H12.1: Fysiologie van het bot

Question 1

samenstelling van bot

Answer 1

• botmatrix:
  = mineraal: hydroxyapatiet (calcium en fosfaat)
  = extracellulaire eiwitmatrix
• bloedvaten
• cellen

Question 2

extracellulaire eiwitmatrix

Answer 2

• collageen type I
• niet-collagene eiwiten, groeifactoren

Question 3

cellen botten

Answer 3

• osteocyten
• osteoblasten (botvorming)
• osteoclasten (botafbraak)

Question 4

osteolblast ontstaan

Answer 4

uit mesenchymale stamcel

Question 5

osteoblast

Answer 5

• wordt bij verdere differentiatie osteocyt
• kan ook lining cell zijn aan het oppervlak
• apoptose

= maakt bot eiwitmatrix en reguleert de mineralisatie

Question 6

botvorming proces

Answer 6

1. uit mesenchymale stamcel ontstaat pre-osteoblast
2. hieruit ontstaat osteoblast tussen bot en beenmerg
3. begint eiwitten uit te scheiden; maakt ECM
4. wordt hierdoor zelf gevangen in de ECM; het heet nu osteocyt
5. ECM (osteoid genoemd) verkalkt verder

Question 7

osteocyt funcies

Answer 7

• sensor van mechanische belasting via canaliculi
  = belasting = essentieel voor gezond bot
• reguleert botombouw door het uitscheiden van een aantal eiwitten
  = RANKL (stimulator botafbraak)
  = sclerostine (remmer van botvorming)
• reguleert fosfaathomeostase
  = productie FGF23 (stimuleert fosfaatuitscheiding in nier)

Question 8

osteoclast afkomst

Answer 8

hematopoëtische stamcel

Question 9

vorming osteoclast

Answer 9

1. hematopoëtische stamcel
2. monocyt
3. pre-osteoclasten
4. fuseren tot osteoclast (grote cel met veel kernen

Question 10

osteoclast

Answer 10

• grote cel met veel kernen
• hecth aan botmatrix
• lost calcium op
• breekt botmatrix af; resorptie

Question 11

hoe zorgt osteoclast voor resorptie (afbraak)?

Answer 11

• verzuring met HCl waardoor kalkgedeelte oplost
• breekt met enzymen eiwitmatrix af (oa cathepsine K)

Question 12

regulatie van osteoclast vorming

Answer 12

• receptor op osteoclasten: RANK
• ligand: RANKL afkomstig uit bot
• decoy receptor: loszwellend stukje RANK: OPG; alternatieve bindingsplaats voor RANKL

Question 13

RANK(L) mechanisme

Answer 13

pre-osteoclasten hebben RANK. RANKL komt uit osteoblasten en -cyten en binden daaraan. alleen in gebonden toestand kan fusie plaatsvniden

Question 14

OPG

Answer 14

losse receptoren die worden uitgescheiden door osteoblasten. binden ook aan RANKL, zodat er geen RANKL meer beschikbaar is voor RANK

Question 15

tijdens veroudering

Answer 15

minder osteoblastvorming vanuit de mesenchymale stamcellen, en meer adipocytvorming hieruit => fatty bonemrrow

Question 16

er kunnen ook metastasen ontstaan bij liningcellen

Question 17

diafyse

Answer 17

lange stuk van het bot

Question 18

epifyse

Answer 18

uiteinde van het bot

Question 19

metafyse

Answer 19

tussen epifyse en diafyse

Question 20

groeischijf

Answer 20

tussen metafyse en epifyse

Question 21

botopbouw

Answer 21

IN DOCU

Question 22

trabeculair bot

Answer 22

• sponsachtig netwerk van fijne botbalkjes en -platen
• hoge ombouw
• m.n. aan uiteinden van botten

Question 23

trabeculair bot functies

Answer 23

• efficiëntie verdeling van belastingskrachten
• sterkte en elasticiteit
• mineraalmetabolisme (bij deficientie)

