meer als witte wijnen uit Alto Adige.
Rode wijn:
- Merlot en Teroldego.
- Voornamelijk halverwege de hellingen en in het dal.
- Teroldego: diepe kleur, gemiddelde tot hoge tannine, hoog zuur, gemiddeld tot volle body, zwart fruit. Doorgaans op hout gerijpt, beste kunnen ouderen.
Gebiedsnaam: DOC Trentino.
Waar ligt Friuli-Venezia-Giulia? Hoe is het klimaat? Wat kan je vertellen over de wijngaarden?
- Oostelijke hoek van Noord Italie.
- Noordelijke wijngaarden in voetheuvels v/d Alpen met gematigd continentaal klimaat. Verkoelend effect van koude lucht uit bergen.
- Zuidelijke wijngaarden vlak bij Adriatische zee met warm, maritiem klimaat.
Welke witte en rode druiven in Friuli-Venezaia-Giulia? Welke gebiedsnamen?
- Groot aantal druivenrassen. Belangrijkste:
- Pinot Grigio: rijkste van Italie met gemiddelde tot volle body, smaken van sappige perzik en tropische vruchten.
- Merlot: gemiddelde body, gemiddeld zuur en tannine, smaken van rijp rood fruit met hint specerijen van het hout.
- Fiulano (wit): inheemse druif, gemiddeld tot hoog zuur, gemiddelde body, aroma’s van peer, rode appel en kruiden.
Gebiedsnamen:
- DOC Friuli Grave: uit de vlakte.
- DOC Collio en DOC Colli Orientali: in heuvels, bekend om geconcentreerde witte wijnen van hoge kwaliteit. Colli Orientali ook voor rood.
Waar ligt Veneto? Hoe is het klimaat?
- Van zuidelijkste punt Gardameer in westen tot aan Venetie in het oosten en van voetheuvels Alpen tot aan platte vlakte v/d Po in het zuiden.
- Warm klimaat met gematigde regenval.
- Hogere ligging brengt verkoeling, waardoor wijngaarden in voetheuvels grote diurnal range hebben.
- Briesjes van Gardameer verkoelen wijngaarden in het westen.
- Vlakte heeft vochtige lucht en mist v/d Po. Hierdoor meer gespoten tegen ziekten en rot.
Waar in Veneto worden goedkope/bulk wijnen gemaakt? Welke wijnen? Welke gebiedsnaam?
- Vruchtbare vlaktes.
- Pinot Grigio, Chardonnay en Merlot.
- Corvina, Garganega en Trebbiano.
- IGT Veneto.
Welke mousserende wijn wordt deels in Veneto geproduceerd?
DOC Prosecco (ook deels in Friuli-Venezia-Giulia).
Van welke 2 van de bekendste Italiaanse wijnen is Veneto de bakermat?
Soave en Valpolicella.
Soave bestaat uit 2 duidelijk te onderscheiden delen. Hoe zijn de bodems en de wijnen uit deze delen?
- Voetheuvels in het noorden
- Kalksteen en klei met vulkanisch gesteente.
- Bodems zijn van nature koel, icm invloed hoogteligging vertraagt dit de rijping.
- Levert druiven met volledige smaakrijpheid en toch hoog zuur. Kunnen jaren rijpen. - Platte vlakte in het zuiden
- Zandige, alluviale bodems die rijping bevorderen.
- Druiven zijn fruitiger met gemiddeld zuur. Bedoelt om jong te drinken.
Wat is de belangrijkste druivensoort in Soave? Hoe is de stijl?
- Garganega (kleine hoeveelheden andere rassen kunnen aan blend worden toegevoegd).
- Gemiddeld tot hoog zuur.
- Gemiddelde body.
- Peer, rode appel, steenvruchten en soms witte peper.
- Meestal geen smaken van nieuw eiken.
- Beste wijnen kunnen ouderen en smaken van amandelen en honing ontwikkelen.
Welke twee gebiedsbenamingen kent Soave?
- DOC Soave (uit hele gebied).
2. DOC Soave Classico (uit voetheuvels).
Hoe is de topografie van de wijngaarden van Valpolicella? Wat voor wijnen levert dit op?
Vergelijkbaar met Soave.
- Voetheuvels in noorden
- Kalksteen, klei en vulkanische bodem.
