H12.8: Nierstenen

Question 1

waar vormt een niersteen zich?

Answer 1

in het pyelum.
kan daar losraken en naar urether of blaas

Question 2

fysiologische vernauwingen in urether

Answer 2

• tussen nierbekken en urineleider (UPJ: urethro-pelvenic junction)
• iliacaal wanneer urineleider over de grote vaten gaat

Question 3

symptomen urolithiasis per plek

Answer 3

• flankpijn bij niersteen
• koliekpijn bij uretersteen
• strangurie bij blaassteen
• soms asymptomatisch

Question 4

koliekpijn

Answer 4

• komt voor bij afsluiting hol orgaan (ureter, galweg, darm)
• heftige aanvalsgewijze pijn die minuten tot uren kan aanhouden
• misselijkheid
• bewegingsdrang: kruipen, rollen etc
• acute enkelzijdige flankpijn
• pijn gaat van flank naar lies bij uretersteen
• geen peritoneale prikkeling

Question 5

lokalisatie van koliek

Answer 5

• meestal hele regio (vaag)
• niet altijd op plaats van pathologie
• ernst van pijn is variabel
• ernst pijn is niet hetzelfde als de ernst van de aandoening

Question 6

uretersteenkoliek (als hij beetje aan het eind is) plek dat je de pijn voelt

Answer 6

• soms lies
• scrotum
• labia of glans penis
• soms mictiedrang

Question 7

DD acute pijn in buik/flank/rug

Answer 7

• koliek (ureter, galblaas, darm)
• pyelonefritis
• pneumonie
• cardiaal
• acute buik
• colitis
• AAA
• gynaecologische oorzaak (EUG)
• hernia nuclei pulposi (hernia onderrug)
• myalgie (spierspijn)

Question 8

epidemiologie urolithiasis

Answer 8

• 5-10% van bevolking
• 30-50j maximale incidentie
• mannen 2x vaker dan vrouwen
• neemt toe met welvaart
• 25% positieve familieanamnese
• recidiefkans 50% binnen 10j
• 25% steen noodzaak medisch ingrijpen

Question 9

hoe ontstaat een niersteen?

Answer 9

er zijn twee theorieën over, mogelijk een combinatie;
- randall’s plaque
- supersaturatie

Question 10

randall’s plaque en supersaturatie

Answer 10

• apatiet neerslag in de lis van henle
• uitbreiding in interstitium
• urotheel erodeert en steenmatrix in contact met urine. daar kan zich dan CaOx op vestigen
• en dan mn als de urine erg geconcentreerd is (supersaturatie) kan er een steen vormen

dus start in parenchym, breekt door het urotheel en dan groeit de steen of loskomen

Question 11

niersteen compositie

Answer 11

neerslag van organisch en anorganisch materiaal en die vorming kan weken of jaren duren

Question 12

steen samenstelling

Answer 12

• calcium 80%: meeste bestaan uit calcium
• 11% infectiestenen: struviet
• urinezuur 3%
• cysteïne: 1%
• overig (genetisch/medicatie)

Question 13

calcium steen opbouw

Answer 13

• CalciumOxalaat
• CalciumFosfaat

Question 14

struviet/infectiestenen opbouw

Answer 14

• ammoniummagnesiumfosfaat

Question 15

wheweliet

Answer 15

calciumoxalaat stenen

Question 16

harde stenen

Answer 16

• wheweliet
• brushiet
• cystine

Question 17

brushiet

Answer 17

calciumfosfaat stenen

Question 18

zachte stenen

Answer 18

• struviet
• urinezuur

Question 19

welke stenen zijn radiolucent (dus je ziet ze slecht op afbeeldingen)

Answer 19

• urinezuur
• cystine
• struvuet

Question 20

wie lopen hoog risico op steenvorming?

Answer 20

• kind en adolescent
• familiair
• recidief
• kort interval sinds laatste steenepisode
• brushiet komt vaak terug
• urinezuurstenen en urinezuur-bevattende stenen komen vaak terug
• infectiestenen komen vaak terug
• mononier
• chronisch nierfalen
• niertransplantaat

Question 21

steen gerelateerde ziektes

Answer 21

• hyperparathyreoidie
• metabool syndroom
• mineral bone disorder
• nefrocalcinose
• polycysteuse nierziekte
• darmziekten: deel van de bestanddelen van zo’n steen kan daar worden gebonden maar als je dus iets aan je darm hebt werkt dat niet (oxaalzuur kan worden gebonden in de darm door calcium maar als dat niet werkt komt oxaalzuur in het bloed)
• hoog VitD
• jicht : verhoogde urinezuur in het bloed

alles met verhoogde kans op ontstekingen dus eig

Question 22

anatomische malformaties waardoor verhoogde kans op nierstenen doordat urine langer stilstaat

Answer 22

• medullaire spons nieren (tubulaire ecstasie)
• UtereroPelvicJunction(UPJ)-stenose
• calix divertikel
• ureter strictuur
• VesicoUreteroRenale(VUR)-reflux
• hoefijzernier
• ureterocele

Question 23

risico door leefstijl

Answer 23

• vocht intake: te weinig drinken, te veel transpireren
• hoog urineoxalaat: eigen aanmaak, veel in dieet (thee, spinazie, rabarber, chocola), weinig calcium intake (vangt oxalaat weg in darm)
• hoog urine calcium: hypercalciemie, gestoorde terugresorptie nier, hoge inname, veel zout, veel dierlijk eiwit
• laag urine citraat: zuurbelasting nier door veel eiwit, weinig groente en vruchten
• lage urine pH: insulineresistentie aanzuringsstoornis in nier, zuurbelasting
• hoge urine urinezuur: purine uit vlees, vis en schelpdieren, alcohol en fructose

Question 24

wat voor advies geef je aan iemand die een keer een niersteen heeft gehad?

Answer 24

• verdunnen: veel water drinken en verspreiden over de dag, pH neutrale drank, zorgen dat je per dag 2-2.5 L plast
• groenten en vezels, normale calcium intake gewoon gezond dieet
• BMI normaliseren, activiteit

bij hoog risicosteenvormers => metabole analyse

Question 25

metabole analyse

Answer 25

• wat voor steen?
• welke stoffen?

Question 26

metafylaxe bij CaOx steen

Answer 26

• hyperparathyreodie uitsluiten door PTH
• hypercalciurie bestrijden door hydrochloor thiazide
• hyperoxalurie bestrijden
• enterale hyperoxalurie bestrijden

Question 27

hoe hypercalciurie bestrijden

Answer 27

hydrochloorthiazide 1x/dag

Question 28

hyperoxalurie bestrijden

Answer 28

oxalaat restrictie, of pyridoxine

Question 29

enterale hyperoxalurie bestrijden

Answer 29

kaliumcitraat / calcium supplementen

Question 30

deze van metafylaxe in andere manier opschrijven hier

Question 31

hypocitraturie

Answer 31

kaliumcitraat of natriumbicarbonaat

Question 32

hyperuricosurie (veel urinezuur)

Answer 32

kaliumcitraat of natriumbicarbonaat en soms allopurinol

Question 33

waarom komt er bij infectie een steen?

Answer 33

in bepaalde bacteriën wordt urease gemaakt. dit breekt ureum af tot ammonium en hydroxide, waardoor hoge pH. ammonium slaat met magnesium en fosfaat uit urine neer.

Question 34

welke bacteriën urease

Answer 34

• proteus
• klebsiella
• pseudomonas

Question 35

bij calciumfosfaatstenen

Answer 35

hydrochloorthiazide geven, maar wel ander lijden aan grondslag uitsluiten (renale tubulaire acidose en uwi)