Question 24

trabeculair bot opbouw

Answer 24

• opgebouwd uit lamellae van bot
• canaliculi: kanaaltjes waar uitlopers van osteocyten lopen

Question 25

corticaal bot

Answer 25

• dichte buitenkant van compact bot
• bepaalt de vorm van het bot
• 80% van botmassa
• lagere ombouw-activiteit

Question 26

corticaal bot functies

Answer 26

• verzorgt biomechanische sterkte
• aanhechtingsplaats voor pezen en spieren
• bescherming van beenmerg met daarin de stamcellen

Question 27

corticaal bot opbouw

Answer 27

• bestaat ook uit lamellae
• maar daarin liggen openingen : haverse kanalen in de lengte, kanalen van volkman in de breedte, waar bloedvaten doorheen lopen zodat osteocyten worden voorzien

Question 28

periosteum

Answer 28

• botvlies aan buitenkant botweefsel
• dubbellaags:
  = buitenkant bindweefsel en collageen
  = binnenkant cellen (mesenchymale stamcellen)
• voorzien van zenuwvezels, bloedvaten en lymfevaten
• diktegroei van het bot
• zorgen voor peesverbindingen

Question 29

endosteum

Answer 29

• botvlies aan binnenkant botweefsel
• bekleedt de mergholte, binnenkant haverse kanalen en trabeculair bot
• enkellaags: mesenchymale stamcellen en collageenvezels
• rol in groei en ontwikkeling van bot

Question 30

twee processen voor botvorming

Answer 30

• endochondrale botvorming
• intramembraneuze botvorming

Question 31

endochondrale botvorming

Answer 31

vervanging van kraakbeen door bot; vorming van bijna alle botten

Question 32

endochondrale botvorming proces

Answer 32

1. mesenchymale stamcellen worden chondrocyten
2. maken kraakbeenmatrix
3. ondertussen komen er bloedvaten bij die ook osteoclasten leveren
4. osteoclasten maken een opening in het bot
5. mesenchymale stamcellen komen er ook bij die voor osteoblasten zorgen
   6 : primair ossificatiecentrum (diafyse)
6. zelfde proces => secundair ossificatiecentrum (epifyse) en het verbenen/ontstaan van groeischijf.

Question 33

intramembraneuze botvorming

Answer 33

directe botvorming; vorming van schedel en sleutelbeen botten

Question 34

intramembraneuze botvorming proces

Answer 34

1. mesenchymale stamcellen differentiëren naar osteoblasten
2. produceren osteoïd
3. osteoid wordt verkalkt
4. osteoblasten worden osteocyt
5. weer bloedvaten die voor osteoclasten zorgen
6. waardoor trabekels ontstaan

Question 35

veroudering

Answer 35

botvorming aan de buitenzijde om verlies aan de binnenzijde te compenseren
grotere diameter met dezelfde botsterkte

maar wel corticale perositeit: bot wordt wel brozer omdat er meer resorptie is omdat de cortex ook poreuzer wordt

Question 36

sclerostine

Answer 36

remmer osteoblasten -> minder bot

Question 37

RANKL

Answer 37

stimuleert osteoclast -> minder bot

Question 38

osteoporose

Answer 38

minder trabekels en verbindingen ertussen

Question 39

BMU

Answer 39

gebied waar afbraak is en opbouw en waar reparatie moet plaatsvinden

Question 40

osteoporose proces

Answer 40

afbraak wordt niet meer opgevuld door nieuw bot, omdat er zo veel verhoogde afbraak is;

toegenomen activatie BMU, onvolledig vulling van resorptie lacune, perforatie trabekels, verlies van structuur

Question 41

osteosclerose

Answer 41

verlaagde sclerostineexpressie in osteocyten, dus te veel botvorming

Question 42

mechanische belasting

Answer 42

verlaagde sclerostine expressie in osteocyten