- Vertragen rijping, hierdoor meer zuren. - Vlakkere zuiden
- Kiezel en zand.
- Warmer, hierdoor fruitigere druiven met minder zuren.
Wat is de belangrijkste druivensoort in Valpolicella? Welke stijl wijn?
- Corvina.
- Dunne schil, gemiddelde kleur, laag tot gemiddeld tannine en hoog zuur.
- Blends met lokale rassen mogelijk voor meer kleur en tannine.
Welke 5 gebiedsbenamingen zijn er in Valpolicella?
- DOC Valpolicella: hele gebied
- DOC Valpolicella Classico: uit voetheuvels
—> De wijnen zijn eenvoudig en fruitig, lichte tannine en smaken van rode kersen. Zelden houtrijping en direct drinken. - DOCG Amarone della Valpolicella
- Passitomethode ondergaan.
- Droog of iets zoet, volle body, hoog alcohol, gemiddeld tot volle tannine, intens geconcentreerde smaken van orde bes en specerijen.
- Doorgaans in grote eiken vaten. - DOCG Recioto della Valpolicella
- Passitomethode
- Zo zoet dat vergisting op natuurlijke wijze stilvalt.
- Intense smaken van rood fruit, hoog alcohol, volle body, gemiddeld tot hoge tannine. - DOC Valpolicella Ripasso
- Ripassomethode
- Gemiddeld tot volle body, gemiddeld tot hoog tannine en smaken van gestoofde rode kersen en pruimen.
Wat is de passitomethode?
- Gebruikt om structuur en smaakconcentratie te verbeteren.
- Druiven vroeg geplukt met hoog zuur.
- Binnen gedroogd wat suikers en smaken concentreert.
- Vergisting begint niet voor de wintermaanden.
Benoem de 2 soorten passito-wijnen in Valpolicella.
- DOCG Amarone delle Valpolicella.
2. DOCG REcioto della Valpolicella.
Wat is de ripassomethode? Welk label krijgt deze wijn?
- Druivenschillen van een gistende Amarone della Valpolicella.
- Kort voor voltooien vergisting wordt Amarone v/d schillen gehaald.
- Schillen worden toegevoegd aan vat met Valpolicella die zijn vergisting heeft afgerond.
- De met de schillen meegekomen gisten zorgen voor vergisting v/d overgebleven suikers.
- Schillen geven kleur, smaak en taninne af aan de wijn waaraan ze zijn toegevoegd.
- DOC Valpolicella Ripasso
In zowel Soave en Valpolicella worden een zoete wijn geproduceerd op dezelfde methode. Welke methode en welke wijn?
- Passitomethode.
- DOCG Recioto della Valpolicella (rood) en DOCG Recioto di Soave (wit).
Waar ligt Piemonte? Hoe is het klimaat? Hoe liggen de wijngaarden?
- Noordwestelijke hoek van Italie.
- Klimaat is gematigd en continentaal. Lange koude winters en zomers met mogelijk onweersbuien, hagel en mist.
- Bergen in noorden bieden beschutting tegen noordenwind en neerslag.
- Rivier Po in zuiden en Maggioremeer in noorden hebben matigende invloed.
- Bekend om voetheuvels die in hoogte varieren van 150 tot 600 meter en zo verschillende exposities en hoogten creeren voor wijnbouw.
Wat zijn de belangrijkste witte en blauwe druivenrassen in Piemonte?
- Wit: Cortese en Moscato (Muscat).
- Blauw: Nebbiolo, Barbera en Dolcetto.
Welke IGT/IGP gebieden zijn er in Piemonte?
Geen, alle wijnen hebben DOC of DOCG status.
Wat zijn de beroemde wijngebieden in Piemonte?
Barolo, Barbaresco, Asti en Alba.
Hoe is de topografie in Barolo? Hoe zijn de wijnen?
- Steile hellingen (300 - 500m hoog) op het zuiden.
- Druiven rijpen langzaam op deze hoogten, ontwikkelen geurige aroma’s van zure kersen, kruiden en soms gedroogde bloemen.
- DOCG Barolo moet 100% Nebbiolo zijn (hoog zuur en tannine, weinig kleur).
