Van gewone cel tot kankercel Flashcards
Hallmarks of cancer
Verzameling van veranderingen die kunnen plaatsvinden in een normale cel om kankercel te worden
Hallmark 1: Blijven delen
Tumor maakt zelf groeifactor of heeft geen groeifactor nodig voor activering celdeling. Door een mutatie in de receptor is deze pathway van deling altijd actief
Hallmark 2: remming ontwijken
normale cellen luisteren naar signalen die groei remmen, tumor schakelt deze groeiremmers uit > ongecontroleerde celgroei
Hallmark 3: celdood weerstaan
Normale cellen kunnen mechanismen activeren die tot celdood leiden (apoptose), tumor schakelt apoptose uit
Hallmark 4: oneindige celdeling
normale cellen kunnen een beperkt aantal delingen doormaken doordat telomeren elke deling korter worden. Tumor schakelt telomeerverlenging weer in, dit gebeurt met telomerase
Wat is het verschil tussen hallmark 1 en 4?
Blijven delen is dat het constant blijft delen, oneindige deling houdt in dat de cel de capaciteit en mogelijkheid heeft om te delen. Oneindige deling bepaalt hoe lang je kunt door blijven delen.
Hallmark 5: vorming nieuwe bloedvaten
Tumor stimuleert angiogenese, stroma om de tumor heen ondersteunt de tumor en zorgt voor zuurstofaanvoer. Endotheel in stroma zorgt voor angiogenese.
Door wat wordt de groei van tumor begrensd?
Door het vermogen van nutriënten om erin te diffunderen, zonder bloedvaten kan het niet en wordt het maar 1-2 mm.
angiogene switch
Bij voldoende angiogene groeifactoren, dan is er een overhand hieraan. Er is meer stimulerend dan remmen.
HIF1alfa
angiogene groeifactor, geinduceerd door angiogenese. Wordt afgebroken normaal door VHL, tumor kan dit mechanisme verstoren.
VEGF
heeft een direct effect op endotheel door binding aan VEGF recepto
Hallmark 6: invasie en metastase
invasie: migratie door celmembraan en verplaatsing door ECM
metastase: intravasatie (binnendringen bloedvat EMT) > transport in bloedbaan (als tumor embolus) > extravasatie en metastatic deposit > kolonisatie en uitgroei, MET
Waarvoor EMT?
om stroma af te breken zodat tumor naar bloedvat kan bewegen. Treedt op na invasie
Waarom MET?
voor uitgroei op een metastase plek
Hallmark 7: genoom instabiliteit en mutaties
tumorcel kan sneller mutaties ophopen door probleem in DNA-reparatiemechanismen (uitzetten ervan)
Hallmark 8: deregulatie van energievoorziening
Tumorcellen leven vooral van glycolyse, kan dus ook overleven in zuurstofarme omstandigheden
Hallmark 9: tumor bevorderende ontsteking
Chronische ontstekingen kunnen tumor bevorderend zijn, tumoren gebruiken immuuncellen om stroma naar hun hand te zetten, macrofagen en granulocyten kunnen bevorderend zijn voor invasie en metastasering. Afvalstoffen kunnen dienen als voedingsstoffen en groeifactoren worden geproduceerd om stroma weer op te bouwen.
Hallmark 10: ontsnapping aan immuunsysteem
tumorcellen hebben veel mutaties, immuunsysteem kan deze herkennen en elimineren. Tumoren activeren vaak mechanismen die het immuunsysteem minder actief maken.
Waarvoor zijn Hallmarks?
Helpen om te begrijpen wat voor soort therapieën er zijn. Voor elke hallmarks medicatie ontwikkeld die voor een groep van tumoren werken.
Ontstekingscellen rondom een tumor
Kunnen fasciliterend (8) of remmend (10) zijn, hangt af van immuunceltype en fase tumor.
Welke Hallmarks te maken met omgeving?
Hallmark 5, angiogenese. Hallmark 6, infiltratie en metastasering. Hallmark 8: tumorbevorderende ontsteking.
Enabling characteristics
Hallmark 7 en 8: processen die het voor een cel makkelijker maken om tumorcel te worden
