H10.4: Pathologie van bijnieraandoeningen Flashcards
wat is de embryonale oorsprong van de cortex van de bijnier?
mesoderm
wat is de embryonale oorsprong van de medulla van de bijnier?
neural crest
hyperplasie
vergroting van orgaan op basis van toename in aantal cellen
hypertrofie
vergroting van orgaan op basis van celgrootte
in geval van hyperplasie bij bijnieren
ACTH overproductie òf tekort aan eindhormoon => nieuw evenwicht, maar het is reversibel
neoplasie
autonome groei. groei die niet meer zal reageren op feedback signalen en er is geen mogelijkheid meer tot regressie
microscopie bijnierschors
- dun bindweefselkapsel
- zona glomerulosa => aldosteron
- zona fasciculata: lange bundels van sponsachtige, vette cellen => cortisol
- zona reticularis: kleinere rozere cellen met dus minder vet => androgenen en oestrogenen
- medulla
welke laag is het dikst?
zona fasciculata
bijniermerg
- nestjes van basofiele cellen (chromaffiene cellen)
- productie van catecholamines
- nestjes van chromaffiene cellen worden omgeven door sustentaculaire cellen
- staat in direct contact met sympathische zenuwstelsel
focale afwijking
adenoom
hyperplasie dan is … afwijkend
het hele orgaan
hypercortisolisme
- nodulaire of diffuse hyperplasie
- schors adenoom
oorzaken hypercortisolisme
- exogeen: iatrogeen: patient gebruikt steroiden. de bijnier zelf wordt atroof
- endogeen:
= ACTH-producerende adenoom in de hypofyse (ziekte van cushing)
= bijnier adenoom of hyperplastische adenoom
= paraneoplastische syndroom: een tumor ergens anders die ACTH ineens gaat produceren bv de long
ziekte vs syndroom van cushing
ziekte = ACTH producerende adenoom in hypfyse
syndroom= andere vormen hypercortisolisme
hyperaldosteronisme
- bilaterale idiopathische hyperplasie
- schorsadenoom
- schorscarcinoom
spironolacton bodies
spironolacton stapeltjes in de bijnier door gebruik spironolacton
viriliserend syndroom
binnenste laag bijnierschors hyperplastisch => overproductie geslachtshormonen; vaker carcinoom dan adenoom
heel zelfzaam
overproductie androgenen
- viriliserend syndroom
- congenitale adrenale hyperplasie (CAH)
- neoplasie
CAH
groep van erfelijke aandoeningen met defect in enzym dat betrokken is bij steroid biosynthese (meestal cortisol). reflectoir zal ACTH stijgen. de precursor eiwitten van het cortisol gaan androgenen biosynthese in.
insufficiëntie van de bijnier
- acute bloeding
- ontsteking (cellen bijnierschors gaan kapot)
- overwoekering bijnieren door metastase of carcinoom
oorzaken acute adrenale insufficiëntie
- waterhouse-friderichsen syndroom: bilaterale bijnierbloeding bij kinderen met een daverende sepsis
- plots stoppen met langduring corticosteroid gebruik
oorzaken chronische adrenale insufficiëntie
ziekte van addison; auto-immuun adrenalitis of infectie of metastasen
stil fenomeen: incidentanaloom
zwellingen die op imaging worden gevonden
vaker adenomen dan carcinomen
vuistregel voor onderscheid tussen adenoom en carcinoom
- gewicht: carcinoom > 100g
ademoon < 50g - grootte: carcinoom > 5 à 6 cm
adenoom < 5cm - histologie: weiss score
- enige definitieve criterium voor maligniteit is metastasen of invasie in aangrenzende organen
weiss score
- mate van kernatypie
- diffuse groeiwijze van cellen
- necrose
- mitose
- vaso-invasie
- kapseldoorbraak
meer dan 4 van de 7 punten aanwezig => carcinoom
neoplasieën van bijniermerg
- feochromocytoom: catecholamine producerende tumor.
kan ook buiten de bijnier voorkomen; paraganglioom - neuroblastoom: meest voorkomende extracraniale tumor bij kinderen