- In beste jaren vol van body, hoog zuur en tannine, potentieel om verder te rijpen op fles.
- Wijnen komen uit verschillende dorpen. Gemeentenaam mag vermeld worden als uit 1 gemeente.
- Beste wijnen komen uit specifieke wijngaarden / crus die op etiket benoemd mogen worden (bv DOCG Barolo Cannubi).
- DOCG Barolo moet 3 jaar gerijpt zijn, waarvan 18 maanden op eikenhout (van oudsher aantal jaren op grote eiken vaten om tannine te verzachten).
- Wordt over algemeen beter van flesrijping, verzacht tannine verder en voegt complexiteit toe met aroma’s van truffels, teer en leer.
DOCG Barolo werd van oudsher op grote eiken vaten gerijpt. Wat doen veel producenten tegenwoordig?
- Beter wijngaardbeheer en zachtere extractiemethoden zorgen voor zachtere, rijpere tannine.
- Daarom nu vaak kortere rijpingsduur.
- Rijping op eiken kan in kleine vaten (vaak deels nieuw) of in grotere vaten, afhankelijk v/d stijl.
Om welk druivenras is Barbaresco beroemd? Hoe liggen de wijngaarden?
- Nebbiolo.
- Hellingen op zuiden gericht, lager dan Barolo (200 - 400 meter).
Wat zijn de verschillen tussen wijnen uit Barolo en uit Barbaresco? Waar komt dit door?
- Hellingen zijn lager in Barbaresco (200-400 vs 300 - 500 meter).
- Door lagere ligging en invloed van plaatselijke rivier rijpt Nebbiolo vroeger in Barbaresco.
- Wijnen zijn fruitiger en minder geparfumeerd.
- Vergelijkbaar gehalte zuur en tannine.
- DOCG Barolo moet 3 jaar rijpen waarvan 18 maanden op eiken, DOCG Barbaresco met 2 jaar rijpen waarvan 9 maanden op eiken.
Wat is de meest aangeplante druif in Asti en Alba? Welke gebiedsbenamingen? Welke wijnstijl?
- Blauwe druif Barbera.
- DOC Barbera d’Asti en DOCG Barbera d’Asti (laatste hogere kwaliteit).
- Laat rijpend, gemiddeld tot diepe kleur, laag tot gemiddeld tannine, hoog zuur, aroma’s van rode kersen en pruimen, soms zwarte peper.
Twee verschillende stijlen:
- Jeugdig en fruitig zonder houtrijping
- Vatgerijpt met extra smaken van specerijen
Welke naam hebben wijnen uit Asti en Alba in de regel?
Vernoemd naar druivenras gevolgd door de naam van de dichtstbijzijnde stad:
- DOCG Barbera d’Asti
- DOC Dolcetto d’Alba
Welk ras staat naast Barbera veel aangepland in Asti en Alba? Wat is kenmerkend aan dit ras?
- Docetto staat breed aangeplant.
- Rijpt vroeger dan Nebbiolo en Barbera en kan daarom op koelste locaties staan.
- Veel van beste komen uit DOC Dolcetta d’Alba met diepe vaak paarse kleur, gemiddeld tot hoge tannine en gemiddeld zuur. Zwarte pruimen, rode kersen en gedroogde kruiden.
Moeten Barbera en Dolcetta jong of oud gedronken worden?
Kunnen beiden jong gedronken worden, maar beste wijnen kunnen lang rijpen.
Waar ligt Gavi? Hoe liggen de wijngebieden? Welke gebiedsbenamingen?
- Zuidoosten van Piemonte.
- Wijngebieden in heuvels waar hoogteligging en zeewind leiden tot lange en langzame rijping van Cortese. Hierdoor wordt hoge zuur en bloemige karakter benadrukt.
- Gelabeld als DOCG Gavi of DOCG Cortese di Gavi. Indien uit Gavi zelf, dan COCG Gavi di Gavi.
Wat zijn de kenmerken van Gavi wijnen?
- Licht van kleur, lichte body, hoog zuur, citrusfruit, groene appel en peer.
- Anaerobe vinificatie met koele vergisting is de norm.
- Soms oude eiken voor vergisting en battonage om complexiteit toe te voegen.
- Meeste direct klaar om te drinken, beste kunnen goed rijpen op fles.
