ZUM Flashcards
ZUM definicja
Zakażenie układu moczowego (ZUM) to obecność drobnoustrojów w drogach moczowych powyżej zwieracza pęcherza moczowego, rosnących na podłożach rutynowo stosowanych w laboratoriach mikrobiologicznych
Niepowikłane ZUM: u kogo i przez jakie patogeny
tylko u kobiet bez czynników ryzyka powikłanego ZUM
drobnoustroje typowe dla ZUM
Czyn ryzyka powikłanego ZUM (8)
- leczenie szpitalne
- ciąża i połóg
- cukrzyca
- starsi
- cewnik
- refluks pęch-moczowodowy
- kamica moczowa
- zastój moczu
BAKTERIOMOCZ ZNAMIENNY: co to?
liczba żywych bakterii w moczu, która wskazuje na ZUM
Liczba bakterii uznawana za bakteriomocz znamienny w moczu pobranym ze środkowego strumienia:
a) ≥ 10^3 CFU/ml u kobiety z obj zap pęcherza moczowego
b) ≥ 10^4 CFU/ml u kobiety z obj OOZN
c) ≥ 10^5 CFU/ml w przypadku powikłanego ZUM
Liczba bakterii uznawana za bakteriomocz znamienny w moczu pobranym z cewnika:
≥ 10^2 CFU/ml u KAŻDEJ osoby (młoda zdrowa kobieta / starszy mężczyzna / osoba cewnikowana)
Liczba bakterii uznawana za bakteriomocz znamienny w moczu pobranym przez nakłucie nadłonowe:
każda liczba bakterii
BAKTERIOMOCZ BEZOBJAWOWY: co to?
obecność bakterii w moczu ≥ 10^5 CFU/ml u osoby bez podmiotowych i przedmiotowych obj ZUM, niezależnie od sposobu pobrania próbki moczu
Kiedy leczymy bakteriomocz bezobj? (3)
1) U kobiet w ciąży
2) U mężczyzn przed TURP – leczenie przeciwbakteryjne należy rozpocząć wieczorem w przeddzień zabiegu antybiotykiem zgodnym z wynikiem posiewu, zwykle fluorochinolonem, i kontynuować jedynie w razie pozostawienia cewnika w pęcherzu moczowym
3) U osób przed zabiegami urologicznymi niosącymi ryzyko krwawienia ze śluzówki dróg moczowych – postępowanie jak u mężczyzn przed przezcewkową resekcją gruczołu krokowego.
Nawrót ZUM: definicja
to kolejne ZUM występujące po leczeniu przeciwdrobnoustrojowym, spowodowane przetrwaniem w drogach moczowych drobnoustroju będącego przyczyną poprzedniego ZUM
Kiedy rozpoznajemy nawrotowe ZUM?
W praktyce rozpoznaje się nawrót ZUM, jeśli jego objawy wystąpiły < 2 tyg. od zakończenia leczenia poprzedniego ZUM i czynnikiem etiologicznym jest ten sam drobnoustrój.
Co wykonujemy w nawrotowym ZUM?
posiew moczu
Ponowne ZUM: co to?
ZUM spowodowane drobnoustrojem pochodzącym spoza układu moczowego, będącym nowym czynnikiem etiologicznym
Kiedy rozpoznajemy ponowne ZUM?
W praktyce rozpoznaje się ponowne ZUM, jeśli jego objawy wystąpiły po upływie 2 tyg. od zakończenia leczenia poprzedniego ZUM, nawet gdy czynnikiem etiologicznym jest ten sam drobnoustrój
Czy możemy mówić o nawrotowym/ponownym ZUM u chopów?
Nawrót ZUM i ponowne ZUM wyróżnia się tylko u kobiet, ponieważ każde ZUM u mężczyzny to po prostu ZUM powikłane.
Jaki jest najczęstszy czyn etiologiczny w niepowikłanym/nawracającym zap pęch moczowego?
E. coli (70-95%)
S. saprophyticus (5-10%)
Jaki jest najczęstszy czyn etiologiczny w niepowikłanym OOZN?
E. coli (70-99%)
Jaki jest najczęstszy czyn etiologiczny w powikłanym ZUM?
E. coli (<50%)
Enterococcus (<20%)
Klebsiella (10-15%)
Pseudomonas (koło 10%)
Jaki jest najczęstszy czyn etiologiczny w bakteriomoczu bezobj?
E. coli (kobiety)
Pseudomonas, Proteus (Ci z cewnikiem)
Jakich patogenów nie da się wykryć standardowymi metodami? (7)
Ch. trachomatis N. gonorrhoeae gruźlica wir (HSV) C. albicans C. neoformans Aspergillus
Jakie znasz ZUM dolnego odc moczowego?
Zapalenie pęcherza moczowego lub pęcherza moczowego i cewki moczowej.
U mężczyzn z ZUM może współwystępować ostre zapalenie prostaty lub najądrza.
Zapalenie cewki moczowej bez zakażenia dróg moczowych powyżej zwieracza pęcherza moczowego nie zalicza się do ZUM.
