HC.6 Een diverse geschiedenis van de geneeskunde Flashcards
Wat zijn veel gebruikte categorieën?
Veelgebruikte verschil categorieën (diversiteit): cultuur, sekse/gender, sociaaleconomische status (SES);
Wat is de definitie van sekse?
Sekse: lichamelijke verschillen in geslacht
Wat is de definitie van gender?
Gender: culturele betekenis van lichamelijke verschillen in geslacht
Wat houdt het één-seksen-model in?
Één- sekse model (tot 1800):
- Seksen zijn vergelijkbaar; vagina=penis
- Actieve seksualiteit man en vrouw: lust
- Klassieke traditie; ladder de natuur= perfecte man aan de top
- Natuur onderschrijft mannelijke maatschappelijke dominantie (niet gelijk aan elkaar)
Wat houdt het twee-seksen-model in?
Twee-seksen-model (na 1800):
- Seksen zijn fundamenteel verschillend; vagina vs penis, vrouwen: bepaald door geslachtsorganen en seksualiteit
- Passieve vrouwelijke seksualiteit, bij mannen actief
- Natuur onderschrijft mannelijke maatschappelijke dominantie
- Verandering: maatschappelijk ipv natuur
Wat hield de gouden eeuw van hysterie in (man/vrouw)?
Gouden eeuw van hysterie (1870-1910)
Vrouwen: vrouwelijke zenuwziekte, ondergingen behandeling: wegsnijden geslachtsdelen, rustkuur: gezin, huishouden, geen intellectuele inspanningen, maar ook: maatschappelijk geaccepteerde uiting wanhoop
Mannen: verklaarden biomedisch; klassieke traditie: ronddolende baarmoeder (hystera), geestesziekte met fysiologische wortels, zenuwen-geslachtsorganen, mannen diagnosticeerden en behandelen, enkele man met hysterie:zwak, verwijfd
Wat is de definitie van cultuur?
Cultuur: verzameling van tradities, gebruiken en gedachtegoed gedeeld door een bepaalde groep
Lepra in suriname (afrikaanse surinamers/ europese surinamers)
Lepra in suriname; slavenarts pathologiseerde en verabsoluteerde de groep zwarte Surinamers
Afrikaanse surinamers: slavernij, bron en verspreiders ziekte, inferieure constitutie en gevoeligheid voor gif, gebrek aan zelfbeheersing en beschaving. Behandeling: geen, vanaf 1790: deportatie en opsluiting in melaatsenkolonie uit voorzorg
Europese surinamers: plantage- en slaveneigenaren, besmet door Afrikaanse: m.n. seksuele dreiging, gevaar van verlaging naar niveau inferieure ras, degeneratie bedreigde koloniale rijk en Nederlandse dominantie, behandeling: gezonde levensstijl, thuisisolatie
Wat houdt de Europese rassenwetenschap in?
Europese ‘rassen’wetenschap : Veranderlijk ‘ras’ begrip (18e eeuw) -> ‘rassen’ verabsoluteerd tot vaststaande entiteiten (19e eeuw). Europees perspectief: Europeanen normaal en beschaafd, andere mensen afwijkend en primitief. Sociaal darwinisme: witte mens fittest; zwarte mensen dichterbij dieren. Opnieuw: wetenschap construeert de natuur als basis voor maatschappelijke orde.
Wat houdt intersectionaliteit in?
Intersectionaliteit: verschillende aspecten van identiteit beïnvloeden of kruisen elkaar. Deze kruispunten hebben gevolgen voor iemands posititie in een bepaalde groep (wie worden gezien als normaal en wie als afwijkend). Veranderlijk: afhankelijk van tijd, plek, groep etc. Sociale en culturele betekenis.
Wat is de definitie van de sociaal economische status?
Sociaal economische status: de mate waarin men de mogelijkheid heeft om maatschappelijk gewaardeerde goederen te creëren of consumeren
Alcoholisme als ziekte (lagere klassen/ gegoede burgerij)
Alcoholisme als ziekte (19e eeuw)
Lagere klassen: alcoholisten: arbeiders, werklozen, drankwet (1881) opgesloten in Rijkswerkinrichtingen, ziekte: geen schuld: armoede als voedingsbodem, sociaal darwinisme, opname in Rijkskrankzinnigengestichten
Gegoede burgerij: alcoholismebestrijders: artsen, onderwijzers, predikanten, zedelijke verheffing, drankbestrijders en geheelonthouding
