H12.7: Behandeling van osteoporose Flashcards
niet-medicamenteuze behandeling osteoporose
- lichaamsbeweging:
= beweging stimuleren
= inactiviteit vermijden - niet roken en geen overmatig alcohol
- niet te veel afvallen
preventie van osteoporotische fracturen
- valpreventie (sanering medicatie, visuscorrectie, fysiotherapie; eventueel valpolikliniek
- verminderen valimpact; heupbeschermers
aanbeveling calcium
- 1000 tot 1100 middels voeding
- bij <2 zuivelproducten per dag: 1000mg/dag suppleren
- bij >2 zuivelproducten per dag: 500 mg
aanbeveling vitD
- iedereen met verhoogdfractuurrisico: 20microg/dag
- te hoge doseringen en periodieke hoge doseringen worden afgeraden => verhoogd valrisico
medicamenteuze behandelingsopties in NL
- remmers van botafbraak (antiresorptiva)
- stimulatoren van botaanmaak (anabolica)
antiresorptiva
- oestrogenen (HRT)
- SERM’s (Raloxifene)
- bisfosfanaten (dagelijks/wekelijks/maandelijks oraal of iv 1x/jaar)
- antilichamen tegen RANKL (denosumab) (subcutaan)
anabolica
- teriparatide (h PTH 1-34)
- abaloparatide (r PTH related peptide 1-34) niet in NL
- romosozumab (antilichaam tegen sclerostine)
oestrogeen
kan verhoogde hvz en kankerkans geven
SERM
- selective estrogen receptor modulator
- agonist: tegen osteolyse en verhoogt risico op trombo-embolisch effect
- antagonist: remt in de mamma kans op carcinoom
- alleen significante reductie van aantal wervelfracturen, niet van niet-wervel en heup
- significante reductie kans mammacarcinoom
- verhoogd risico op trombo-embolisch event
bisfosfanaten
- remmen osteoclasten
- verlagen botturnover
= minder BMU’s
= mindre diepe resorptie putjes
= minder negatieve balans in de putjes met toegenomen secundaire mineralisatie - licht stijging van BMD en verbetering van microarchitectuur
bisfosfanaten typen en functie
- alendronaat, risedronaat (1x per week oraal) ; effect op alle fracturen
- ibandronaat (1x per maand); effect op alles behalve heup
- zolededronaat (iv 1x per jaar); verbetert werfevel en heup en mortaliteit na heup
bisfosfanaten bijwerkingen
- maagdarmklachten
- atriumfibrilleren
- atypische femur fracturen
- osteonecrose vd kaak (vooral bij iv vanwege maligniteit)
bisfosfonaten inname
volgens specifiek voorschrift op nuchtere maag
denosumab
remt RANKL en dus resorptie
is werkend voor alle botten
denosumab bijwerkingen
infectiieuze complicaties ? beetjeeee
denosumab nadelen
als het stopt, worden de osteoclasten juist veel actiever
denosumab nabehandeling
nabehandelen met iv zoledronaat (zodat osteoclasten weer worden onderdrukt)
teriparatide
- lijkt op PTH (de soort heet 1-34)
- stimulatie activiteit osteoblasten met initieel botaanmaak zonder botafbraak
- stimulatie activiteit osteoclasten
- toename botturnover (meer BMU’s)
- netto positieve balans
PTH effect op botverlies
- PTH wordt over het algemeen gezien als een hormoon dat botverlies geeft
- maar intermitterend toegediend ander effeect dan continu
- je aanmaak gaat verder omhoog dan je resorptie omhoog gaat
romosozumab
- tegen sclerostine
sclerostine
- remmer botaanmaak
- alleen geproduceeerd in skelet osteocyt
- bij afwezigheid door mutatie fenotype met verhoogde BMD (sclerosteose)
- romosozumab: monoclonaal menselijk antilichaam tegen sclerostine
romosuzumab bijwerkingen
- verhoogd risico op cardiovasculaire events (dus niet voorschrijven bij mensen die een hartinfarct of beroerte hebben gehad)
eerstekeus behandeling
bisfosfanaten (wekelijks in tabletvorm).
als dit niet goed wordt verdragen of CI, (in drankvorm laten proberen en anders zoledronaat in iv of denosumab
teriparatide of romosozumab worden mn gegeven bij wervelfracturen
heupfracturen
aan het infuus denken
bij nbijnaalles nabehandeling nodig om effect te behouden
met bisfosfanaat
orale bisfosfanaat
5 jaar oraal
denosumab of zoledronaat
na 3 jaar oraal
bij hoog risico
is ook initiele behandeling met anabole middelen toegestaan
