REVAKI neuro: Dwarslaesie Flashcards
Tot op welk niveau loopt het RM?
L1-L2, daar begint cauda equina
Wat is de etiologie van klinische syndromen bij DL?
- klinische syndromen = ACS, PCS, BSS,..
- komt voor bij 1/5 vd DL ptn
- Vnl bij de traumatische ptn
- 3/4 van deze ptn hebben goede prognose (vanaf begin ASIA D)
Welke klinische syndromen bij DL zijn traumatisch?
- BSS
- CCS
- CMS
Welke klinische syndromen bij DL zijn niet-traumatisch?
- CES
- ACS
- PCS
Wat is een CES?
** Cauda equina syndrome **
* Niet-traumatisch
* L1-L2 of lager
* Zadelanesthesie, blaasft, rectumft -> Urgentie!
* Zwakte OL
* Kan postnataal
Wat zijn de oorzaken van DL?
Welke komen meest voor?
- Meest traumatisch -> 75% (verkeer, sport)
- Niet traumatisch (Infecties, tumor, bloeding)
Wat is een BSS? (DL)
** Brown Sequard Syndrome **
* Halfzijdig
* Traumatische oorzaak
* jonge mensen, steekwonden
* Homolateraal: Motoriek, gnostische sens
* Heterolateraal: vitale sens (pijn, temp)
- tractus corticospinalis (motoriek) -> kruist pas op niveau medulla
- Fasciculus cutaneus en gracilis (gnostische sensibiliteit) -> kruist pas op niveau medulla
- tractus spinothalamicus (vitale sensibiliteit) -> kruist op niveau zelf
Wat is CCS? (DL)
** Central Cord Syndrome **
* centraal in RM, inhibitie reflexbogen
* Traumatische oorzaak
* Oudere groep, hyperextensieletsel
* Komt meest voor van alle syndromen
* Minst goede prognose
* Ook perifere verschijnselen als voorhoorncellen (slappe verlamming) of tractus corticospinalis (spasticiteit) aangetast zijn
* Meer last BL dan OL
Wat is CMS? (DL)
** Conus Medullaris Syndrome **
* Traumatische oorzaak
* Niveau T11 tot L1 (conus)
* Blaas- & gevoelsstoornissen
* Slappe verlamming + atrofie OL
* Vitale sens
Wat is ACS? (DL)
** Anterior Cord Syndrome **
* Niet-traumatische oorzaak
* Zeldzaamst
* Langste revalidatie (tot 1.5j)
* Voorhoorncellen => motorisch, pijn & temperatuurszin
* bilateraal
Wat is PCS? (DL)
** Posterior Cord Syndrome **
* Niet-traumatische oorzaak
* Gnostische sensibiliteit (fijne tast, proprio)
* Bilateraal
Wat is de functie van een ganglion?
Autonome functie (Orthosympathicus) -> hogere HF, VC, hogere AH-frequentie, remming spijsvertering, zweet,…
Waarom valt bij een BSS de homolaterale motoriek en gnostische sensibiliteit uit & heterolateraal de vitale sensibiliteit?
- tractus corticospinalis (motoriek) -> kruist pas op niveau medulla
- Fasciculus cutaneus en gracilis (gnostische sensibiliteit) -> kruist pas op niveau medulla
- tractus spinothalamicus (vitale sensibiliteit) -> kruist op niveau zelf
Wat is het verloop en de werking van de tractus corticospinalis?
= Pyramidebaan
* Vertrekt uit cortex, loopt langs de thalamus en kruist thv de medulla, dan neemt het synaps met de motorische voorhoorn
* Functie = motoriek
Een letsel voorbij de voorhoorn zorgt dus voor een perifere verlamming, ervoor is dit centraal
Wat is het verloop en de werking van de tractus spinothalamicus?
- Loopt langs dorsale wortel naar dorsale hoorn (kruist op niveau zelf), naar de thalamus en naar de sensorische schors
- Functie = vitale sensibiliteit, pijn- & temperatuurszin
Wat is het verloop en de functie van de fasciculus gracilis & cuneatus?
- Lopen posterior (hoe distaler de baan hoe meer posterior), stijgt ipsilateraal tot medulla oblongata (nucleus gracilis & cuneatus) waar ze kruisen. Dan via thalamus naar sensorische schrors
- Functie = gnostische sensibiliteit (proprio, vibratie, fijne tast)
- Gracilis = OL
- Cuneatus = BL
Wat is gnostische sensibiliteit?
Proprioceptie, fijne tast, vibratie (fasciculus gracilis & cuneatis)
Wat is het verloop en de functie van de tractus spinocerebellaris?