Jakie znasz ZUM górnego odc moczowego?
OZN
Podział ZUM (5)
1) Niepowikłane ZAPALENIE PĘCHERZA MOCZOWEGO u młodych kobiet
2) NAWRACAJĄCE ZAPALENIE PĘCHERZA MOCZOWEGO u młodych kobiet
3) Niepowikłane OOZN
4) POWIKŁANE ZUM
5) BAKTERIOMOCZ BEZOBJAWOWY
Obj niepowikłanego zap pęch moczowego u kobiet
1) DYZURIA
2) Częstomocz
3) Ból okolicy nadłonowej
4) Niekiedy występuje nietrzymanie moczu oraz krwiomocz
Co w bad moczu w niepowikłanym zap pęch moczowego u kobiet?
1) Leukocyturia
2) BAKTERIOMOCZ ≥ 10^3 CFU/ml (u części chorych 10^2 - 10^4 CFU/ml, zwykle >10^5 CFU/ml)
3) Rutynowo nie wykonuje się posiewu moczu oraz badań obrazowych
(chyba że objawy nie ustępują w trakcie leczenia lub nawracają w ciągu 1–4 tyg.)
Na jakiej podstawie stawiamy rozpoznanie w niepowikłanym zap pęch moczowego u kobiet?
U kobiety, u której po raz pierwszy stwierdzono objawy zapalenia dolnego odcinka dróg moczowych i u której nie występuje ryzyko powikłanego zakażenia układu moczowego, można postawić rozpoznanie już na podstawie objawów i nie ma obowiązku wykonywania żadnych badań laboratoryjnych.
Leczenie niepowikłanego zap pęch moczowego u kobiet: jakie leki I wyboru, jakie dawki i częstośc podawania (4)
FURAZYDYNA: 100mg 4xdz. w 1 dniu, potem 3xdz przez 7-10 dni
KOTRIMOKSAZOL: 960mg 2xdz. przez 3 dni
TRIMETOPRYM: 100mg 2xdz. przez 3-5dni
FOSFOMYCYNA: 3g 1x
Leczenie niepowikłanego zap pęch moczowego u kobiet: jakie leki II wyboru, jakie dawki i częstośc podawania (5)
AMOKSY+KLAWULOLNIAN: 625mg 2xdz. przez 3-7dni
CEFAKLOR: 250mg 3xdz. przez 3-7dni
CYPROFLOKSACYNA/OFLOKSACYNA/NORFLOKSACYNA: 250mg/200mg/400mg 2xdz. przez 3 dni
FURAZYDYNA: można w ciąży?
unikaj w I trymestrze (wtedy nitrofunatoina)
KOTRIMOKSAZOL: można w ciąży?
unikaj w I trymestrze
TRIMETOPRYM: można w ciaży?
unikaj w I trymestrze, pamiętaj o narastającej oporności
Jakie działanie w porównaniu do innych leków ma fosfomycyna?
słabsze niż kotrimoksazol i fluorochinolony
U kogo unikamy podawania fluorochinolonów?
ciąza, karmiące, dzieci
Nawracające zap pęch moczowego u kobiet: jak często, z czym związane, co wykonujesz?
Występuje po pierwszym w życiu epizodzie ZUM u 10–20% kobiet bez czynników ryzyka powikłanego ZUM.
3xrok lub 2xna poł roku
Ponowne zakażenie częsciej niż nawrót!
związek z seksikiem
zrób posiew moczu
Niepowikłane OOZN: czego dotyczy i po czym występuje?
Zakażenie i proces zapalny dotyczy układu kielichowo-miedniczkowego
oraz przylegającego miąższu rdzenia nerki.
Następstwo wstępowania zakażenia z dolnego odcinka.
Obj niepowikłanego OOZN (5)
1) BÓL OKOLICY LĘDŹWIOWEJ
2) Dreszcze, GORĄCZKA
3) Mogą wystąpić obj dyzuryczne
4) NUDNOŚCI, WYMIOTY
5) Dodatni objaw Goldflama, zwykle jednostronnie
Co w bad lab w niepowikłanym OOZN (4)
1) Leukocyturia
2) BAKTERIOMOCZ ≥ 10^4 CFU/ml (zwykle ≥ 10^5) CFU/ml
3) Białkomocz/krwinkomocz/krwiomocz (czasem)
4) podwyższone CRP, leukocytoza;
niekiedy cechy ostrego uszkodzenia nerek (zwiększenie stężenia kreatyniny)
Kiedy wykonujemy bad obrazowe w niepowikłanym OOZN? (3)
w razie:
1. wątpliwości co do rozpoznania,
- gorączki utrzymującej się > 48 h, pogorszenia stanu klinicznego w trakcie leczenia,
- konieczności hospitalizacji, powtórnego epizodu OOZN.
