Secundaire preventie van kanker - screening

Question 1

screening

Answer 1

RIVM: een medisch onderzoek bij mensen die geen gezondheidsklachten hebben. het onderzoek is gericht op het vinden van ziekte, een erfelijke aanleg voor ziekte, of risicofactoren die de kans op ziekte vergroten.

Question 2

Doel screening

Answer 2

Verhogen van (gezonde) levensverwachting/kwaliteit van leven in de populatie
* Bij screening op ziekte door vroege behandeling
* Bij screening op erfelijke aanleg en risicofactoren door verandering van leefstijl en/of intensievere screening.

Question 3

Wat is belangrijk voor test bij screening

Answer 3

Hoge specificiteit om nadelen te beperken

Question 4

Criteria voor screening

Answer 4

• Bewijs voor effectiviteit van screening
• Voordelen van screening zijn groter dan nadelen
• Redelijke balans tussen kosten en netto voordelen van screening

Question 5

Lead time bias

Answer 5

eerdere diagnose leidt automatisch tot langere survival, ook als er geen voordeel is voor het individu.

Er is een langere tijd van overleving met ziekte, maar de levensverwachting blijft hetzelfde

Question 6

Length bias

Answer 6

screening detecteert vooral langzaam groeiende tumoren met langere survival. De snel groeiende tumoren kunnen snel gemist worden. Er wordt dus een selectie van tumoren gevonden met over het algemeen een betere survival.

Question 7

Welke studie is de enige manier om effectiviteit screening aan te tonen?

Answer 7

gerandomiseerde studies met als uitkomst ziekte-specifieke sterfte

Question 8

Is bewijs effectiviteit voldoende?

Answer 8

Nee, de voordelen moeten tegen nadelen opwegen

Question 9

Effect incidentie en sterfte, eerste jaren na start screening

Answer 9

stijging/hogere incidentie, nog geen zichtbaar effect op mortaliteit

Question 10

Effect op incidentie en sterfte van screening, lange termijn

Answer 10

incidentie stabiliseert (mogelijk dalend), daling/lagere mortaliteit

Question 11

voordelen screening

Answer 11

voorkomen sterfte, morbiditeit ziekte en behandeling, gerechtvaardigde geruststelling (TN), positief beinvloeden risicogedrag

Question 12

nadelen screening

Answer 12

belasting complicaties, overdiagnose/behandeling, FP (onnodige tests) en FN (onterechte geruststelling), onbedoelde nevenbevindingen, vroegontdekking zonder gezondheidswinst, stress, negatief beinvloeden risicogedrag

Question 13

afweging voor en nadelen screening

Answer 13

Gezondheidsraad in NL bepaalt dat

Question 14

Waarom moeten kosten van screening ook meegenomen worden?

Answer 14

 Standaard economisch probleem: behoeften zijn oneindig, maar de middelen zijn schaars.
 Als inefficiënte interventies worden vergoed, zijn minder middelen beschikbaar voor efficiënte interventies, en dan wordt de gezondheid van de bevolking niet gemaximaliseerd.

Question 15

vormen van screening

Answer 15

georganiseerde screening, opportunistische screening

Question 16

Georganiseerde screening

Answer 16

Hoge investeringen, betere kwaliteit van screening

Question 17

kankerscreening Nederland

Answer 17

1. baarmoederhalskanker (oudst)
2. borstkanker (duurst)
3. dikke darm kanker (meeste mensen)

Question 18

Toekomstige screeningsprogramma’s

Answer 18

• Longkanker  lopende studie
• Prostaatkanker
• Ovariumkanker

Question 19

Eerste vereiste voor screening geschikte test

Answer 19

veilig, betaalbaar, acceptabel

Question 20

sensitiviteit

Answer 20

het vermogen van een test om ziektegevallen aan te wijzen

TP/(TP+FN)

Question 21

specificiteit

Answer 21

het vermogen van een test om gezonde mensen te selecteren

TN/(TN+FP)

Question 22

positief voorspellend vermogen

Answer 22

de kans dat je ziek bent als je een positieve test hebt

TP/TP+FP

Question 23

negatief voorspellende waarde

Answer 23

de kans dat je niet ziek bent met een negatieve test

TN/TN+FN