- Loopt langs anterior en kruist op het niveau zelf & op het niveau van het cerebellum (2x dus)
- Functie = deeltje van de proprioceptie
Aangezien zowel de tractus spinocerebellaris als de fasciculus gracilis & cuneatis proprioceptie doen, kan bij een letsel van de ene nog wat proprio overblijven door de andere baan
Wat is de spinale shockfase? (DL)
Bij een traumatisch DL letsel zal geen gevoel, geen motoriek, geen plasdrang zijn. Vocht wordt opgehouden en er is obstipatie => lichaam is in overlevingsmodus ter bescherming (niet bewegen & alles bijhouden)
Hoelang duurt de spinale shockfase? (DL)
Hangt af van de gebruikte definitie:
* Huidreflexen: terug na 2d
* Peesreflexen: terug na 2w
* Vasculaire reflexen: terug na 2m
Hoe vroeger deze reflexen terugkeren, hoe beter de prognose
Welke huidreflexen testen we bij het vaststellen of de spinale shockfase voorbij is? (DL)
- DPR (Deep Plantar Reflex): lat op voet duwen -> tenen open
- Bulbocavernosus reflex: duwen bulbus -> opheffing balzak
- Cremaster-reflex: strelen ADD -> opspanning lat balzakspieren
Wat zijn de vasculaire reflexen die we terug verwachten na de spinale shockfase? (DL)
Spinale shockfase => OS valt uit => geen VC onder letsel => teveel VD => bloeddrukvallen
Deze VC komt dus terug waardoor men minder zal flauwvallen bij rechtkomen
Welke 2 zaken zijn cruciale determinanten voor de ernst van een DL?
** De laesiehoogte **
* Paraplegie = onder T1 (BL intact)
* Tetraplegie = T1 of hoger
** De uitgebreidheid **
* Complete laesie
* Incomplete laesie
Wat test de ISCSCI? (DL)
- Motoriek (referentiespieren): 5 OL & 5 BL MMT -> score op 50 L & R
- Motorisch niveau = laagste niveau waarom spw >= 3 (daarboven normaal 5)
- Sensoriek: pijnzin testen (score 0 = afwezig, 1 = verminderd, 2 = normaal)
- Sensorisch niveau: laagste punt waarop waarde 2 is (daaronder 0 of 1)
- Compleetheid laesie (anaal touché)
Wat zijn de niveau’s van de ASIA-scale? (DL)
** A = Compleet **
Geen sensoriek & motoriek S4-S5
** B = Incompleet, sensoriek bewaard **
Gevoel Sacrale dermatomen (CMS)
** C = Incompleet, spieren onder letsel zijn zwak **
> helft kernspieren onder letsel < 3 (ACS)
** D = Incompleet, spieren werken goed **
> helft kernspieren onder letsel > 3 (meeste syndromen)
** E = Incompleet **
Normale sens & mot (volledig herstel na trauma)
Wat zijn zones van partiële innervatie? (DL)
Complete laesie, waaronder je enkele niveau’s niets kan (sens + mot). Enkele niveau’s eronder heb je wel weer mot of sens
Wat is het neurologisch niveau? (DL)
Het laagste niveau met intacte functie op motorisch niveau (zowel L als R)
Wat zijn de 7 prognostische factoren betreffende gang bij DL?
- Volledigheid letsel
- Hoogte letsel
- Aard letsel (bv. BSS grote kans herstel)
- Tijd tot terugkeer reflexen
- Leeftijd (jonger = beter)
- Geslacht (mannen beter in compenseren, vrouwen beter in herwinnen niveau)
- Complicaties
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau C1-C3? (DL)
Verbaal-onafh, ERW (O2 nodig)
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau C4? (DL)
Ventilatie-onafh, ERW
n. Phrenicus (doet AH) = C3
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau C5? (DL)
ERW, ADL (tanden, haar)
Wel biceps, geen triceps
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau C6? (DL)
MRW, transfers gelijke hoogte
Geen triceps
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau C7? (DL)
MRW, ADL-onafh, auto mss
Wel triceps, geen handen
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau C8? (DL)
MRW, ADL-onafh, auto
Wel vingerflexoren
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau T2-T5? (DL)
RW-onafh
Romp is intact, dus men kan lange afstanden met rolstoel. Geen buikspieren
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau T6-T12? (DL)
Korte afstanden met orthesen/looprek
Wel buikspieren
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau L2? (DL)
Looprek, krukken, KEVO’s in huis
Heupbuigers aanwezig => men kan beetje stappen
Wat zijn onze revalidatiedoelen bij een complete laesie op niveau L3 en lager? (DL)
(K)EVO’s & krukken
Qceps aanwezig => trappen mogelijk
Wat zijn de indicaties voor chirurgie in de acute fase van een DL?
+ wat betekent dit voor REVA tov conservatief?
- Er is druk op RM dat snel weg moet (bv. verplaatste wervelstructuren)
- REVA kan snel opgestart worden in tegenstelling tot bij conservatief waar eerst 3m ge-immobiliseerd wordt
Wat is de FIM? (DL)
** Functional Independace Measurement **
Score van 1 (totale hulp nodig) tot 7 (compleet onafhankelijk)
Kijken naar mobiliteit, ADL transfers,..
Wat is de FOD? (DL)
** Functionele obeservatie-schaal DL **
* Kijken wat pt kan zonder hulp, schaal van 1 (nvt) tot 5 (zelfstandig)
* Dit voor Staan, balans, transfers,…
Wat kenmerkt een UMNL? (DL)
- Spastische/stijve verlamming
- Reflexboog intact, maar controle op reflexboog weg => verhoogde spierspanningen
Wat kenmerkt een LMNL? (DL)
- Slappe verlamming
- Reflexboog zelf is beschadigd => areflexie & atonie
Wanneer spreekt men van een plegie? (DL)
Bij een totale slappen verlamming
Wanneer spreekt men van een parese? (DL)
Indien er nog (verminderde) kracht aanwezig is in het lidmaat
Wat is de vitale sensibiliteit? (DL)
Pijn, tast & temperatuur (tractus spinothalamicus)