Leczenie niepowikłanego OOZN: ogólne informacje
oparte na posiewie moczu i trwa 7-14 dni
do czasu wyniku posiewu leczenie empiryczne
Leczenie niepowikłanego OOZN: I rzut z dawką i częstością podawania
CYPROFLOKSACYNA: 500mg 2xdz. 7-10 dni
LEWOFLOKSACYNA: 500mg 1xdz. przez 7-10dni
Leczenie niepowikłanego OOZN: II rzut z dawką i częstością podawania
CEFPODOKSYM: 200mg 2xdz. 10-14dni
CEFTYBUTEN: 400mg 1xdz. 10-14dni
KOTRIMOKSAZOL: 960mg 2xdz. 14dni
AMOKSY+KLAWULONIAN: 1g 2xdz. 10-14dni
WSK do szpitala w niepowikłanym OOZN (4)
1) Nudności, wymioty
2) Brak poprawy lub nasilenie objawów pomimo leczenia
3) Wątpliwości co do rozpoznania
4) Ciąża
Leczenie szpitalne niepowikłanego OOZN i jakie są warunki przejścia na leczenie doustne?
Fluorochinolon (cyprofloksacyna 200–400 mg i.v. co 12 h)
AG (gentamycyna 5–7 mg/kg i.v. 1 × dz. lub 1 mg/kg i.v. co 8 h) +/− ampicylina
cs III generacji (ceftriakson 1–2 g i.v. 1 × dz.)
Warunki przejścia na leczenie doustne to: ustąpienie gorączki i poprawa kliniczna (zwykle w ciągu 72 h).
Powikłane ZUM: definicja (kiedy mówimy o powikłanym ZUM) (3)
1) Każde ZUM u mężczyzny
2) ZUM u kobiety z czynnikami ryzyka powikłanego ZUM
3) ZUM wywołane nietypowymi drobnoustrojami
Jaki obraz kliniczny w powikłanym ZUM?
od łagodnego zap pęch aż do urosepsy
Jakie bad w przypadku powikłanego ZUM?
bad ogólne i posiew moczu, bad biochemiczne krwi
w śr/ciężkim przebiegu w szpitalu: posiew krwi
USG, czasem RTG ( w celu wykluczenia kamicy i przeszkody w odpływie)
Jakie są WSK do hospitalizacji w ZUM? (4)
- nieprawidłowości dróg moczowych
- upośledzenie odporności
- przewlekła choroba nerek
- współistniejące ciężkie choroby
Leczenie powikłanego ZUM
1) Interwencja urologiczna
2) Leczenie empiryczne prowadzi się według tych samych zasad, co w niepowikłanym OOZN
Zap cewki moczowej: co to i jakie kategorie?
- grupa ch przenoszonych dr płciową
- kategorie:
1) Rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej – przyczyną jest dwoinka rzeżączki (N. gonorrhoeae)
2) Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej – przyczyną są najczęściej chlamydie (Ch. trachomatis), rzadziej mykoplazmy (U. urealyticum, M. genitalium), rzęsistek pochwowy (T. vaginalis)
które ZCM jest częstsze?
nierzeżączkowe
Jakie są obj ZCM ogólnie u kobiet i mężczyzn?
- bezobj (u 50% z Ch. trachomatis) lub zap narządów miednicy mniejszej
- u facetów zwęzenie cewki, zap prostaty/najądrza/niepłodność
Obj ZCM i kiedy się pojawiają? (5)
WYSTĘPUJĄ ZWYKLE PO 4–14 DNIACH OD KONTAKTU Z ZAKAŻONYM PARTNEREM:
1) Ból podczas oddawania moczu, najsilniejszy rano
2) Niekiedy swędzenie zewnętrznego ujścia cewki moczowej
3) Częstomocz i naglące parcie na mocz (jeśli współistnieje zapalenie pęcherza moczowego lub gruczołu krokowego)
4) Ropny wyciek z cewki, niekiedy podbarwiony krwią
5) U kobiet zwiększenie ilości wydzieliny z pochwy lub upławy.
Jaka dgn ZCM
1) Bad mikroskopowe wymazu z cewki lub próbki początkowego strumienia moczu
po zabarwieniu metodą Grama
2) neu świadczą o zap cewki moczowej,
a obecność Gram-ujemnych dwoinek wewnątrz tych komórek świadczy o etiologii rzeżączkowej
3) posiew wydzieliny lub wymazu z cewki moczowej w kierunku N. gonorrhoeae
Leczenie empiryczne ZCM
Ceftriakson i.m. 1,0 g jednorazowo
+
azytromycyna p.o. 1,0 g jednorazowo LUB doksycyklina p.o. 100 mg 2 × dz. przez 7 dni
Leczenie celowane ZCM ze względu na kategorie (3+4)
Rzeżączkowe ZCM: Ceftriakson i.m. 1,0 g jednorazowo LUB azytromycyna p.o. 1,0 g jednorazowo LUB ciprofloksacyna p.o. 500 mg jednorazowo
Nierzeżączkowe ZCM: Doksycyklina p.o. 100 mg 2×dz. przez 7 dni LUB azytromycyna p.o. 1,0 g jednorazowo LUB erytromycyna p.o. 500mg 2×dz. 14 dni LUB ofloksacyna p.o. 200 mg 2 × dz. (lub 400 mg 1 × dz.) przez 7 dni
